Ăn chay từ lâu đã được xem là một lối sống lành mạnh, giúp thanh lọc cơ thể, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và béo phì. Tuy nhiên, không ít người sau một thời gian ăn chay lại… tăng cân vù vù.
1. Ăn quá nhiều tinh bột tinh chế
Một trong những sai lầm phổ biến nhất của người ăn chay là dựa dẫm quá nhiều vào tinh bột để thay thế đạm động vật. Cơm trắng, bánh mì trắng, mì gói chay, bún, phở chay... đều là các loại tinh bột tinh chế, dễ hấp thụ nhanh và làm tăng đường huyết.
Việc tiêu thụ nhiều tinh bột dạng này không chỉ dễ khiến cơ thể tích trữ mỡ thừa mà còn làm gia tăng cảm giác đói nhanh, dẫn đến ăn nhiều hơn. Hệ quả là lượng calo nạp vào vượt xa lượng calo tiêu hao, gây tăng cân.
2. Dùng quá nhiều thực phẩm chay công nghiệp
Thực phẩm chay đóng gói, chế biến sẵn như chả chay, xúc xích chay, thịt gà chay... thường chứa nhiều chất béo bão hòa, muối, đường và chất phụ gia. Chúng không chỉ kém dinh dưỡng mà còn dễ làm rối loạn chuyển hóa, dẫn đến tăng cân, đặc biệt nếu ăn thường xuyên.
Ngoài ra, nhiều sản phẩm chay công nghiệp được chiên rán nhiều dầu mỡ, càng khiến lượng calo tăng cao đáng kể.
3. Tâm lý “ăn chay là tốt, ăn bao nhiêu cũng được”
Nhiều người khi ăn chay thường có tâm lý chủ quan, cho rằng ăn chay sẽ không béo, nên không kiểm soát khẩu phần ăn. Nhưng dù là món chay hay mặn, nếu nạp quá nhiều năng lượng so với nhu cầu của cơ thể thì vẫn dẫn đến tăng cân.
Chẳng hạn, một bát cơm trắng ăn kèm với nhiều món kho, xào đậm vị và nhiều dầu mỡ có thể chứa lượng calo tương đương (thậm chí vượt qua) bữa ăn mặn thông thường.
4. Thiếu protein và chất xơ gây mất cân bằng dinh dưỡng
Protein và chất xơ giúp giảm cảm giác đói, kéo dài thời gian no và duy trì khối lượng cơ bắp – yếu tố quan trọng để duy trì quá trình đốt cháy năng lượng. Tuy nhiên, một số người ăn chay lại thiếu hụt hai thành phần này do không ăn đủ các loại đậu, hạt, rau xanh và ngũ cốc nguyên cám.
Khi thiếu protein, cơ thể dễ mất cơ, giảm trao đổi chất, trong khi lượng mỡ lại tăng lên – khiến cân nặng tăng dù bạn có thể không ăn quá nhiều.
5. Ít vận động, thiếu luyện tập
Không ít người ăn chay để giảm cân nhưng lại không kết hợp với vận động thể chất. Chế độ ăn chay dù lành mạnh đến đâu, nếu không kết hợp với luyện tập, thì lượng calo dư thừa cũng sẽ tích tụ thành mỡ.
Ngoài ra, quá trình chuyển hóa trong cơ thể sẽ chậm lại nếu cơ thể ít vận động, từ đó càng dễ dẫn đến việc tăng cân không kiểm soát.
6. Ngộ nhận về “đồ ngọt chay”
Một số người ăn chay thích sử dụng các món ngọt chay như bánh kẹo chay, trà sữa chay, chè chay... mà không nhận ra chúng vẫn chứa đường, dầu và calo rất cao. Đây là những “kẻ thù vô hình” khiến cân nặng tăng nhanh mà ít ai để ý.
Vậy làm sao để ăn chay mà không tăng cân?
Để tránh tình trạng ăn chay nhưng vẫn tăng cân, bạn cần lưu ý những điều sau:
-
Hạn chế tinh bột tinh chế, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch, hạt quinoa…
-
Tăng cường thực phẩm tự nhiên, đặc biệt là rau xanh, các loại đậu, hạt, nấm, trái cây tươi.
-
Tránh đồ chay công nghiệp chế biến sẵn và các món chiên rán.
-
Cân đối khẩu phần ăn và tính toán lượng calo phù hợp với nhu cầu của cơ thể.
-
Bổ sung protein thực vật như đậu hũ, tempeh, đậu nành, các loại hạt.
-
Tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày để đốt cháy năng lượng dư thừa.
Ăn chay không tự động giúp bạn giảm cân, mà còn phụ thuộc vào cách ăn và lối sống tổng thể. Nếu ăn chay không đúng cách, bạn không chỉ khó kiểm soát cân nặng mà còn dễ thiếu hụt dinh dưỡng. Hãy ăn chay một cách thông minh, khoa học và kết hợp với vận động hợp lý để đạt được sức khỏe và vóc dáng như mong muốn.
