Trong khi nhiều người cố gắng ăn uống lành mạnh, ít dầu, ít muối, thậm chí kiêng cả đường thì kết quả khám sức khỏe vẫn cho thấy các chỉ số tim mạch đáng báo động. Không ít người thắc mắc: không ăn mặn, không dùng đồ chiên xào, sao tim vẫn yếu, huyết áp vẫn cao?
Các bác sĩ cho biết, nguyên nhân có thể không nằm ở muối hay dầu mỡ, mà là một “thủ phạm ẩn mặt” phosphate (phốt phát), một loại phụ gia thực phẩm phổ biến nhưng ít ai cảnh giác.
Ẩn trong thực phẩm hằng ngày
Phosphate không phải gia vị nêm nếm, nhưng lại xuất hiện dày đặc trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, phô mai, kem, nước ngọt có gas, trà sữa, mì ăn liền, đồ đông lạnh, thậm chí cả trong sữa chua ít béo hoặc các loại “đồ ăn healthy”.
Theo chuyên gia dinh dưỡng, phosphate giúp giữ ẩm, tạo độ dai, giữ màu và chống vón cục, khiến sản phẩm bắt mắt, ngon miệng hơn. Chính vì vậy, phần lớn thực phẩm công nghiệp đều có mặt chất này. Điều nguy hiểm là nó không mùi, không vị, ăn vào không có cảm giác khác biệt, khiến người tiêu dùng dễ bị “đánh lừa”.
Gây tổn thương tim mạch âm thầm
Việc tiêu thụ phosphate quá mức trong thời gian dài có thể gây rối loạn chuyển hóa canxi – phốt pho, dẫn đến vôi hóa mạch máu, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, suy tim và đột tử.
Nhiều bệnh nhân tim mạch dù đã kiểm soát tốt mỡ máu, đường huyết, huyết áp… nhưng vẫn âm thầm nạp vào cơ thể lượng lớn phosphate từ thực phẩm chế biến, khiến trái tim phải chịu thêm áp lực.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, người cao tuổi ăn nhiều thực phẩm chứa phosphate có tình trạng vôi hóa động mạch nghiêm trọng hơn. Một khi quá trình vôi hóa xảy ra, tổn thương này không thể đảo ngược, đồng thời thúc đẩy lão hóa tim mạch sớm.
Theo thống kê, người dân Trung Quốc trung bình nạp khoảng 1.200 mg phốt pho mỗi ngày, cao hơn gần gấp đôi mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (700 mg/ngày). Phần dư thừa này chủ yếu đến từ phụ gia thực phẩm, chứ không phải từ các thực phẩm tự nhiên như trứng hay sữa.
Khó nhận diện vì “ẩn mình” sau tên hóa học
Phosphate thường được ghi trên nhãn sản phẩm bằng những tên gọi phức tạp như natri pyrophosphate, natri hydrogen phosphate, natri hexametaphosphate hay natri tripolyphosphate, khiến người tiêu dùng khó nhận ra.
Một số người thậm chí nhầm lẫn đây là “chất ổn định”, “chất tạo nhũ” vô hại. Tuy nhiên, theo bác sĩ tim mạch, người bệnh thận hoặc tim nếu ăn nhiều thực phẩm chứa phosphate có thể đối mặt với nguy cơ rối loạn nhịp tim, phì đại cơ tim, thậm chí ngừng tim đột ngột.
Thực tế, nhiều bệnh nhân chạy thận nhân tạo đã được cảnh báo kỹ về việc hạn chế chất này, bởi khả năng đào thải phốt pho của cơ thể họ rất yếu.
Thực phẩm tiện lợi – nguồn phosphate khổng lồ
Thói quen sử dụng đồ ăn sẵn, đồ đông lạnh khiến lượng phosphate nạp vào cơ thể ngày càng lớn. Một khảo sát ngẫu nhiên cho thấy, trong 100 mẫu sản phẩm thịt chế biến, có tới 84 mẫu chứa phosphate, với hàm lượng trung bình hơn 300 mg/100 g thực phẩm.
Điều này đồng nghĩa, chỉ cần ăn một chiếc sandwich trứng – xúc xích, uống một lon nước ngọt và một bát há cảo đông lạnh, lượng phosphate tiêu thụ đã vượt xa ngưỡng an toàn khuyến nghị.
Phosphate lại không dễ đào thải, nên tích tụ lâu dài trong cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến tim và mạch máu. Với người mắc bệnh tim, chỉ cần một bữa ăn có hàm lượng phosphate cao cũng có thể gây hồi hộp, tức ngực, mệt mỏi.
Lời khuyên từ bác sĩ
Hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, kể cả các sản phẩm “ít béo”, “không đường”.
Đọc kỹ nhãn thành phần, tránh các chất có chứa “phosphat” hoặc “phốt pho”.
Cẩn trọng khi dùng thuốc bổ, vitamin tổng hợp hay sản phẩm bổ sung canxi – vì nhiều loại trong số này chứa phosphate, có thể khiến áp lực tim mạch tăng.
Phosphate không phải là chất độc, nhưng việc sử dụng tràn lan trong công nghiệp thực phẩm khiến nó trở thành “kẻ giết người thầm lặng” với hệ tim mạch. Đặc biệt với người cao tuổi, bệnh nhân tim và thận, việc hạn chế phosphate quan trọng không kém việc giảm muối hay đường.
Các chuyên gia khuyến nghị, hãy bắt đầu từ những việc nhỏ: tự nấu ăn, chọn thực phẩm tươi sống, đọc kỹ nhãn mác. Chỉ cần ít đi một miếng xúc xích hay một lon nước ngọt, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ mệt tim, khó thở và đột quỵ.
