Chuỗi Nhà thuốc Long Châu là một thương hiệu quen thuộc, có mặt tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Theo tìm hiểu, chuỗi nhà thuốc này thuộc Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu. FPT Long Châu là 1 trong 2 hệ thống bán lẻ của Công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT (FPT Retail) thuộc Tập đoàn FPT.
Có “ông lớn” đứng sau, tưởng rằng Nhà thuốc Long Châu sẽ là một cơ sơ kinh doanh uy tín, đáng tin cậy với người tiêu dùng, thế nhưng, sự thật là nhà thuốc này lại có dấu hiệu hoạt động không tuân thủ quy định pháp luật.
“Bát nháo” tình trạng bán thuốc không kê đơn
Theo phản ánh của báo chí, chuỗi Nhà thuốc Long Châu tại Hà Nội đã có hành vi bán thuốc kê đơn mà không cần đơn thuốc.
Cụ thể, khách hàng có thể dễ dàng mua được thuốc Doxycycline Capsules BP 100mg (một loại thuốc kháng sinh nằm trong danh mục kê đơn theo quy định) mà không phải trình đơn thuốc hay gặp trở ngại nào, dù trên vỏ hộp thuốc này cũng ghi rất rõ dòng chữ "thuốc bán theo đơn".
Đáng nói, tình trạng này diễn ra không chỉ ở một mà là nhiều quầy thuốc Long Châu trên địa bàn Hà Nội.
Như vậy, các nhân viên quầy thuốc Long Châu đã vi phạm nghiêm trọng các quy định và đạo đức nghề nghiệp.
Thông tư số 52/2017/TT-BYT của Bộ Y tế đã quy định về đơn thuốc và việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú. Thông tư số 07/2016/TT-BYT đã ban hành danh mục thuốc không kê đơn. Song trên thực tế, loại thuốc nằm trong danh mục buộc phải kê đơn vẫn đang được mua, bán một cách công khai.
Về tình trạng bán thuốc kháng sinh không có đơn diễn ra ở một số nhà thuốc, Tiến sĩ Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) từng trả lời trên báo chí, các vi phạm về kê đơn kháng sinh không cần thiết, lạm dụng thuốc kháng sinh, dược sĩ bán thuốc kháng sinh không có đơn… được xử lý theo quy định xử phạt vi phạm hành chính chung. Bộ Y tế đã giao cho Thanh tra Bộ và Thanh tra Sở Y tế các địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý.
Qua khảo sát, những vi phạm thường xảy ra ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, nơi có nhiều cơ sở kinh doanh thuốc và cung ứng thuốc kháng sinh lớn.
Các cơ sở kinh doanh dược phẩm đều nắm rất rõ có một số mặt hàng thuốc khi được bán ra cần có đơn thuốc chỉ định của bác sĩ, tuy nhiên dường như lại chưa thực hiện nghiêm túc. Thậm chí, nhiều trường hợp nhân viên các nhà thuốc vẫn vừa chẩn đoán bệnh, vừa kê đơn thuốc cho người dân công khai!?
Hệ lụy khôn lường
Thuốc kê đơn là những loại thuốc cần phải được bác sĩ kiểm soát liều lượng và cách thức dùng bởi dược tính mạnh. Nếu sử dụng không đúng chỉ định, thuốc có thể tác động tiêu cực tới sức khỏe của người bệnh. Hành vi bán thuốc kê đơn không cần đơn như của nhân viên Nhà thuốc Long Châu có thể trở thành mối đe dọa tới sức khỏe, thậm chí là tính mạng của nhiều người bệnh.
Theo ông Phan Văn Khánh, Trưởng Phòng quản lý Dược, Sở Y tế tỉnh Quảng Trị, việc bán thuốc không kê đơn, đặc biệt là các loại kháng sinh rất nguy hiểm, vì ngoài việc không theo dõi được tình trạng bệnh còn dẫn đến nhiều hệ lụy. Người bệnh không có đơn thuốc sẽ không có căn cứ uống đúng liều lượng thuốc, thời gian, thực phẩm cần kiêng, chống chỉ định với thuốc. Điều này dẫn đến người bệnh có thể gặp rủi ro do phản ứng phụ từ thuốc gây ra. Tự ý điều trị tại nhà trong thời gian kéo dài mà không đúng bệnh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, lãng phí về tiền bạc.
Chưa kể, việc dùng thuốc kháng sinh không có đơn của bác sĩ, dùng không đủ liều sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Một khi đã bị kháng thuốc thì việc dùng thuốc kháng sinh và các liệu pháp điều trị người mắc bệnh do nhiễm khuẩn sẽ không còn hiệu quả hoặc hiệu quả thấp.
Từ nhiều năm trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp Việt Nam vào danh sách các nước có tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cao trên thế giới. Nhiều bệnh viện, cơ sở y tế đang phải đối mặt với tốc độ lan rộng của các vi khuẩn kháng với nhiều loại kháng sinh.
Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh Cao Hưng Thái cũng từng đánh giá, mức độ kháng thuốc kháng sinh ở nước ta đang hết sức nghiêm trọng. Hầu hết vi khuẩn đều kháng với các thuốc kháng sinh và rất nhiều vi khuẩn là đa kháng với thuốc kháng sinh.
Một con vi khuẩn kháng với rất nhiều loại kháng sinh, dẫn đến rất khó có thể có kháng sinh để điều trị cho những trường hợp bệnh nhân nhiễm con vi khuẩn đó. Ví dụ một số bệnh viện hiện nay, như Bệnh viện Nhi Trung ương có vi khuẩn Klebsiella đã kháng Carbapenems trên 30%, nếu trẻ em nhiễm Klebsiella khó có thể có thuốc để điều trị và nguy cơ tử vong cao. Thêm vào đó, mô hình bệnh truyền nhiễm như các bệnh về nhiễm khuẩn, nhiễm trùng, đặc biệt đại dịch COVID-19 là vấn đề nhức nhối hơn cho tình trạng kháng kháng sinh ở nước ta hiện nay.
Và một trong nguyên nhân chính gây ra tình trạng kháng thuốc rất đáng lo ngại này tình trạng lạm dụng kháng sinh, người dân tự ý mua kháng sinh về sử dụng, sử dụng thiếu hoặc quá liều…
Trước tình trạng mua bán thuốc không theo đơn của bác sĩ, ngày 7/9/2017, Bộ Y tế đã phê duyệt và ban hành Đề án: “Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn” với mục tiêu chính là “Nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và nâng cao trách nhiệm của cán bộ y tế đặc biệt là người kê đơn thuốc và bán lẻ thuốc trong việc thực hiện quy định của pháp luật về kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn, trọng tâm là kháng sinh qua đó góp phần giảm tình trạng kháng kháng sinh, lạm dụng thuốc, sử dụng thuốc không hợp lý” và mục tiêu cụ thể là “Đến năm 2020, đạt 100% bán thuốc kháng sinh phải có đơn thuốc tại quầy thuốc, nhà thuốc”.
Bên cạnh đó, kể từ ngày 15/11/2020, Nghị định số 117/2020/NĐ-CP có hiệu lực, thay thế hoàn toàn Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế với khung xử phạt tăng rất nhiều.
Tại điểm đ, khoản 3, Điều 59 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi “bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc”. Đồng thời áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tại điểm đ, khoản 8 của Điều này: “Đình chỉ hoạt động của cơ sở trong thời hạn từ 06 tháng đến 09 tháng đối với hành vi quy định tại các điểm đ khoản 3 Điều này”.
Nhà thuốc Long Châu không biết những quy định trên hay cố tình phớt lờ, bán thuốc kê đơn không cần đơn thuốc?
(Tổng hợp)
