Từ một loại rau mọc hoang thành "rau trường thọ" được săn lùng
Ở các vùng quê Việt Nam, rau sam không phải cái tên xa lạ. Loài rau dại nhỏ bé, sống là là mặt đất, không cần chăm sóc, chỉ cần chút nước mưa là mọc tốt um tùm. Vậy mà loại rau này lại được mệnh danh là "rau trường thọ" nhờ những giá trị dinh dưỡng đáng kinh ngạc mà ít người ngờ tới.
Rau sam (tên dân gian còn gọi là mã xỉ hiện) vốn mọc hoang tại các vùng đất ẩm ướt, ven bờ ruộng, gốc cà, chân tường, mép rào… Không ai trồng, không ai bón phân, vậy mà rau cứ thế sinh sôi, phát triển theo mùa mưa nắng. Trong ký ức nhiều người, rau sam gắn liền với những bữa cơm quê đạm bạc – một đĩa rau luộc chấm mắm, thanh mát và chan chứa hương vị tuổi thơ.
Rau sam có đặc điểm dễ nhận biết: thân mập, mọng nước, lá nhỏ hình bầu dục, bò sát đất. Khi luộc lên, rau có vị chua nhẹ, thanh mát, không hăng, không đắng. Nước luộc rau sam có màu hồng nhạt đặc trưng, mùi thơm dịu, uống mát và giải nhiệt rất tốt – đúng như lời các cụ xưa thường nói: “Chua chua ăn mới mát, rau dại mùa hè ăn vào bớt ung nhọt”.
Ngày nay, y học hiện đại đã chứng minh nhiều công dụng vượt trội của rau sam. Không chỉ là món ăn dân dã, rau sam còn được xem là một loại dược liệu tự nhiên, hỗ trợ phòng và điều trị nhiều bệnh lý mạn tính.
Giá trị dinh dưỡng vượt trội khiến rau sam trở thành “siêu thực phẩm”
Theo các nghiên cứu, rau sam chứa nhiều dưỡng chất quan trọng, đặc biệt là hàm lượng Omega-3 cao nhất trong các loại rau ăn lá. Ngoài ra, rau còn giàu Kali, Vitamin A, C, E, sắt và chất chống oxy hóa. Những hợp chất này giúp:
- Ổn định huyết áp, cải thiện tuần hoàn máu.
- Giảm cholesterol xấu, phòng ngừa các bệnh tim mạch.
- Bảo vệ tế bào thần kinh, hỗ trợ điều trị Parkinson.
- Chống viêm, kháng khuẩn, tăng cường sức đề kháng.
- Giải nhiệt, thanh lọc cơ thể, rất tốt cho gan và da trong mùa hè.
- Không chỉ thế, rau sam còn có tính kiềm, giúp cân bằng axit trong cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa và phòng ngừa táo bón hiệu quả.
Từ rau dại thành rau phố thị - xu hướng trồng rau sam tại nhà lên ngôi
Dù từng bị xem là "rau nhà nghèo", rau sam hiện nay đã trở thành món ăn được nhiều người thành thị tìm mua hoặc chủ động trồng trong thùng xốp tại ban công, sân thượng. Không cần đất tốt hay kỹ thuật chăm sóc phức tạp, rau sam vẫn phát triển tốt, cho thu hoạch đều đặn chỉ sau vài tuần.
Nhiều bà nội trợ chia sẻ, chỉ cần gieo vài hạt giống hoặc cấy một cành nhỏ, chăm tưới nước là rau sam đã mọc xanh mướt. Họ trồng rau không chỉ để ăn mà còn để tìm lại chút hương vị tuổi thơ, chút ký ức quê nhà nơi đô thị đầy bê tông.
Gợi ý các món ngon từ rau sam
- Rau sam có thể dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn quen thuộc:
- Rau sam luộc chấm mắm gừng – món ăn thanh mát, giải nhiệt hiệu quả.
- Canh rau sam nấu tôm hoặc cua – vừa ngọt thanh, vừa bổ dưỡng.
- Rau sam xào tỏi hoặc xào trứng – món nhanh, đơn giản mà ngon cơm.
- Rau sam trộn nộm chua ngọt – giúp đổi vị bữa ăn mùa hè.
Đặc biệt, rau sam có thể kết hợp cùng nhiều loại rau khác trong các món canh tập tàng, tạo nên hương vị đặc trưng rất Việt Nam.
Lưu ý khi sử dụng rau sam
Mặc dù tốt cho sức khỏe, nhưng người có tạng hàn, hệ tiêu hóa yếu hoặc phụ nữ mang thai cần lưu ý khi ăn nhiều rau sam vì tính mát có thể gây lạnh bụng. Nên ăn với lượng vừa phải và chế biến chín kỹ để đảm bảo an toàn.
Từ loài rau mọc vạ vật khắp nơi, rau sam nay được nhìn nhận với con mắt hoàn toàn khác. Nó không chỉ là món ăn dân dã mà còn là “rau trường thọ” – biểu tượng cho sức khỏe bền bỉ, dẻo dai. Trên hành trình tìm lại giá trị dinh dưỡng từ thiên nhiên, rau sam xứng đáng có mặt trong mỗi khu vườn nhỏ và bữa ăn của người Việt hiện đại.
