Sau một ngày dài bận rộn, khi con đã ngủ say, nhiều bậc cha mẹ mới có khoảng thời gian riêng cho mình — và việc đầu tiên thường là cầm điện thoại lướt mạng, xem tin tức, video hay trò chuyện với bạn bè.
Thế nhưng, không ít người bắt đầu lo lắng: Liệu ánh sáng điện thoại có làm con khó ngủ, chậm lớn hay thậm chí dậy thì sớm như lời đồn?
Các chuyên gia cho rằng, những lo ngại này có cơ sở khoa học nhất định, nhưng không đáng sợ như nhiều người nghĩ.
Ánh sáng điện thoại có thật sự ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ?
Theo các nghiên cứu y học, chất lượng giấc ngủ chịu ảnh hưởng trực tiếp của hormone melatonin – một loại hormone được tiết ra bởi tuyến tùng trong não, giúp cơ thể chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi.
Nếu ban đêm, môi trường có ánh sáng quá mạnh, việc tiết melatonin sẽ bị ức chế, từ đó khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ sâu, thậm chí rối loạn nhịp sinh học.
Tuy nhiên, ánh sáng phát ra từ điện thoại thực tế yếu hơn nhiều so với mức có thể ảnh hưởng đến melatonin.
Khi bố mẹ ngồi cạnh con trong phòng tối, ánh sáng từ màn hình chỉ đạt khoảng 1,7 lux, thấp hơn ngưỡng 5 lux được cho là có thể ảnh hưởng đến hormone này.
Điều cần chú ý nhất chính là ánh sáng xanh – loại ánh sáng có bước sóng ngắn (400–500 nm) và năng lượng cao, thường xuất hiện nhiều trong ánh sáng trắng của màn hình. Ánh sáng xanh có thể làm rối loạn nhịp ngủ nếu chiếu trực tiếp vào mắt trẻ trong thời gian dài.
Tuy nhiên, trong điều kiện bình thường, cha mẹ chỉ ngồi lướt điện thoại cạnh con, không để ánh sáng rọi thẳng vào mặt trẻ, thì ảnh hưởng gần như không đáng kể.
Tin đồn “ánh sáng điện thoại khiến trẻ chậm lớn, dậy thì sớm”: Có thật không?
Hiện chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng nào chứng minh ánh sáng điện thoại khiến trẻ thấp bé hay dậy thì sớm.
Sự phát triển chiều cao của trẻ phụ thuộc chủ yếu vào hormone tăng trưởng (GH), được tiết ra trong giai đoạn ngủ sâu. Melatonin có thể gián tiếp giúp kích thích tiết GH, nhưng không có mối liên hệ trực tiếp giữa ánh sáng điện thoại và chiều cao.
Một số thí nghiệm trên động vật cho thấy, việc tiếp xúc với ánh sáng xanh liên tục 12–16 tiếng mỗi ngày có thể khiến chuột dậy thì sớm. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào chứng minh điều này xảy ra ở người, đặc biệt trong điều kiện sử dụng điện thoại thông thường.
Do đó, nếu bố mẹ chỉ dùng điện thoại vài phút khi con đã ngủ, không chiếu trực tiếp ánh sáng vào mặt trẻ, không cần quá lo lắng về những ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển thể chất hay sinh lý của con.
Cẩn trọng hơn với chính bản thân người lớn
Điều đáng lo nhất lại không phải là trẻ, mà là người lớn.
Thói quen xem điện thoại trong phòng tối khiến mắt phải liên tục điều tiết, dễ dẫn đến mỏi mắt, khô mắt, tăng nhãn áp và thậm chí tổn thương võng mạc nếu kéo dài.
Ngoài ra, ánh sáng xanh từ màn hình còn khiến cơ thể khó sản sinh melatonin, dẫn đến mất ngủ, trằn trọc, ngủ không sâu giấc.
Càng xem điện thoại trước khi ngủ, não càng bị kích thích, khiến người dùng tỉnh táo, hưng phấn, khó dừng lại. Hệ quả là sáng hôm sau thức dậy với cảm giác uể oải, mệt mỏi, dù thời gian ngủ không hề ít.
