Dân gian Việt Nam có câu: “Rằm cả năm sợ nhất Rằm tháng Bảy”, mới nghe thì tưởng mê tín nhưng thực ra nó ẩn chứa rất nhiều bài học tâm linh – đạo lý – phong thủy sâu sắc. Từ góc nhìn truyền thống, Rằm tháng Bảy là thời điểm rất đặc biệt: vừa linh thiêng, vừa nhạy cảm, dễ mất lộc nếu bất cẩn. Vậy vì sao Rằm tháng Bảy lại khiến người ta phải dè chừng?
Rằm tháng Bảy là ngày “xá tội vong nhân” – Âm khí cực thịnh
Theo tín ngưỡng dân gian Rằm tháng 7 là thời điểm Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan để các vong linh được trở về nhân gian nhận lễ cúng. Thời điểm này âm khí nặng nề, dễ khiến người dương bị ảnh hưởng – nhất là những người vía yếu, cơ thể suy nhược, trẻ em, phụ nữ mang thai. Người ta thường cẩn trọng tránh làm ăn lớn, không làm việc quan trọng trong thời gian này tránh thất bát xui rủi. Câu nói “âm thịnh dương suy” chính là để mô tả tình trạng năng lượng tiêu cực có thể lấn át người sống nếu không cẩn trọng trong Rằm tháng Bảy.
Chính vì vậy, ông bà ta mới có câu:
"Tháng 7 âm, quỷ tha ma bắt, lộc chưa thấy đâu, hoạ đã đến đầu."
Tháng 7 âm lịch là tháng cúng cô hồn – Dễ phạm điều cấm kỵ
Một nét đặc trưng của tháng 7 là tục cúng cô hồn – đây là nghi thức cúng tế cho vong linh không nơi nương tựa, không người thờ cúng. Gia chủ cần thận trọng cúng đúng kẻo phản tác dụng, rước họa vào thân. Ví dụ: cúng sai ngày, cúng xong lại mang đồ cúng vào nhà, rải gạo muối tùy tiện, hoặc có thái độ thiếu thành tâm… đều được xem là hành vi phạm tâm linh. Dân gian có câu “cô hồn dữ lắm, không đùa được đâu” để nhắc rằng: tháng này càng nên sống cẩn trọng, ăn nói chừng mực, tránh vướng vào chuyện xui xẻo chỉ vì khinh suất.
Rằm tháng Bảy trùng thời điểm giao mùa – Vận khí biến động, dễ xui rủi
Người xưa còn quan niệm Rằm tháng 7 là lúc dương khí suy yếu – âm khí lan rộng, khiến tâm lý con người cũng dễ rơi vào trạng thái sợ hãi, bất an, lo âu… Ngoài ra lúc này thời tiết khí hậu cũng thất thường, dễ có bão lụt, sấm chớp thời tiết cực đoan, càng khiến người ta lo lắng. Người xưa không chỉ sợ chuyện tâm linh mà còn lo ngại vận khí thất thường sẽ ảnh hưởng đến công việc, sức khỏe và tiền bạc. Vì thế, Rằm tháng Bảy càng trở thành mốc thời gian được cho là “nhạy cảm”, làm gì cũng nên chú ý kiêng dè.
Những việc đại kỵ trong Rằm tháng Bảy theo dân gian
Ngày rằm tháng 7 nói riêng hay cả tháng cô hồn nói chung, người xưa khuyên con cháu nên tránh làm một số việc. Đó là: không làm việc lớn, không mua xe, tậu nhà, động thổ; không cưới hỏi; không ra đường vào giờ âm (khuya, rạng sáng); không phơi quần áo ban đêm; không treo chuông gió đầu giường; không gọi tên người khác vào ban đêm; không đốt vàng mã bừa bãi. Những kiêng kỵ này tuy không có bằng chứng khoa học, nhưng nó như một cách để trấn an tinh thần của chúng ta, có thờ có thiêng, có kiêng có lành.
Rằm tháng Bảy còn là dịp Vu Lan Báo Hiếu – Tháng để tích đức, dưỡng tâm
Dù mang nhiều màu sắc “sợ” hãi và u ám, nhưng tháng 7 âm lịch – nhất là ngày Rằm – cũng là thời điểm đẹp nhất trong năm để con cháu báo hiếu ông bà, cha mẹ. Đây là dịp để mỗi người nhìn lại cội nguồn, tỏ làng thành kính, nhớ nhung, biết ơn người đã khuất, làm nhiều việc thiện để “cúng dường công đức”. Nê đi chùa, cầu may, phóng sinh, năng làm việc thiện, tu tâm dưỡng tính sẽ rất tốt cho số mệnh.
Kết luận
Nói tóm lại, câu nói “Rằm cả năm sợ nhất Rằm tháng Bảy” không chỉ là lời nhắc mang tính tâm linh, không mang hàm ý mê tín mà nó thể hiện thái độ sống của người xưa đối với các quan niệm dân gian lâu đời, còn thể hiện sự tỉnh thức của người xưa trước những thời điểm “đặc biệt” trong năm. Sợ – không có nghĩa là mê tín, mà là để nhắc nhau sống chậm lại, cẩn trọng hơn, giữ tâm sáng và hành xử có đạo lý, sống có trước sau, sống có nguồn cội.
