Đây là những thứ mỗi người không nên tích trữ ở trong nhà. Tuy vậy, không phải ai cũng biết rõ.
Những thứ không cần thiết
Trong bài thơ Lậu Thất Minh, tác giả Lưu Vũ Tích đã viết: “Sơn bất tại cao, hữu tiên tắc danh. Thủy bất tại thâm, hữu long tắc linh.” (Núi không cần phải cao, chỉ cần có Tiên là sẽ nổi tiếng; sông không nhất thiết phải sâu, nhưng nếu có Rồng, sẽ có linh khí). Câu nói này nhấn mạnh rằng, giá trị của một môi trường không nằm ở vật chất tích lũy, mà ở tinh thần và bản chất bên trong.
Những đồ vật không cần thiết trong nhà không chỉ chiếm diện tích mà còn ảnh hưởng đến không gian tinh thần, gây ra sự hạn chế trong tự do và cảm giác ngột ngạt. Cảm giác lo lắng về những món đồ vô dụng thực chất phản ánh nỗi lo sợ về quá khứ và tương lai, những điều vô hình mà ta khó nhận ra. Điều này tạo ra một “nhà tù tinh thần” mà ta tự giam mình trong đó.
Nhà văn Thoreau trong Walden từng viết: “Tôi sẵn sàng lao sâu vào cuộc sống, sống một cuộc đời vững chãi và giản dị,” phản ánh quan điểm sống giản đơn là minh chứng cho sự giàu có nội tâm. Cũng như Đào Uyên Minh, người tìm thấy niềm vui trong sự giản dị và tĩnh lặng của cuộc sống qua những điều bình dị như “hái cúc dưới hàng rào phía đông” hay “ngắm núi phía nam.”
Những đồ vật không cần thiết trong nhà không chỉ chiếm diện tích mà còn ảnh hưởng đến không gian tinh thần, gây ra sự hạn chế trong tự do và cảm giác ngột ngạt.
Quan niệm “Mọi thứ trở nên quý giá hơn khi chúng hiếm hoi, và tình yêu trở nên tử tế hơn khi chúng ta già đi” không chỉ áp dụng với đồ vật mà còn nhắc nhở mỗi người về việc tìm kiếm thế giới tâm linh bên trong. Cuốn sách Chủ nghĩa tối giản đưa ra quan điểm “Sở hữu ít hơn, sống nhiều hơn,” đúng như lời dạy của Khổng Tử: “Ăn tiết kiệm và uống nước, uốn cong cánh tay và gối, và bạn hãy tận hưởng nó.”
Khi buông bỏ vật chất, chúng ta sẽ tìm thấy sự bình yên trong thế giới đầy hỗn loạn này. Từ xưa đến nay, dù qua thơ ca, tục ngữ hay văn học hiện đại, tất cả đều khuyên nhủ ta rằng giảm bớt những thứ vô dụng không chỉ giúp gọn gàng không gian mà còn giúp thanh lọc tâm hồn. Câu nói “Lưu thuỷ bất hủ, hộ xu bất lâu, động dã” (Nước chảy không hôi thối, chốt cửa không bị mối mọt vì luôn động) cũng nhấn mạnh rằng chỉ khi chúng ta biết loại bỏ những thứ cũ kỹ, đón nhận cái mới, cuộc sống mới có thể phát triển và tiến về phía trước.
Thức ăn dư thừa
Trong Châu Tử Gia Huấn, có câu: “Nhất chúc nhất phạn, đương tư lai xứ bất dị; Bán ty bán lũ, hằng niệm vật lực duy nan,” nhấn mạnh rằng mỗi hạt cơm, bát cháo đều phải được trân trọng vì đó là thành quả của lao động vất vả. Câu này nhắc nhở ta về sự quan trọng của việc tôn trọng thức ăn và công sức đã bỏ ra để có được chúng.
Ở Ai Cập cổ đại, người dân tôn thờ thần Osiris, vị thần của nông nghiệp và mùa màng, với lễ hội Thu hoạch hàng năm là dịp để tri ân và tôn vinh lương thực. Triết gia Socrates cũng nói: “Sự hài lòng là tài sản tự nhiên, sự xa xỉ là nghèo đói giả tạo,” một lời cảnh tỉnh về việc lãng phí quá mức có thể dẫn đến sự nghèo khó cả về vật chất lẫn tinh thần.
Pablo Neruda trong Trăm bản tình ca đã mô tả vẻ đẹp của cuộc sống giản dị qua câu: “Tình yêu ở những ngày bình thường, không quanh bàn tiệc giàu có.” Nhà văn Michael Pollan trong The Omnivore’s Dilemma chỉ ra sự dư thừa và lãng phí trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại, kêu gọi mọi người giảm tiêu thụ quá mức và quay về với lối sống hài hòa với thiên nhiên.
Ở Ai Cập cổ đại, người dân tôn thờ thần Osiris, vị thần của nông nghiệp và mùa màng, với lễ hội Thu hoạch hàng năm là dịp để tri ân và tôn vinh lương thực.
Trong Kinh Dịch, có câu: “Ăn uống tiết kiệm để giữ gìn sức khỏe.” Triết gia La Mã cổ đại Seneca cũng nói: “Không phải thức ăn bạn ăn mà chính thức ăn bạn tiêu hóa mới khiến bạn khỏe mạnh.” Cả hai quan điểm đều nhấn mạnh sự khôn ngoan trong việc tiêu thụ vừa đủ để duy trì sức khỏe và tránh lãng phí.
Trong thế giới hiện đại, với nhịp sống hối hả, việc sử dụng thực phẩm dư thừa và đồ dùng một lần đã tạo gánh nặng cho môi trường, đi ngược lại với những lời dạy xưa về tiết kiệm và duy trì đức hạnh.
Cảm xúc tiêu cực
Daniel Goleman, nhà tâm lý học người Mỹ, trong cuốn sách Trí tuệ cảm xúc đã chỉ ra rằng: "Trí tuệ cảm xúc là yếu tố then chốt quyết định sự thành công và hạnh phúc của chúng ta." Ông khẳng định qua các nghiên cứu khoa học rằng khả năng quản lý cảm xúc không chỉ giúp cải thiện bản thân mà còn có ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng, tăng cường khả năng phục hồi nội tâm và giúp ta đối mặt hiệu quả hơn với những thử thách trong cuộc sống.
Câu tục ngữ Trung Quốc: “Một nụ cười khiến bạn thêm mười tuổi, một nỗi buồn khiến đầu bạn bạc đi” minh họa rõ ràng tác động của cảm xúc đối với cơ thể và tinh thần. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của việc duy trì thái độ tích cực, vì những thay đổi trong tâm lý có thể mang lại những ảnh hưởng sâu sắc và bất ngờ.
Virginia Woolf trong tác phẩm To the Lighthouse đã miêu tả những biến động tinh tế trong tâm hồn các nhân vật, cho thấy rằng những thay đổi nhỏ trong cảm xúc có thể tác động lớn đến hướng đi của cuộc sống. Cô viết: “Nếu một người có thể gột rửa những muộn phiền trong lòng, thì người đó có thể nghe thấy tiếng nói tinh tế nhất của cuộc sống,” khuyến khích chúng ta loại bỏ cảm xúc tiêu cực để cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc của cuộc sống và thúc đẩy sự chuyển hóa tích cực.
Trong các câu chuyện Phật giáo cổ đại, Đức Phật dạy rằng chúng ta nên đối diện với cảm xúc tiêu cực bằng lòng từ bi và chính niệm. Câu nói trong Dhammapada: “Nếu tâm trí hòa hợp, con đường có thể đạt được,” nhấn mạnh sự quan trọng của sự hòa hợp nội tâm trong việc tìm kiếm bình an và trí tuệ. Phương pháp thiền chính niệm, hiện nay đã được ứng dụng trong tâm lý học, giúp chúng ta điều chỉnh cảm xúc bằng cách quan sát mà không để chúng chi phối.
Một ví dụ khác là Anna Karenina của Leo Tolstoy, trong đó tác phẩm miêu tả sự ghen tị và bất mãn dần dần ăn mòn tâm hồn nhân vật chính, dẫn đến bi kịch. Câu chuyện này cảnh báo rằng cảm xúc tiêu cực, giống như dòng nước ngầm, nếu không được giải tỏa, có thể trở thành một sức mạnh không thể kiểm soát.
Nợ
“Đừng để chiếc ví của bạn trở thành khu vườn khốn khổ sau nhà, đầy những hối tiếc đã mua,” câu nói này là phiên bản hiện đại của lời cảnh báo từ Shakespeare: “Người đi vay trở thành nô lệ của chủ nợ.”
Trong Gulliver’s Travels, Jonathan Swift sử dụng hình ảnh Lilliput để ẩn dụ về nợ nần, khi những sợi chỉ mỏng manh dần trói buộc tự do của con người, cảnh báo về những mối nguy hại của việc mắc nợ.
Các tác phẩm văn học cổ điển và trí tuệ dân gian đều khuyên chúng ta nên thận trọng với nợ nần, vì đó là xiềng xích của tự do. Một câu tục ngữ phương Tây có viết: “Tiền không phải là gốc rễ của mọi tội ác, mà là lòng tham.”
Chìa khóa để tránh nợ và bội chi là giữ một cái đầu tỉnh táo trước các cám dỗ vật chất, nhận ra sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn. Câu chuyện về chú chim trong Truyện ngụ ngôn của Aesop, khi bán đi bộ lông của mình để đổi lấy tiền ngay lập tức, là lời cảnh báo rằng chủ nghĩa khoái lạc thiển cận sẽ làm mất đi khả năng tự do.
Cổ ngữ có câu: “Thủy tích thạch xuyên,” nghĩa là nước chảy lâu dài sẽ xuyên qua đá, tượng trưng cho sự kiên trì có thể đạt được những thành tựu khó khăn. Điều này cũng áp dụng cho việc quản lý tài chính, giống như hình ảnh kẻ keo kiệt trong Eugénie Grandet của Balzac. Tuy nhân vật này cực đoan, nhưng cũng phản ánh sự cần cù và kiên nhẫn trong việc tích lũy tài sản.
Việc tiết kiệm và đầu tư thông minh là bước đi đúng đắn để xây dựng nền tảng tài chính vững chắc. Khổng Tử trong Luận ngữ đã nói: “Người quân tử yêu tiền và kiếm tiền một cách đúng đắn.”
Duy trì nền tảng tài chính ổn định là chìa khóa để gia đình có thể phát triển và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn, đầy cơ hội. Câu tục ngữ trong Kinh thánh cũng nhấn mạnh: “Gia đình là bến đỗ của tâm hồn và là điểm khởi đầu của những giấc mơ.” Một gia đình hòa thuận, yêu thương sẽ giúp chúng ta tạo dựng môi trường tích cực, ổn định, tránh xa những yếu tố tiêu cực như vật chất dư thừa, nợ nần hay cảm xúc tiêu cực.
