Các nhà khoa học vừa công bố một bước tiến đột phá trong lĩnh vực y học – phát triển thành công loại vắc xin mRNA mới có tiềm năng đối phó với mọi loại ung thư. Thành tựu này có thể đánh dấu bước ngoặt trong cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ chống lại căn bệnh nan y từng khiến giới khoa học đau đầu.
Hiện nay, ung thư vẫn là một trong những bệnh lý gây tử vong hàng đầu trên thế giới, đồng thời là thách thức lớn với nền y học hiện đại. Mặc dù có nhiều phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật hay liệu pháp miễn dịch, nhưng hiệu quả vẫn còn hạn chế với nhiều loại ung thư ác tính, đặc biệt là các trường hợp kháng thuốc.
Thành tựu 8 năm
Trong một nghiên cứu vừa được đăng tải trên tạp chí Nature Biomedical Engineering, nhóm chuyên gia do tiến sĩ Elias Sayour – bác sĩ ung thư nhi khoa tại Trường Y, Đại học Florida (Mỹ) – dẫn đầu, đã phát triển thành công một loại vắc xin mRNA mang tính cách mạng, có khả năng huấn luyện hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt khối u.
Tiến sĩ Sayour đã dành hơn 8 năm nghiên cứu để phát triển loại vắc xin này. Dựa trên công nghệ tương tự như vắc xin Covid-19, loại vắc xin mới kết hợp giữa mRNA (RNA thông tin) và các hạt nano lipid. mRNA vốn là phân tử có trong mọi tế bào sống, đóng vai trò như bản thiết kế để tổng hợp protein – kể cả trong tế bào ung thư.
Thử nghiệm lâm sàng và kết quả tốt
Trong thử nghiệm lâm sàng đầu tiên trên người, vắc xin mRNA đã cho thấy khả năng lập trình lại hệ miễn dịch chỉ trong thời gian ngắn, giúp nó nhận diện và tấn công khối u não ác tính – loại ung thư có tiên lượng rất xấu. Một trong những kết quả nổi bật là việc vắc xin kích hoạt được phản ứng miễn dịch mạnh mẽ ở 4 bệnh nhân tham gia thử nghiệm, giúp hệ miễn dịch tấn công trực tiếp vào khối u.
Điểm đặc biệt trong nghiên cứu lần này là nhóm khoa học đã phát triển được một phiên bản vắc xin mRNA mang tính “phổ quát” – nghĩa là không chỉ nhắm vào một loại ung thư cụ thể, mà có thể huấn luyện hệ miễn dịch chống lại mọi loại khối u. Khi kết hợp với các loại thuốc điều hòa miễn dịch, loại vắc xin này đã tạo ra phản ứng chống khối u hiệu quả rõ rệt ở mô hình thử nghiệm trên chuột.
Cần đợi thêm thử nghiệm trên người
Theo các chuyên gia, nếu kết quả này được tái hiện thành công trong các nghiên cứu trên người trong tương lai, loại vắc xin mRNA “đa năng” sẽ mở ra cơ hội điều trị cho nhiều dạng ung thư khó chữa và có khả năng kháng thuốc. Không chỉ vậy, nó còn hứa hẹn thay thế hoặc bổ trợ hiệu quả cho các phương pháp điều trị truyền thống như hóa trị hay xạ trị.
Tiến sĩ Sayour chia sẻ: “Đây là một phát hiện thực sự đáng kinh ngạc. Chúng tôi tin rằng loại vắc xin này có thể được thương mại hóa thành vắc xin ung thư phổ quát, giúp tăng cường hệ miễn dịch và tấn công đa dạng các loại khối u ở người bệnh”.
Sự ra đời của loại vắc xin mRNA này có thể trở thành nền tảng cho thế hệ điều trị ung thư mới – chủ động, hiệu quả và ít tác dụng phụ hơn so với nhiều phương pháp hiện nay.
