Trong xã hội hiện đại, nhiều bậc cha mẹ luôn tự hỏi vì sao con cái càng lớn lại càng xa cách, ít chia sẻ, thậm chí không muốn về nhà. Không phải do công việc hay cuộc sống quá bận rộn, mà đôi khi nguyên nhân lại đến từ chính cách hành xử, lời nói và thái độ của cha mẹ trong quá trình nuôi dạy con. Dưới đây là 3 đặc điểm phổ biến ở cha mẹ khiến con càng trưởng thành càng muốn đi xa, dù trong lòng vẫn còn tình thương.
1. Cha mẹ luôn áp đặt, coi thường ý kiến của con
Một trong những sai lầm lớn nhất trong việc nuôi dạy con là cha mẹ luôn cho mình đúng, xem con chỉ là “đứa trẻ chưa biết gì”. Nhiều bậc phụ huynh quen dùng những câu như:
“Con biết gì mà nói?”
“Cha mẹ sống từng tuổi này, không lẽ không hiểu bằng con?”
Sự áp đặt và xem nhẹ ý kiến khiến đứa trẻ cảm thấy mình không được tôn trọng, không được lắng nghe. Khi còn nhỏ, con có thể im lặng chịu đựng. Nhưng khi lớn lên, con sẽ chọn cách rời xa để được là chính mình, để tìm nơi người khác tôn trọng tiếng nói của mình hơn.
Khi cha mẹ luôn muốn con sống theo khuôn mẫu, lựa chọn nghề nghiệp, tình yêu, bạn bè… theo ý mình, con sẽ dần mất kết nối cảm xúc. Mối quan hệ cha mẹ – con cái vốn đáng lẽ là nơi ấm áp, lại trở thành gánh nặng.
2. Cha mẹ nói lời cay nghiệt, hay chỉ trích và so sánh
Lời nói có thể chữa lành, nhưng cũng có thể làm tổn thương sâu sắc. Nhiều người không nhận ra rằng những lời mắng mỏ, so sánh, chê bai con mỗi ngày lại khiến con khép lòng, sợ hãi và tự ti.
Những câu như:
“Con nhà người ta giỏi hơn con nhiều.”
“Con làm gì cũng chẳng nên hồn.”
“Cái kiểu đó thì sau này chẳng ra gì đâu.”
Nghe tưởng quen thuộc, nhưng lại như dao cứa vào lòng trẻ. Sự tổn thương đó tích tụ theo năm tháng, khiến con chỉ muốn tránh xa. Càng lớn, con càng không muốn trở lại nơi khiến mình thấy bị đánh giá, bị xem thường.
Ngược lại, những đứa trẻ được cha mẹ động viên, khen ngợi đúng cách thường tự tin, cởi mở và dễ gắn bó hơn với gia đình. Vì thế, nếu cha mẹ biết tiết chế lời nói, chọn cách khích lệ thay vì mắng mỏ, tình cảm gia đình sẽ bền chặt hơn rất nhiều.
3. Cha mẹ không biết lắng nghe, chỉ muốn con nghe mình
Một gia đình thiếu sự lắng nghe hai chiều sẽ sớm trở thành nơi ngột ngạt. Nhiều cha mẹ có thói quen nói liên tục, dạy bảo đủ điều, nhưng chưa từng hỏi con thật sự nghĩ gì. Khi con muốn chia sẻ, cha mẹ lại gạt đi:
“Chuyện con nít biết gì mà lo.”
“Nghe lời cha mẹ là được, khỏi cãi.”
Lâu dần, con cảm thấy việc nói ra cũng vô ích, vì không ai hiểu. Khi trưởng thành, con sẽ tìm đến bạn bè, thầy cô, người yêu — những người chịu lắng nghe. Còn cha mẹ, dù thương con bao nhiêu, cũng dần bị đẩy ra ngoài cuộc sống của con.
Lắng nghe không chỉ là im lặng khi con nói, mà là hiểu được cảm xúc, quan điểm và suy nghĩ của con. Một cái gật đầu, một lời động viên nhỏ cũng đủ giúp con cảm thấy được yêu thương.
Cha mẹ nào cũng mong con trưởng thành, thành công và hạnh phúc. Nhưng thành công của con không chỉ đến từ trường lớp, mà còn từ sự thấu hiểu và kết nối trong gia đình.
Nếu cha mẹ biết lắng nghe, biết tôn trọng, và biết chọn lời nói yêu thương, con sẽ tự nguyện chia sẻ, tự nguyện quay về. Một mái nhà ấm không phải là nơi giàu có, mà là nơi con cảm thấy an toàn khi là chính mình.
Hãy nhớ, tình yêu không cần lớn lao, chỉ cần đủ tinh tế và đúng lúc. Bởi đôi khi, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái không nằm ở địa lý, mà nằm ở cách chúng ta đối xử với nhau mỗi ngày.
