Với tất cả những người sinh sống, học tập và làm việc tại thủ đô Hà Nội có lẽ không ai xa lạ với những con đường, tuyến phố có tên Hoàng Đạo Thành, Hoàng Đạo Thúy và Tạ Quang Bửu. Thế nhưng bạn có biết rằng, cả 3 nhân vật này đều xuất phát từ một gia đình trí thức với sự nghiệp và tài năng của các thành viên đã được cả nước ghi nhận.
Hoàng Đạo Thành
Phố Hoàng Đạo Thành dài 470m, rộng 7,5m. Từ đường Kim Giang (chỗ chợ Kim Giang) phía tây đến dãy nhà D7 của khu tập thể Kim Giang.
Hoàng Đạo Thành
Con đường này được đặt theo tên của 1 vị sử gia Hoàng Đạo Thành (1830 – 1908), 1 chí sĩ hoạt động phong trào Duy Tân, ông cũng là cha của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy. Hoàng Đạo Thành vốn gốc họ Cung, người Kim Lũ (Lủ Trung), đỗ cử nhân năm 1884. Ông làm giáo thụ ở các phủ Quốc Oai, Hoài Đức, Từ Sơn… rồi quyền tri phủ Thuận Thành.
Ông viết nhiều sách lịch sử và danh nhân: Đại Nam hành nghĩa liệt nữ truyện, Việt sử tứ tự, đặc biệt có bộ Việt sử tân ước được soạn theo tinh thần tiến bộ như ca ngợi triều Tây Sơn, khai thác nguồn văn hóa dân gian…
Sau đó ông từ quan để về quê dạy học và tham gia phong trào Duy Tân.
Ông Hoàng Đạo Thành có 6 người con. Ông Hoàng Đạo Thúy là con thứ 6 trong nhà và cũng là người để lại tiếng tăm nhất trong số 6 anh chị em. Trước nhà văn Hoàng Đạo Thúy có 1 chị gái tên Hoàng Thị Uyên cũng rất nổi tiếng, thường gọi là bà Cả Mọc, là nhà từ thiện và là người thành lập nhà nuôi dưỡng trẻ miễn phí đầu tiên tại Hà Nội trước năm 1945. Anh trai của ông là Cử nhân Hoàng Đạo Phương, một thương gia giàu có ở Hà Nội ngày xưa.
Hoàng Đạo Thúy
Phố Hoàng Đạo Thúy, với chiều dài 1.100m và chiều rộng 40m, trải dài từ đường Lê Văn Lương, xuyên qua khu chung cư 17 tầng của khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính, và kết thúc tại đường Trần Duy Hưng. Con đường này được vinh danh theo tên của Hoàng Đạo Thúy, con trai út của nhà văn hóa lỗi lạc Hoàng Đạo Thành.
Hoàng Đạo Thúy
Mặc dù gia nhập quân đội khi đã bước sang tuổi 45, ông Hoàng Đạo Thúy đã tỏa sáng trong nhiều lĩnh vực công tác khác nhau. Ông được Đảng và Bác Hồ tin tưởng giao phó nhiều trọng trách quan trọng, bao gồm Giám đốc trường võ bị Trần Quốc Tuấn, Cục trưởng Cục Công binh, Cục trưởng Cục Quân huấn, và Tổng thư ký Ban Thi đua Trung ương. Ông đã đóng góp to lớn trong việc xây dựng và phát triển ngành thông tin liên lạc quân sự, và được tôn vinh là anh cả trong Bộ đội Thông tin.
Không chỉ nổi bật trong quân đội, ông còn để lại dấu ấn sâu đậm với nhiều tác phẩm về các lĩnh vực như giáo dục, quân sự, lịch sử, và văn hóa. Đặc biệt, những nghiên cứu về lịch sử văn hóa Hà Nội của ông đã giúp ông được coi là nhà Hà Nội học hàng đầu của Việt Nam.
Tạ Quang Bửu
Giáo sư Tạ Quang Bửu, con rể của nhà văn hóa lỗi lạc Hoàng Đạo Thúy, kết hôn với bà Hoàng Thị Oanh - con gái ông Hoàng Đạo Thúy. Ông Tạ Quang Bửu không chỉ sở hữu kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực như Toán, Lý, Hóa, Triết, Sinh học, Môi trường, mà còn là một nhà lãnh đạo tài ba ở tầm quốc gia, nhà khoa học uyên bác hiếm có. Ông được xem là "đại tri thức của Việt Nam", là một nhà ngoại giao bản lĩnh, nhà quản lý giáo dục có tầm nhìn chiến lược, và là "cây cầu nối khoa học thế giới với Việt Nam".
GS Tạ Quang Bửu và vợ
Ông đã đóng góp đáng kể trong nhiều lĩnh vực khác nhau, là Hiệu trưởng đầu tiên của trường Đại học Bách khoa Hà Nội (1956 – 1961), người đã dẫn dắt và phát triển ngôi trường này. Ngoài ra, ông còn đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng như Vụ trưởng Vụ nghiên cứu điện - nước Trung kỳ, Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, và Ủy viên Hội đồng Quốc phòng tối cao. Ông cũng là thành viên trong đoàn đàm phán của chính phủ tại Genève và đại diện cho Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký Hiệp định Genève.
Với những cống hiến xuất sắc của mình, ông đã được Đảng, Quốc hội, Nhà nước trao tặng nhiều huân chương cao quý: Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Huân chương Chiến thắng hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Ba, và Huy chương Quân kỳ quyết thắng.
