Căn cứ Điều 38 Luật Việc làm 2025 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026), người lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Người lao động phải chấm dứt hợp đồng lao động đúng quy định pháp luật, không thuộc các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật hoặc nghỉ việc khi đã đủ điều kiện hưởng lương hưu. Đồng thời, phải có thời gian đóng BHTN từ đủ 12 tháng trở lên trong 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp cần được nộp trong vòng 3 tháng kể từ ngày nghỉ việc.
Sau khi nộp hồ sơ, trong thời gian 10 ngày làm việc, người lao động chưa có việc làm và không thuộc các trường hợp đặc biệt như: đã có việc làm và tham gia BHXH bắt buộc; thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ Công an nhân dân, dân quân thường trực; đi học tập có thời hạn trên 12 tháng; chấp hành quyết định đưa vào cơ sở giáo dục hoặc cai nghiện bắt buộc; bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù; ra nước ngoài định cư hoặc đã chết.
Đối chiếu với quy định hiện hành, trường hợp người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ số năm đóng BHXH (tối thiểu 15 năm) thì chưa được hưởng chế độ hưu trí. Khi đó, người lao động có thể làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp gồm: đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu do Bộ Nội vụ quy định; thông báo chấm dứt hợp đồng lao động; sổ bảo hiểm xã hội có xác nhận toàn bộ thời gian đã đóng BHXH, BHTN; và căn cước công dân. Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, người lao động nộp trực tuyến trên hệ thống Dịch vụ công Quốc gia để làm thủ tục đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Lưu ý rằng, kể từ ngày 1/10/2025, việc giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ được thực hiện hoàn toàn trực tuyến theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 24/CT-TTg ban hành ngày 13/9/2025.
Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHTN của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc, nhưng tối đa không vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm chấm dứt hợp đồng. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp căn cứ vào thời gian đã đóng BHTN: đóng từ đủ 12 đến 36 tháng được hưởng 3 tháng trợ cấp; sau đó, cứ đóng thêm đủ 12 tháng thì được cộng thêm 1 tháng, nhưng tổng thời gian hưởng không quá 12 tháng.
Thực tế, nếu người lao động đã đóng BHTN được 10 năm (tương đương 120 tháng) và có mức lương bình quân 6 tháng gần nhất là 10 triệu đồng/tháng, thì mỗi tháng sẽ được nhận 6 triệu đồng tiền trợ cấp thất nghiệp và được hưởng trong thời gian 10 tháng.
Bên cạnh khoản trợ cấp thất nghiệp, người lao động có thể lựa chọn thêm một trong hai hình thức hỗ trợ khác tùy theo điều kiện và nhu cầu cá nhân.
1. Bảo hiểm xã hội một lần
Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nếu đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH và đã chấm dứt việc tham gia, khi có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần.
Mức hưởng BHXH một lần được tính theo công thức:Mức hưởng = (1,5 tháng × mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho các năm đóng trước năm 2014 × số năm đóng BHXH trước năm 2014) + (2 tháng × mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi × số năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi).
Trường hợp thời gian đóng BHXH có cả giai đoạn trước và sau năm 2014, nếu phần đóng trước năm 2014 có tháng lẻ, các tháng lẻ đó sẽ được chuyển sang giai đoạn từ năm 2014 trở đi để tính hưởng BHXH một lần.
Trong thực tế, nếu người lao động bắt đầu đi làm và đóng BHXH từ tháng 1/2016 đến tháng 1/2026 thì tổng thời gian tham gia BHXH là tròn 10 năm. Giả sử mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH trong giai đoạn này là 9.500.000 đồng/tháng, mức hưởng BHXH một lần sẽ được tính như sau:Mức hưởng = 2 tháng × 9.500.000 đồng/tháng × 10 năm = 190.000.000 đồng.
2. Trợ cấp hàng tháng cho người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu
Căn cứ Khoản 1 Điều 23 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ điều kiện nhận trợ cấp hưu trí xã hội theo quy định, nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu thời gian đóng, có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng của mình.
Theo Nghị định 158/2025/NĐ-CP, mức trợ cấp hàng tháng cơ bản được tính tương đương với mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng. Hiện tại, theo Nghị định 176/2025/NĐ-CP, mức trợ cấp hưu trí xã hội đang được áp dụng là 500.000 đồng/tháng.
Công thức tính thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng như sau:Thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng = (Mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH × 2 × số năm đóng BHXH) / Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng.
Nếu thời gian đóng BHXH có tháng lẻ từ 1 đến 6 tháng thì được tính là nửa năm; từ 7 đến 11 tháng được tính là một năm. Thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng được tính từ thời điểm người lao động đủ tuổi nghỉ hưu và có văn bản đề nghị hưởng đến khi đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng, tức là từ đủ 75 tuổi trở lên.
Trong trường hợp thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng tính theo công thức trên vượt quá khoảng thời gian từ khi người lao động nộp đề nghị đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, người lao động sẽ được hưởng mức trợ cấp hàng tháng cao hơn, tính theo công thức:Mức trợ cấp hàng tháng cao hơn = Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng + [(Thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng tính theo công thức - Thời gian từ khi nộp đề nghị đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội) × Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng] / Thời gian từ khi nộp đề nghị đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng.
Đối chiếu trường hợp cụ thể, nếu người lao động có mức lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH là 9.500.000 đồng/tháng và nộp đơn đề nghị ngay tại thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, kết quả tính toán sẽ như sau:Thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng = (9.500.000 đồng/tháng × 2 × 10 năm) / 500.000 đồng/tháng = 380 tháng.Thời gian từ khi nộp đề nghị đến khi đủ 75 tuổi = (75 - 57) × 12 tháng = 216 tháng.
Vì thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng dài hơn khoảng thời gian 216 tháng nói trên, người lao động sẽ được nhận mức trợ cấp cao hơn mức trợ cấp hưu trí xã hội, cụ thể:Mức trợ cấp hàng tháng = 500.000 đồng/tháng + [(380 - 216) × 500.000 đồng/tháng] / 216 tháng = 500.000 đồng + 379.630 đồng = 879.630 đồng/tháng.
Lưu ý rằng mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng nêu trên được tính tại thời điểm giải quyết chế độ. Nếu người lao động qua đời trong thời gian đang hưởng trợ cấp, thân nhân sẽ được nhận trợ cấp một lần cho phần thời gian chưa hưởng, cùng với trợ cấp mai táng theo quy định.
