Cựu vô địch hạng Welterweight của UFC, Carlos Newton, đã có những phát biểu nảy lửa tại phiên điều trần của Ủy ban Thể thao Nevada, chỉ trích gay gắt các hoạt động kinh doanh của UFC. Ông cho rằng mô hình độc quyền của giải đấu đang bóp nghẹt các võ sĩ và biến MMA thành một sân chơi thiếu công bằng, không còn bản chất của một môn thể thao thực thụ.
Trong phiên điều trần hàng tháng của Ủy ban Thể thao bang Nevada (NSAC) hôm thứ Ba, cựu vô địch UFC Carlos Newton đã đưa ra một bài phát biểu công khai, nhắm thẳng vào các hoạt động kinh doanh được cho phép trong MMA, những điều vốn bị cấm trong các môn thể thao khác như boxing nhờ các biện pháp bảo vệ từ Đạo luật Ali (Ali Act) ban hành năm 2000.
Dù không trực tiếp nhắc đến Đạo luật Phục hưng Boxing Muhammad Ali (Ali Revival Act) mới, một dự luật đang gây tranh cãi khi tìm cách cho phép mô hình quảng bá theo kiểu UFC được áp dụng trong boxing, những lời của Newton rõ ràng nhắm vào các lo ngại đã được nhiều vận động viên nêu ra trong các vụ kiện chống độc quyền nhắm vào UFC những năm gần đây.
“Tôi là người có vai trò quan trọng trong vụ kiện UFC hiện tại,” Newton nói trước ủy ban. “Rất nhiều điều các vị đã nói liên quan đến thể thao và việc quản trị thể thao. Hiện tại, các vận động viên MMA không được phép cạnh tranh cho các danh hiệu của những giải đấu khác một cách tự do, cởi mở và không bị cản trở. MMA là môn thể thao chuyên nghiệp duy nhất trên thế giới mà các nhà quảng bá được phép kiểm soát cả thứ hạng lẫn danh hiệu trong khi vẫn nắm giữ các vận động viên dưới hợp đồng độc quyền.”
Gọng kìm độc quyền
Lập luận của Newton xoáy sâu vào bản chất của sự độc quyền mà UFC đã tạo ra. Ông phân tích rằng khi một nhà quảng bá vừa có quyền kiểm soát các danh hiệu, vừa trói buộc võ sĩ bằng hợp đồng độc quyền, một thế độc tôn sẽ mặc nhiên hình thành. Võ sĩ, về bản chất, luôn phải thi đấu với nhau để tìm ra người giỏi nhất. Nếu một nhà quảng bá sẵn sàng chi tiền để thâu tóm tất cả hoặc mua lại các giải đấu khác, họ chắc chắn sẽ tạo ra một sự độc quyền đối với những võ sĩ danh tiếng nhất.
“Nó tạo ra một sự độc quyền mặc định,” ông nhấn mạnh. “Nếu một nhà quảng bá chỉ cần sẵn lòng chi tiền để làm điều đó hoặc mua lại các giải đấu khác, họ chắc chắn, không nghi ngờ gì nữa, sẽ mặc định có một sự độc quyền đối với những vận động viên nổi tiếng đó.”
Đạo luật Ali hiện hành trong boxing đóng vai trò như một rào cản ngăn chặn xung đột lợi ích và yêu cầu sự minh bạch hơn trong hợp đồng và lương bổng. Trong khi đó, Đạo luật Phục hưng Ali mới, được giới thiệu trước khi Zuffa Boxing (công ty con của chủ sở hữu UFC) chính thức ra mắt vào năm 2026, lại mở đường cho các Tổ chức Boxing Thống nhất (UBO) mang mô hình quảng bá kiểu UFC vào boxing, bao gồm cả hợp đồng độc quyền và việc nhà quảng bá tự cung cấp danh hiệu và bảng xếp hạng.
Đối với Newton, đây là một bước lùi lịch sử. Ông chỉ ra rằng quyền lực của võ sĩ đã bị xói mòn nghiêm trọng.
“Người quản lý giờ đây làm việc cho nhà quảng bá. Họ chỉ còn là những người môi giới. Chẳng ai có quyền thương lượng cả,” Newton nói. “Lần cuối cùng boxing được vận hành theo cách này là vào năm 1825... Bây giờ, quay lại hiện tại, chúng ta có một nhà quảng bá là UFC luôn sẵn sàng chi tiền chịu lỗ để độc chiếm cuộc chơi và trói buộc các vận động viên. Có hơn 50 vận động viên hàng đầu trong mỗi hạng cân bị ràng buộc bởi hợp đồng độc quyền. Không có môn thể thao nào trên thế giới làm điều này.”
“Đây không phải là thể thao”
Newton cho rằng các vận động viên MMA chưa bao giờ được hưởng những quyền lợi tương tự như các võ sĩ quyền Anh, và điều này đã cho phép UFC duy trì sự kìm kẹp của mình đối với môn thể thao này trong nhiều thập kỷ.
“Vấn đề này đã được tranh tụng hết lần này đến lần khác ở các môn thể thao khác, nhưng vì một lý do nào đó, Nevada trong những ngày đầu đã cho phép UFC tự do hoạt động... Tại sao? Bởi vì các nhà quảng bá có quyền lựa chọn, nhưng thể thao ở đây là để được quản lý và điều tiết vì lợi ích của vận động viên. Để các vận động viên có thể cạnh tranh tự do, cởi mở và không bị cản trở cho các danh hiệu, để nhận được những gì thị trường sẽ trả một cách công bằng cho dịch vụ của họ.”
“Ngay bây giờ trong võ thuật tổng hợp, các vận động viên thi đấu vì nhà quảng bá. Điều đó không công bằng. Đó không phải là một môn thể thao.”
Trong khi những người ủng hộ Đạo luật Phục hưng Ali mới cho rằng mô hình kiểu UFC có thể mang lại sự ổn định và tăng trưởng cho boxing, một môn thể thao đang rất cần sự thay đổi, thì Newton lại xem đó chỉ là một chiêu trò. Ông ví von một cách chua chát: “Đây chỉ là trò tô son trát phấn cho một con lợn. Chính xác là như vậy. Tô son trát phấn để làm cho nó trông giống như một môn thể thao thực sự. Nhưng nó không phải.”
Ông kết thúc bài phát biểu của mình bằng một lời tố cáo đanh thép, nhắm vào cách UFC sử dụng các danh hiệu tạm thời như một công cụ để gây áp lực lên các nhà vô địch trong quá trình đàm phán.
“Khi một nhà quảng bá như UFC có thể đặt ra một nhà vô địch tạm thời bất cứ khi nào họ muốn, chỉ vì họ không muốn ký hợp đồng hoặc đàm phán với các vận động viên, điều đó thật không công bằng. Đó là sự bóc lột trắng trợn đối với các vận động viên, là một trò hề và một sự gian lận đối với công chúng.”
