Đáng lo ngại hơn cả là, không ít thói quen ăn uống tưởng chừng vô hại lại chính là “thủ phạm” âm thầm đẩy nhanh quá trình teo não.
1. Rượu bia: “Kẻ phá hoại” vùng nhớ và tư duy
Nhiều người nghĩ rằng uống chút rượu mỗi ngày giúp thư giãn, nhưng thực chất, rượu chính là “sát thủ” tấn công những vùng não quan trọng như vỏ não trước trán, hải mã và đồi thị – trung tâm của trí nhớ và nhận thức. Lạm dụng lâu dài không chỉ khiến não co rút mà còn làm trí nhớ sa sút nghiêm trọng.
2. Tinh bột tinh luyện: “Đường ẩn” tích tụ độc tố
Bánh mì, bún, phở, bánh bao… đều là tinh bột tinh luyện. Khi tiêu thụ, chúng nhanh chóng biến thành đường trong cơ thể. Lượng đường dư thừa tích tụ dễ hình thành các mảng bám độc hại trong não, gây tổn thương mô thần kinh và làm suy giảm trí nhớ.
3. Chất béo chuyển hóa: “Khắc tinh” của DHA
Chất béo chuyển hóa (trans fat) thường có trong đồ ăn nhanh, bơ thực vật, bánh kem, khoai tây chiên… có thể “chiếm chỗ” DHA – axit béo thiết yếu nuôi dưỡng tế bào não. Khi DHA thiếu hụt, não dần suy yếu, teo đi và mất khả năng xử lý thông tin.
4. Thực phẩm chế biến sẵn: “Thủ phạm ba cao” (đường, muối, năng lượng)
Gà rán, khoai tây chiên, nước ngọt, kem… đều chứa lượng đường và chất béo cao, dễ gây viêm và phá hỏng hàng rào bảo vệ não. Khi lớp chắn này suy yếu, độc tố dễ dàng xâm nhập, âm thầm hủy hoại tế bào thần kinh.
5. Đồ uống nhiều đường: “Dẫn lối quên quên nhớ nhớ”
Nước ngọt, trà sữa, nước trái cây đóng chai… không chỉ tăng đường huyết, mỡ máu và cholesterol mà còn kích hoạt quá trình viêm não, khiến trí nhớ sa sút và nhận thức ngày càng kém.
6. Thực phẩm không đường nhưng chứa aspartame: “Ngọt nhân tạo, hại thật”
Aspartame – chất làm ngọt thường xuất hiện trong kẹo cao su, nước ngọt “diet” và sản phẩm ăn kiêng – có thể vượt qua hàng rào máu não, tác động tiêu cực đến tâm trạng, khả năng học tập, thậm chí tăng nguy cơ lo âu, trầm cảm.
Làm thế nào để trì hoãn quá trình lão hóa não ở người trung niên và cao tuổi?
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Ưu tiên thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau màu xanh đậm (rau bina, bông cải), trái cây (việt quất, cam) và các loại hạt (óc chó, hạnh nhân) để bảo vệ não khỏi tổn thương do gốc tự do. Bổ sung thực phẩm giàu omega-3, chẳng hạn cá hồi và hạt lanh, giúp cải thiện trí nhớ và giảm viêm. Hạn chế đồ chiên rán và đồ ngọt để tránh tăng phản ứng viêm trong cơ thể.
Tập thể dục thường xuyên
Hoạt động thể chất đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập vừa sức như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe không chỉ cải thiện tuần hoàn máu mà còn tăng cường lưu lượng máu lên não, giúp duy trì trí nhớ và tư duy minh mẫn.
Gắn kết xã hội
Thường xuyên giao lưu với bạn bè, người thân và tham gia các hoạt động cộng đồng giúp kích thích não bộ, tăng cường kết nối thần kinh và mang lại tâm trạng vui vẻ, tích cực. Bạn có thể tham gia câu lạc bộ, các nhóm sở thích hoặc hoạt động tình nguyện để giảm cảm giác cô đơn.
Nuôi dưỡng sở thích cá nhân
Đọc sách, học ngoại ngữ, học kỹ năng mới hoặc chơi các trò chơi trí tuệ như giải ô chữ, sudoku… đều là những cách tuyệt vời để rèn luyện trí nhớ và tăng tính linh hoạt của não bộ.
Ngủ đủ giấc
Duy trì giấc ngủ sâu và đủ từ 7–8 giờ mỗi đêm giúp não nghỉ ngơi, phục hồi và sắp xếp thông tin. Thiếu ngủ lâu ngày không chỉ làm giảm chức năng nhận thức mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ và khả năng tập trung.
Quản lý căng thẳng
Thực hành các bài tập thư giãn như hít thở sâu, yoga hoặc thiền để giải tỏa căng thẳng. Stress kéo dài làm tăng hormone có hại, tác động tiêu cực đến sức khỏe não bộ và làm quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn.
