Chọn cá đúng cách: Bảo vệ sức khỏe gia đình ngay từ bữa cơm
Cá là thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày của người Việt. Không chỉ thơm ngon, cá còn cung cấp nguồn đạm, Omega-3 và nhiều dưỡng chất thiết yếu giúp tăng cường sức khỏe, phát triển trí não và hỗ trợ hệ tim mạch. Tuy nhiên, không phải loại cá nào cũng an toàn. Thị trường hiện nay có nhiều loại cá tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc nếu không được chọn lọc kỹ lưỡng. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe cả nhà, người nội trợ cần biết phân biệt đâu là cá nên mua và đâu là cá cần tránh.
Những loại cá nên hạn chế để tránh rủi ro cho sức khỏe
Không ít trường hợp ngộ độc thực phẩm, rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm độc kim loại nặng có nguyên nhân xuất phát từ việc tiêu thụ các loại cá không đảm bảo an toàn. Dưới đây là ba nhóm cá mà các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần thận trọng khi lựa chọn:
1. Cá có mùi hôi, mùi lạ hoặc dấu hiệu ươn hỏng
Nếu cá có mùi hôi nồng, tanh gắt, hoặc đặc biệt là mùi kim loại, rất có thể cá đã sống trong môi trường nước bị ô nhiễm, chứa kim loại nặng hoặc hóa chất độc hại. Ngoài ra, mùi tanh quá mạnh, phần thân mềm nhũn hoặc mắt cá không còn trong suốt là dấu hiệu cho thấy cá đã để lâu, vi khuẩn phát triển mạnh. Việc tiêu thụ những loại cá này có thể dẫn đến ngộ độc histamin, gây buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, thậm chí sốc phản vệ ở người nhạy cảm.
2. Cá đông lạnh không rõ nguồn gốc
Cá đông lạnh là lựa chọn phổ biến nhờ sự tiện lợi và giá thành rẻ. Tuy nhiên, nếu cá không có bao bì, nhãn mác hoặc không rõ xuất xứ, rất khó kiểm soát về chất lượng và độ an toàn. Một số cơ sở vì lợi nhuận có thể sử dụng chất bảo quản độc hại như formaldehyde để giữ cá lâu ngày mà không bị phân hủy. Đây là một hóa chất cực độc, có thể gây ngộ độc cấp tính, tổn thương gan, thận và làm tăng nguy cơ ung thư nếu sử dụng lâu dài. Ngoài ra, cá đông lạnh không đạt tiêu chuẩn cũng thường mất đi phần lớn giá trị dinh dưỡng vốn có.
3. Cá hoang dã có hình dáng bất thường
Cá tự nhiên thường được xem là lành mạnh hơn cá nuôi, nhưng không phải lúc nào cũng an toàn. Những con cá hoang dã có hình thù kỳ lạ, kích thước bất thường hoặc đánh bắt từ các khu vực nước sâu, ít được kiểm soát, có thể mang trong mình vi khuẩn, ký sinh trùng, hoặc tảo độc mà mắt thường không thể phát hiện. Nếu không được kiểm nghiệm kỹ lưỡng, những mối nguy tiềm ẩn này dễ dàng ảnh hưởng đến người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em, người già hoặc người có hệ miễn dịch yếu.
Những loại cá nên ưu tiên: Ngon miệng và an toàn cho sức khỏe
Để vừa đảm bảo chất lượng bữa ăn, vừa bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình, bạn nên ưu tiên lựa chọn các loại cá sau. Đây là những loại cá được đánh giá cao về mặt dinh dưỡng, ít độc tố và dễ dàng tìm thấy tại chợ hoặc siêu thị.
1. Cá cơm
Cá cơm là loại cá biển nhỏ, thường sống theo đàn và có vòng đời ngắn, giúp hạn chế tối đa việc tích tụ thủy ngân và kim loại nặng. Loại cá này rất giàu Omega-3, protein, canxi, sắt và các khoáng chất thiết yếu khác. Ngoài ra, cá cơm dễ chế biến, có thể dùng làm món kho, chiên giòn, nấu canh hay rim mặn, phù hợp với khẩu vị của nhiều gia đình. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng xếp cá cơm vào danh sách các loại cá sạch, an toàn cho cả trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
2. Cá mòi
Cá mòi có phần thịt mềm, xương nhỏ và dễ tiêu hóa. Đây là nguồn cung cấp canxi dồi dào, rất tốt cho xương khớp, đặc biệt với trẻ em đang trong độ tuổi phát triển hoặc người lớn tuổi. Ngoài canxi, cá mòi còn giàu vitamin D, Omega-3, DHA – những dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của trí não, tim mạch và thị lực. Một ưu điểm khác là hàm lượng thủy ngân trong cá mòi rất thấp, giúp giảm thiểu nguy cơ ngộ độc kim loại nặng.
3. Cá đối
Cá đối sống ở các vùng nước lợ và mặn, là loại cá được y học cổ truyền đánh giá cao về khả năng bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ tiêu hóa. Thịt cá chắc, ngọt, không tanh, thích hợp để hấp, nướng hoặc kho. Cá đối có vòng đời tương đối ngắn nên ít bị nhiễm độc từ môi trường nước. Đây là một lựa chọn bổ dưỡng, an toàn cho cả gia đình.
4. Cá hố
Loại cá này có giá thành phải chăng, thịt thơm, ít xương và hàm lượng chất béo thấp. Không chỉ chứa nhiều đạm, cá hố còn cung cấp lượng Omega-3 cân đối, hỗ trợ hoạt động tim mạch và giúp giảm cholesterol xấu trong máu. Đây là một loại cá nên có mặt thường xuyên trong thực đơn gia đình.
Lựa chọn thực phẩm an toàn là bước đầu tiên để chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình. Trong đó, cá – một món ăn quen thuộc – cần được đặc biệt lưu tâm trong quá trình chọn mua. Hãy tránh xa những loại cá có nguy cơ gây ngộ độc và ưu tiên sử dụng các loại cá sạch, dinh dưỡng như cá cơm, cá mòi, cá đối và cá hố. Sự hiểu biết và cẩn trọng của bạn hôm nay sẽ là nền tảng vững chắc cho những bữa cơm an toàn, giàu giá trị ngày mai.
