Bóng đá Malaysia đang chìm trong cuộc khủng hoảng lớn nhất lịch sử, một vết nhơ khó có thể gột rửa sau khi Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) ra phán quyết trừng phạt nặng nề hành vi "làm giả giấy tờ" và sử dụng cầu thủ không hợp lệ.
Án phạt cấm thi đấu 12 tháng đối với 7 cầu thủ nhập tịch, khoản tiền phạt 250.000 franc Thụy Sĩ và nguy cơ bị xử thua các trận đấu tại vòng loại Asian Cup 2027 không chỉ là một đòn giáng mạnh vào tham vọng của "Hổ Malaya", mà còn là một bài học đắt giá về sự liêm chính, minh bạch và tôn trọng luật chơi cho toàn bộ nền bóng đá khu vực Đông Nam Á.
Gốc rễ của vụ bê bối chấn động này nằm ở chính sách nhập tịch "đi đường tắt", đầy mập mờ và bất thường của Liên đoàn Bóng đá Malaysia (FAM). Thay vì tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, FAM đã lựa chọn một con đường được cho là "nhanh như chớp".
Cầu thủ Facundo Garces, ngôi sao đang thi đấu tại La Liga tiết lộ quá trình từ lúc được liên hệ đến khi ra mắt đội tuyển chỉ mất vài tuần. Sự vội vã này hoàn toàn tương phản với quy trình kéo dài hàng năm trời ở Việt Nam hay ít nhất 6 tháng ở Indonesia.
Nghi ngờ càng dâng cao khi Cục Đăng ký quốc gia Malaysia (NRD) thừa nhận "không thể tìm thấy bản gốc viết tay hồ sơ khai sinh" của cả 7 cầu thủ, làm dấy lên nghi vấn về khả năng thao túng tài liệu.
Chính sự thiếu minh bạch, từ chối công khai nguồn gốc tổ tiên của các cầu thủ bất chấp yêu cầu từ truyền thông và người hâm mộ đã biến FAM thành một "hộp đen" và tự đẩy mình vào tầm ngắm của FIFA.
Hậu quả của con đường sai lầm này đang giáng xuống một cách tàn khốc. Như cựu danh thủ Datuk Jamal Nasir cảnh báo, "hệ lụy vượt xa phạm vi đội tuyển quốc gia". Sự nghiệp của 7 cầu thủ, trong đó có những tài năng đang ở độ chín như Garces, đứng trước nguy cơ bị hủy hoại.
Việc nghỉ thi đấu một năm có thể chấm dứt tương lai tài chính và khiến họ bị các CLB chủ quản thanh lý hợp đồng. Về lâu dài, vụ việc có thể làm sụp đổ niềm tin và cả hệ thống bóng đá trong nước, từ các giải trẻ đến chương trình đào tạo.
Ông Jamal thậm chí còn khẳng định tính chất của vụ việc hiện nay còn nghiêm trọng hơn cả bê bối dàn xếp tỷ số những năm 1990, bởi nó liên quan trực tiếp đến sự gian lận ở cấp độ quốc tế.
Giữa tâm bão của Malaysia, cách làm của bóng đá Việt Nam trong trường hợp nhập tịch Nguyễn Xuân Son (Rafaelson) nổi lên như một bài học tương phản sáng giá. Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đã cho thấy sự tôn trọng tuyệt đối với các quy định của FIFA.
Đội tuyển Việt Nam đã chấp nhận hy sinh lợi thế chuyên môn, không đăng ký Xuân Son cho một trận đấu quan trọng tại AFF Cup 2024 chỉ vì anh còn "thiếu đúng 2 ngày" mới đủ 5 năm cư trú liên tục.
Nếu Malaysia chọn con đường mạo hiểm và gian lận để rồi phải trả giá đắt, thì Việt Nam lại kiên quyết "chơi đúng luật", đặt sự minh bạch và hình ảnh quốc gia lên trên thành tích ngắn hạn. Đây chính là bài học cốt lõi cho cả khu vực: thành công được xây dựng trên nền tảng gian dối sẽ không bao giờ bền vững.
Giờ đây, bóng đá Malaysia phải đối mặt với một tương lai đầy bất định. Những lời kêu gọi cải tổ mạnh mẽ, yêu cầu những người đứng đầu FAM phải từ chức đang ngày càng lớn dần. Vụ việc này không chỉ là câu chuyện của riêng Malaysia, nó là lời cảnh tỉnh cho tất cả các liên đoàn bóng đá ở Đông Nam Á về tham vọng nhập tịch ồ ạt.
Thành tích có thể là mục tiêu, nhưng nó không thể được đánh đổi bằng danh dự và sự liêm chính. Cách Malaysia đối mặt và xử lý cuộc khủng hoảng này sẽ định hình tiêu chuẩn của nền bóng đá nước này và cả khu vực trong nhiều năm tới.
