Hành vi bị cấm khi sử dụng căn cước/CCCD
Luật Căn cước quy định cụ thể những hành vi bị nghiêm cấm khi sử dụng căn cước. Đây là điểm kế thừa từ các quy định cấm trong luật trước đây. Hiện nay, theo Điều 7 của Luật Căn cước, công dân cần đặc biệt lưu ý các hành vi sau:
Cấp, cấp đổi, cấp lại, thu hồi thẻ căn cước hoặc giấy chứng nhận căn cước trái quy định pháp luật.
Giữ thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước không đúng quy định.
Nhũng nhiễu, gây phiền hà, phân biệt đối xử khi giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến căn cước, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu căn cước.
Làm sai lệch hồ sơ, tài liệu về căn cước; không cung cấp hoặc cung cấp thiếu, sai, trái quy định các thông tin, tài liệu liên quan đến căn cước, dữ liệu quốc gia về dân cư và dữ liệu căn cước.
Không thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước theo quy định tại khoản 2 Điều 19 Luật Căn cước (người Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên bắt buộc phải làm thủ tục cấp thẻ).
Sản xuất, đưa vào sử dụng công cụ, phương tiện, phần mềm hoặc có hành vi khác gây cản trở, rối loạn hạ tầng thông tin của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu căn cước và hệ thống định danh, xác thực điện tử.
Làm giả, sửa chữa, cố ý làm sai lệch nội dung thẻ căn cước, căn cước điện tử, giấy chứng nhận căn cước; chiếm đoạt, sử dụng trái phép hoặc hủy hoại thẻ; cho thuê, cầm cố, sử dụng thẻ giả.
Truy nhập, thay đổi, xóa, phát tán hoặc thực hiện các hành vi trái pháp luật liên quan đến dữ liệu cá nhân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu căn cước, hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Khai thác, chia sẻ, mua bán, trao đổi, chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép thông tin, dữ liệu trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu căn cước và hệ thống định danh, xác thực điện tử.
Các hành vi vi phạm này áp dụng cho cả thẻ căn cước và căn cước công dân. Tùy từng trường hợp cụ thể, người vi phạm sẽ bị xử phạt với mức độ khác nhau.
Mức xử phạt đối với hành vi vi phạm khi sử dụng căn cước/CCCD
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 về xử phạt trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội và một số lĩnh vực liên quan, Điều 10 đã quy định cụ thể mức phạt đối với các hành vi vi phạm về giấy tờ tùy thân như sau:
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 – 500.000 đồng với các hành vi:
Không xuất trình giấy tờ tùy thân (CMND, thẻ CCCD, giấy xác nhận số CMND) khi có yêu cầu kiểm tra của người có thẩm quyền.
Không thực hiện đúng quy định về cấp, đổi, cấp lại thẻ CCCD.
Không nộp lại giấy tờ tùy thân khi mất quốc tịch, bị tước quốc tịch, hủy bỏ quyết định nhập quốc tịch hoặc khi phải giao cho cơ quan có thẩm quyền trong các trường hợp tạm giữ, tạm giam, thi hành án, đưa vào cơ sở giáo dục, cai nghiện bắt buộc.
Phạt tiền từ 1.000.000 – 2.000.000 đồng với các hành vi:
Chiếm đoạt, sử dụng giấy tờ tùy thân của người khác.
Tẩy xóa, sửa chữa hoặc làm sai lệch nội dung giấy tờ tùy thân.
Hủy hoại, cố ý làm hư hỏng CMND, CCCD hoặc giấy xác nhận số CMND.
Phạt tiền từ 2.000.000 – 4.000.000 đồng với các hành vi:
Làm giả, sử dụng giấy tờ, tài liệu, dữ liệu giả để được cấp CMND, CCCD.
Cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật để được cấp giấy tờ tùy thân.
Phạt tiền từ 4.000.000 – 6.000.000 đồng với các hành vi:
Làm giả giấy tờ tùy thân nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Sử dụng giấy tờ giả.
Thế chấp, cầm cố, nhận cầm cố CMND, CCCD.
Mua bán, cho thuê, thuê giấy tờ tùy thân.
Mượn, cho mượn giấy tờ tùy thân để thực hiện hành vi trái pháp luật.
Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm đối với các hành vi sử dụng, làm giả, mua bán, cầm cố giấy tờ tùy thân nêu trên.
Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc nộp lại giấy tờ tùy thân đối với hành vi chiếm đoạt hoặc cho mượn.
Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được từ các hành vi mua bán, cầm cố, sử dụng trái phép giấy tờ tùy thân.
Trong dự thảo sửa đổi Nghị định 144, các mức xử phạt này vẫn được đề xuất giữ nguyên.
