Đối với trẻ còn đang học mẫu giáo, làm thế nào để cha mẹ đánh giá được cảm xúc thực sự của trẻ? Cách đơn giản là dựa vào hành vi và phản ứng hằng ngày của trẻ.
Biểu hiện cảm xúc của trẻ
Sự thích nghi với môi trường của mỗi đứa trẻ có sự khác biệt. Nhưng vẫn có một dấu hiệu chung để cha mẹ xác định xem con mình có hòa nhập tốt ở trường hay không.
Nếu như trẻ cảm thấy vui vẻ và thoải mái, chúng sẽ thể hiện những cảm xúc tích cực. Chẳng hạn, hào hứng chia sẻ những trải nghiệm ở trường sau giờ học hoặc có thể có ánh mắt thích thú khi nói về bạn bè và các hoạt động ở lớp. Đây là những dấu hiệu cho thấy trẻ đang thích nghi tốt.
Nhưng nếu một đứa trẻ trải qua điều gì đó khó chịu thì chúng sẽ có những cảm xúc tiêu cực. Chẳng hạn trẻ có thể nổi cơn thịnh nộ mà không có lý do rõ ràng hoặc trở nên im lặng và không muốn đi học. Trong trường hợp này, cha mẹ cần chú ý đến những thay đổi về mặt cảm xúc của con và cố gắng tìm ra nguyên nhân đằng sau.
Những thay đổi về cảm xúc của trẻ không phải lúc nào cũng rõ ràng nên cha mẹ cần quan sát kỹ. Trẻ có thể không bày tỏ sự khó chịu hoặc lo lắng một cách trực tiếp mà gián tiếp thông qua những thay đổi trong hành vi hàng ngày. Vì vậy, cha mẹ có thể chú ý đến sự thay đổi về chất lượng giấc ngủ, thói quen ăn uống hay sở thích hàng ngày của con.
Chẳng hạn trẻ đang thích vẽ bỗng nhiên lại mất hứng thú hay trẻ thường ngủ ngon lại bắt đầu tỉnh giấc giữa đêm. Những dấu hiệu này có thể cho thấy trẻ đang gặp khó khăn ở trường.
Thái độ của trẻ
Đây là dấu hiệu quan trọng cho thấy liệu trẻ có thể thích nghi hay không. Sau một thời gian đi học, nếu trẻ háo hức khi thức dậy vào buổi sáng thường có nghĩa là trẻ vui vẻ và hài lòng ở trường. Còn nếu trẻ có vẻ chống cự, thậm chí khóc lóc và chán nản thì có thể trẻ không thoải mái hoặc chán ghét lớp học.
Thái độ của trẻ có liên quan đến các mối quan hệ xã hội. Nếu như trẻ có thể nhanh chóng kết bạn thì chúng sẽ có cái nhìn tích cực hơn về trường mẫu giáo. Còn nếu trẻ gặp khó khăn về mặt xã hội thì có thể nảy sinh cảm xúc tiêu cực.
Bên cạnh đó, thái độ của trẻ cũng liên quan đến phương pháp giáo dục của gia đình. Nếu như gia đình yêu thương và hỗ trợ thì có thể giúp trẻ phát triển sự tự tin và sự tò mò về môi trường mới. Nhưng nếu môi trường gia đình được bảo vệ quá mức hoặc thiếu sự quan tâm thì có thể khiến trẻ cảm thấy bất an về cuộc sống mẫu giáo.
Quan sát sự tương tác ở trường
Kỹ năng xã hội của trẻ thường bắt đầu phát triển khi đi học mẫu giáo. Đây là giai đoạn mà trẻ học được cách tương tác với bạn bè. Điều này rất quan trọng đối với sự phát triển về mặt cảm xúc và xã hội của trẻ.
Cha mẹ nên quan sát xem trẻ có chủ động giao tiếp với bạn bè khi chơi không. Trẻ có sẵn lòng chia sẻ đồ chơi hay hợp tác trong các hoạt động nhóm không? Đồng thời chú ý đến biểu cảm và giọng điệu của trẻ khi nói chuyện với người khác. Trẻ tỏ ra tự tin khi bày tỏ ý tưởng hay không? Trẻ có lắng nghe ý kiến của người khác hay không? Đây là những yếu tố quan trọng trong việc đánh giá các kỹ năng xã hội.
Khi xảy ra tranh cãi trẻ phản ứng thế nào? Trẻ tìm cách hòa giải hay có xu hướng né tránh hoặc phản ứng một cách hung hãn? Nếu như trẻ có thể xử lý tốt xung đột thì cho thấy khả năng thích ứng xã hội của trẻ rất tốt.
Cha mẹ cũng nên quan sát mối quan hệ bạn bè của trẻ xem có ổn định hay không. Tình bạn lâu dài mang lại một môi trường xã hội an toàn nơi chúng có thể tự do thể hiện bản thân và học cách duy trì các mối quan hệ.
Sự hứng thú học tập
Đây là một dấu hiệu quan trọng đánh giá khả năng thích ứng của trẻ với cuộc sống mẫu giáo. Nó không chỉ thể hiện sự tò mò về kiến thức sách vở mà còn bao gồm cả mong muốn khám phá thế giới xung quanh. Cha mẹ có thể thấy sự nhiệt tình học tập của trẻ thông qua cách mà trẻ kể về trải nghiệm học mẫu giáo, nhất là những điều mới đã học được.
Chẳng hạn, trẻ bắt đầu đặt nhiều câu hỏi vì sao, tại sao. Nó cho thấy sự tò mò và mong muốn khám phá thế giới của trẻ. Cha mẹ cũng có thể tăng động lực học tập cho con bằng cách khuyến khích kiểu câu hỏi này.
Cha mẹ cũng có thể chú ý sự quan tâm của trẻ đối với một hoạt động cụ thể nào đó. Chẳng hạn, một số trẻ thích vẽ, giải đố. Nó cho thấy trẻ có động lực học tập cao trong những lĩnh vực này. Dựa vào đó cha mẹ có thể giúp con phát triển hơn nữa bằng cách cung cấp các tài liệu và hỗ trợ phù hợp.
Quá trình học tập của trẻ cũng là một khía cạnh đánh giá sự hứng thú. Thông qua việc quan sát sự tiến bộ của trẻ trong các kỹ năng cụ thể như ngôn ngữ, toán học, cha mẹ có thể hiểu được mức độ tham gia của trẻ vào việc học. Cha mẹ nên chú ý đến thành tích của con mình trong những lĩnh vực này và đưa ra những lời khen ngợi, động viên phù hợp.
