Những thay đổi quan trọng trong chính sách BHXH tự nguyện
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã bổ sung quy định mới cho phép hoàn trả tiền đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện. Theo đó, người tham gia có thể lựa chọn nhiều phương thức đóng linh hoạt như: 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau (tối đa 60 tháng/lần).
Đặc biệt, trong một số trường hợp nhất định, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hoàn trả phần tiền tương ứng với thời gian chưa sử dụng. Chính sách mới này giúp người dân chủ động hơn về tài chính, đồng thời bảo đảm quyền lợi khi có thay đổi trong quá trình tham gia.
Ai được hoàn tiền đóng BHXH tự nguyện?
Theo Nghị định 159/2025 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH, người đã đóng tiền BHXH tự nguyện theo các phương thức nói trên sẽ được hoàn trả phần còn lại nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
-
Chuyển sang tham gia BHXH bắt buộc: Khi người lao động có việc làm chính thức và thuộc diện đóng BHXH bắt buộc.
-
Đã hưởng BHXH một lần: Theo quy định tại Điều 102 Luật BHXH.
-
Tử vong hoặc bị tuyên bố đã chết: Trong trường hợp này, thân nhân hoặc người thừa kế hợp pháp có thể làm thủ tục nhận lại phần tiền tương ứng.
-
Đủ điều kiện và có yêu cầu hưởng lương hưu: Theo Điều 98 hoặc Khoản 9 Điều 141 Luật BHXH, người tham gia có thể chuyển sang hưởng chế độ hưu trí thay vì tiếp tục đóng BHXH tự nguyện.
Cách tính số tiền được hoàn trả
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ chỉ được hoàn lại phần tiền tương ứng với thời gian còn lại chưa sử dụng của phương thức đã đóng, không bao gồm phần Nhà nước hỗ trợ (nếu có).
Cụ thể, đối với trường hợp người tham gia đã đóng BHXH tự nguyện một lần cho nhiều năm về sau (tối đa 60 tháng), số tiền được hoàn trả được tính theo công thức sau:
-
HT: Số tiền hoàn trả (đồng)
-
TNi: Mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện tại thời điểm đóng (đồng/tháng)
-
M: Mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện từ ngân sách Nhà nước (nếu có)
-
r: Lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng của năm trước (do BHXH Việt Nam công bố)
-
n: Số năm đã đóng BHXH một lần (từ 2 đến 5 năm)
-
m: Số tháng còn lại trong tổng thời gian đã đóng
-
i: Biến số tự nhiên, tính theo tháng
Người tham gia cần lưu ý, công thức trên chủ yếu áp dụng đối với hình thức đóng một lần cho nhiều năm về sau. Đối với các phương thức đóng theo tháng, theo quý hoặc theo năm, cơ quan BHXH sẽ tính toán và hoàn trả phần tiền tương ứng dựa trên thời gian chưa sử dụng và mức đóng thực tế của người tham gia.
