Một phát hiện mang tính đột phá từ phòng thí nghiệm
Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến chuyển hóa – tên khoa học là MAFLD (Metabolic Associated Fatty Liver Disease) – từ lâu đã được xem là một “sát thủ thầm lặng”. Bởi lẽ, bệnh tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng, nhưng hậu quả lại rất nghiêm trọng: từ viêm gan, xơ gan cho đến ung thư gan.
Trong khi y học hiện đại vẫn đang loay hoay tìm kiếm phương pháp điều trị đặc hiệu, một nghiên cứu mới đây đến từ Viện Khoa học và Công nghệ Quốc gia Ulsan (UNIST), Hàn Quốc, đã mở ra một cánh cửa hy vọng – và điều đáng kinh ngạc là vitamin B3 (niacin), một chất bổ sung phổ biến, lại chính là chìa khóa đầy tiềm năng.
Từ gien nguy hiểm đến "thuốc giải" mang tên niacin
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng trong cơ thể bệnh nhân MAFLD – cũng như trên mô hình chuột mắc bệnh – có một yếu tố di truyền mang tên miR-93 tăng bất thường. Yếu tố này thúc đẩy quá trình tích tụ mỡ trong gan, đồng thời gây viêm và xơ hóa thông qua việc ức chế gien SIRT1 – một gien có vai trò then chốt trong quá trình chuyển hóa mỡ ở gan.
Khi sử dụng kỹ thuật chỉnh sửa gien để ức chế miR-93, các nhà nghiên cứu nhận thấy lượng mỡ trong gan giảm rõ rệt, chức năng gan và độ nhạy insulin được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, điều bất ngờ hơn cả chính là kết quả của một cuộc sàng lọc trên 150 loại thuốc đã được FDA (Mỹ) phê duyệt.
Vitamin B3 – hay còn gọi là niacin – được xác định là hoạt chất có khả năng ức chế miR-93 hiệu quả nhất. Chuột được điều trị bằng niacin cho thấy mức miR-93 trong gan giảm mạnh, đồng thời gien SIRT1 được “kích hoạt” trở lại, giúp phục hồi quá trình chuyển hóa mỡ trong gan.
Hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh
Điều đáng mừng là vitamin B3 từ lâu đã được sử dụng an toàn để điều trị rối loạn mỡ máu, và hiện có sẵn dưới nhiều dạng thực phẩm bổ sung không kê đơn. Phát hiện này không chỉ mở ra một hướng đi mới trong điều trị MAFLD, mà còn có thể tăng tốc quá trình ứng dụng vào lâm sàng – bởi niacin đã vượt qua rào cản phê duyệt an toàn.
Theo nhóm nghiên cứu, kết quả này không chỉ góp phần làm rõ cơ chế sinh học đứng sau tình trạng gan nhiễm mỡ, mà còn hé lộ khả năng ứng dụng một loại vitamin quen thuộc trong điều trị – điều vốn ít ai ngờ tới, dù nó đã được sử dụng rộng rãi trong lâm sàng trước đó (Medical Express).
Theo ThS.BS Nguyễn Thị Thùy Trang, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, “Gan nhiễm mỡ thường không gây triệu chứng, nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan và ung thư gan” (ZingNews).
Cẩn trọng: Không nên tự ý bổ sung vitamin
Mặc dù niacin có tiềm năng rất lớn trong điều trị gan nhiễm mỡ, nhưng không nên tự ý sử dụng với liều cao, đặc biệt với những người có bệnh nền như tiểu đường, gout hay bệnh gan mạn tính.
Bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) lưu ý rằng, vitamin B3 không nên được sử dụng tùy tiện, mà cần có hướng dẫn cụ thể về liều dùng để đảm bảo an toàn cho người bệnh. “Quá liều có thể gây nóng mặt, đỏ da, thậm chí tổn thương gan – nghịch lý cho người đang muốn chữa gan”.
Lời kết: Hành động từ hôm nay
Không thể phủ nhận rằng phát hiện về vitamin B3 mang lại ánh sáng mới trong điều trị bệnh gan nhiễm mỡ, nhưng phòng bệnh vẫn luôn quan trọng hơn chữa bệnh.
Một chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau xanh, ít đường – cùng việc duy trì vận động đều đặn và khám gan định kỳ – vẫn là nền tảng bền vững nhất. Và biết đâu, trong tương lai gần, viên vitamin quen thuộc mỗi sáng lại trở thành vũ khí đắc lực giúp bạn bảo vệ lá gan của mình.
