Trong kho tàng y học cổ truyền, câu nói “Nam bất ly cửu thái, nữ bất ly ngó sen” (tạm dịch: đàn ông không thể thiếu lá hẹ, phụ nữ không thể thiếu ngó sen) được lưu truyền như một lời nhắc nhở về giá trị dược liệu tự nhiên đối với sức khỏe giới tính. Câu nói tưởng chừng dân gian, nhưng lại ẩn chứa những kiến thức quý giá về dinh dưỡng và y học đã được chứng minh cả ở Đông và Tây y. Vậy công dụng thực sự của lá hẹ đối với nam giới và ngó sen với nữ giới là gì? Cách sử dụng sao cho hiệu quả, an toàn?
Lá hẹ – “thần dược” tự nhiên cho sức khỏe nam giới
1. Công dụng theo y học cổ truyền
- Lá hẹ (tên gọi khác: khởi dương thảo) có vị cay hơi chua, tính ấm, đi vào 2 kinh can và thận. Y học cổ truyền cho rằng lá hẹ có tác dụng:
- Bổ thận tráng dương, tăng cường sinh lực phái mạnh
- Hỗ trợ điều trị yếu sinh lý, di tinh, mộng tinh, xuất tinh sớm
- Tiêu đờm, trị ho, sát khuẩn nhẹ
- Kháng viêm, cầm máu, hỗ trợ điều trị trĩ và vết thương hở
2. Chứng minh hiện đại
Nghiên cứu hiện đại cũng phát hiện lá hẹ chứa các hợp chất sulfide, flavonoid, saponin, vitamin A, C, chất xơ, và một số enzyme chống oxy hóa. Các chất này có tác dụng:
Tăng cường testosterone nội sinh (theo nghiên cứu đăng trên PubMed, 2020)
Hỗ trợ tim mạch, hạ cholesterol xấu
Kháng khuẩn, hỗ trợ hệ miễn dịch
3. Cách dùng lá hẹ tốt cho nam giới
Món ăn: Hẹ xào gan heo, trứng chiên lá hẹ, canh hẹ với thịt băm – nên dùng 2–3 lần/tuần
Dạng thuốc: Giã lấy nước uống với mật ong chữa ho; sắc nước lá hẹ để uống hỗ trợ sinh lý
Lưu ý: Không dùng lá hẹ quá nhiều một lúc, người có bệnh nhiệt (nóng trong, hay nổi mụn) nên dùng điều độ.
Ngó sen – “nữ hoàng” giúp phụ nữ an thần, đẹp da, điều hòa khí huyết
1. Công dụng theo y học cổ truyền
Ngó sen (tên thuốc: liên ngẫu) là phần thân rỗng nối các đốt của cây sen, vị ngọt, tính bình, vào các kinh tâm, can và tỳ. Theo y học cổ truyền, ngó sen có công dụng:
- Dưỡng huyết, điều hòa kinh nguyệt
- An thần, chữa mất ngủ, lo âu
- Làm đẹp da, mát huyết, giảm nám sạm
- Cầm máu, tiêu viêm, dùng trong rong kinh, băng huyết
2. Giá trị theo y học hiện đại
Các phân tích hiện đại cho thấy ngó sen chứa nhiều vitamin C, sắt, đồng, chất xơ, tanin và alcaloid. Công dụng gồm:
Ổn định huyết áp, tốt cho tim mạch
Giảm stress, giúp ngủ sâu giấc (theo nghiên cứu của Đại học Kyushu – Nhật Bản, 2019)
Giúp máu lưu thông, ngăn thiếu máu lên não
Làm sạch da, hỗ trợ nội tiết tố nữ
3. Cách dùng ngó sen hiệu quả cho nữ giới
Món ăn: Ngó sen xào tôm, nộm ngó sen, canh ngó sen hầm xương – dùng 2–3 bữa/tuần
Dạng trà/dược liệu: Ngó sen khô hãm trà an thần, phối hợp với tâm sen, táo nhân
Bài thuốc dân gian: Ngó sen + gừng tươi + đường phèn sắc lấy nước uống giúp điều hòa kinh nguyệt
Lưu ý: Phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng do ngó sen có tính hoạt huyết.
Sử dụng đúng cách để phát huy công dụng
Mặc dù hẹ và ngó sen đều là thực phẩm – dược liệu quý, nhưng nếu dùng sai cách có thể gây phản tác dụng:
Nhóm đối tượng Cần lưu ý gì khi dùng
Người có tỳ vị hư yếu Không nên ăn quá nhiều ngó sen sống vì dễ lạnh bụng
Người có thể nhiệt (nóng trong)
Hạn chế dùng nhiều lá hẹ vì tính ấm gây phát mụnNgười đang dùng thuốc tây y điều trị nội tiết
Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi phối hợp dược liệu
Câu nói xưa "Nam không thể thiếu lá hẹ, nữ không thiếu ngó sen" không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn có cơ sở khoa học rõ ràng. Cả hai đều là món quà từ thiên nhiên, vừa dễ kiếm, dễ dùng, vừa hỗ trợ sức khỏe sinh lý, nội tiết, giấc ngủ và làn da một cách bền vững.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, mỗi người nên tìm hiểu kỹ thể trạng, liều lượng và cách dùng đúng đắn, kết hợp chế độ ăn uống, vận động, nghỉ ngơi hợp lý.
