Khái niệm “Việt kiều” theo quy định pháp luật
Theo khoản 3 Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008, “người Việt Nam định cư ở nước ngoài” (thường gọi là Việt kiều) được hiểu là:
- Công dân Việt Nam đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
- Người gốc Việt Nam đã rời Việt Nam, cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
Như vậy, Việt kiều bao gồm cả công dân Việt Nam có quốc tịch Việt Nam nhưng sống ở nước ngoài và người gốc Việt đã nhập quốc tịch nước khác. Đây là khái niệm nền tảng để xác định quyền, nghĩa vụ liên quan đến việc sở hữu tài sản, trong đó có nhà đất tại Việt Nam.
Việt kiều có được quyền mua nhà đất ở Việt Nam hay không?
Vấn đề này được quy định tại khoản 1 Điều 44 Luật Đất đai 2024. Theo đó:
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, nếu được phép nhập cảnh vào Việt Nam, thì có quyền sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở.
Người thuộc diện này cũng được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở trong các dự án phát triển nhà ở theo quy định pháp luật.
Điều này có nghĩa, Việt kiều nhập cảnh hợp pháp vào Việt Nam được phép mua, sở hữu và đứng tên nhà ở gắn liền với đất ở tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều được toàn quyền, bởi luật vẫn có những điều kiện cụ thể nhằm quản lý việc sở hữu bất động sản của người định cư ở nước ngoài.
Điều kiện để Việt kiều mua nhà đất ở Việt Nam
Theo Nghị định 95/2024/NĐ-CP, để được quyền mua và sở hữu nhà đất tại Việt Nam, Việt kiều phải đáp ứng hai nhóm điều kiện chính:
1. Giấy tờ chứng minh đối tượng được sở hữu nhà ở
Công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài: Phải có hộ chiếu hoặc căn cước công dân còn hiệu lực chứng minh quốc tịch Việt Nam.
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài: Cần có hộ chiếu nước ngoài hoặc giấy tờ đi lại quốc tế hợp pháp và kèm theo giấy tờ xác nhận là người gốc Việt Nam theo quy định pháp luật quốc tịch.
Trường hợp là cá nhân nước ngoài: Phải có hộ chiếu còn giá trị và cam kết bằng văn bản rằng không thuộc diện được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao, lãnh sự.
2. Giấy tờ chứng minh điều kiện sở hữu nhà ở
Người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam: Phải có hộ chiếu Việt Nam còn hiệu lực, được đóng dấu nhập cảnh vào Việt Nam tại thời điểm tạo lập nhà ở.
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài: Phải có hộ chiếu nước ngoài (hoặc giấy tờ đi lại quốc tế) có đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh vào Việt Nam tại thời điểm ký kết hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất.
Một số lưu ý quan trọng
- Chỉ được mua trong dự án phát triển nhà ở: Việt kiều được quyền mua nhà đất nhưng chủ yếu thông qua các dự án đã được Nhà nước phê duyệt, chứ không được mua trực tiếp đất nông nghiệp, đất rừng hoặc các loại đất không phải đất ở.
- Phải nhập cảnh hợp pháp: Việc sở hữu nhà đất chỉ được công nhận khi Việt kiều trực tiếp nhập cảnh vào Việt Nam với hộ chiếu hoặc giấy tờ hợp lệ, có dấu kiểm chứng của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh.
- Không áp dụng cho mọi trường hợp: Người Việt Nam ở nước ngoài nhưng chưa được xác nhận là “người gốc Việt Nam” hoặc không chứng minh được quốc tịch Việt Nam thì sẽ không đủ điều kiện mua và sở hữu nhà đất tại Việt Nam.
