1. Những vật dụng không cần thiết
Lưu Vũ Tích từng viết trong “Lậu Thất Minh”: “Sơn bất tại cao, hữu tiên tắc danh. Thủy bất tại thâm, hữu long tắc linh” – núi không cần cao, chỉ cần có Tiên thì nổi danh; sông không cần sâu, chỉ cần có Rồng thì linh thiêng. Câu thơ giản dị mà sâu sắc ấy nhắc con người rằng: giá trị không nằm ở sự tích trữ vật chất, mà ở tinh thần, khí chất và cách ta sống.
Trong đời sống hiện đại, không ít người có thói quen giữ lại mọi thứ – từ quần áo cũ, đồ hỏng cho đến những vật “để đó biết đâu dùng”. Nhưng càng giữ, nhà càng chật, tâm càng nặng. Đống đồ vô dụng chẳng khác nào “nhà tù vô hình”, giam giữ năng lượng tích cực và khiến con người luôn lo lắng, tiếc nuối những thứ đã qua.
Từ triết lý phương Đông đến tinh thần tối giản của phương Tây, bài học vẫn như nhau: “Sở hữu ít hơn để sống nhiều hơn.” Thoreau từng nói: “Hãy sống giản dị để cuộc đời được bền vững.” Còn Khổng Tử lại dạy: “Ăn cơm thô, uống nước lã, gối tay mà nằm – vẫn thấy vui vẻ.” Khi buông bỏ những vật chất không cần thiết, con người tìm lại được bình yên nội tâm giữa cuộc sống ồn ào.
Người xưa có câu: “Lưu thủy bất hủ, hộ xu bất lâu” – nước chảy mãi không hôi, cửa mở mãi không mọt. Cũng như vậy, chỉ khi không ngừng dọn dẹp và thay đổi, cuộc sống mới có thể lưu thông và đón nhận điều tốt lành.
2. Thức ăn dư thừa
Tổ tiên ta dạy: “Một hạt cơm, một bát cháo, đều do khó nhọc mà thành.” Lương thực là kết tinh của công sức và phúc đức, vì vậy việc lãng phí hay tích trữ quá mức đều là điều không nên.
Từ phương Đông đến phương Tây, nhiều triết gia và nhà tư tưởng đều ca ngợi sự tiết chế. Socrates từng nói: “Sự hài lòng là của cải thật, còn xa xỉ chỉ là nghèo khó giả tạo.” Seneca – triết gia La Mã – cũng nhấn mạnh: “Không phải thứ bạn ăn, mà là thứ bạn hấp thụ mới khiến bạn khỏe mạnh.”
Ngày nay, khi cuộc sống dư dả hơn, nhiều người lại vô tình biến ngôi nhà thành “kho dự trữ đồ ăn”. Đồ thừa không chỉ gây lãng phí mà còn tạo năng lượng trì trệ, ảnh hưởng đến phong thủy – khiến tài vận khó lưu thông, phúc khí bị cản trở.
Biết trân trọng từng hạt cơm, chỉ ăn vừa đủ, đó không chỉ là nếp sống tiết kiệm mà còn là cách giữ phúc trong nhà. Bởi như người xưa từng nói: “Ăn hết bát cơm hôm nay, ngày mai mới có cơm mà ăn.”
3. Cảm xúc tiêu cực
Daniel Goleman – cha đẻ của khái niệm “trí tuệ cảm xúc” – từng nói: “Cách ta quản lý cảm xúc sẽ quyết định hạnh phúc và thành công trong đời.” Quả thật, người biết điều tiết tâm trạng không chỉ làm chủ bản thân, mà còn lan tỏa năng lượng tích cực đến những người xung quanh.
Người xưa vẫn dạy: “Một nụ cười khiến ta trẻ thêm mười tuổi, một nỗi buồn khiến tóc bạc sớm.” Cảm xúc không chỉ ảnh hưởng đến tâm hồn, mà còn in hằn lên thân thể và số phận. Sống lạc quan chính là một loại “thần dược” – vừa giúp ta khỏe mạnh, vừa mở ra cánh cửa bình an nội tâm.
Virginia Woolf từng viết: “Khi con người gột rửa được muộn phiền, họ sẽ nghe thấy tiếng nói tinh tế nhất của cuộc sống.” Chỉ khi buông bỏ cảm xúc tiêu cực, con người mới cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của đời sống – một bông hoa, một buổi hoàng hôn, hay chỉ là khoảnh khắc yên tĩnh trong tâm hồn.
Phật giáo cũng dạy: đừng trốn tránh cảm xúc, hãy nhìn thẳng vào chúng bằng chính niệm. Kinh Pháp Cú có câu: “Nếu tâm an, con đường sẽ rộng mở.” Thiền định chính là cách để quan sát cảm xúc mà không bị cảm xúc chi phối – như người đứng bên bờ sông nhìn dòng nước trôi qua.
Ngược lại, những cảm xúc tiêu cực bị dồn nén sẽ trở thành “liều thuốc độc” cho tâm hồn. Tolstoy trong Anna Karenina đã khắc họa rõ điều đó – khi ghen tuông và oán hận bào mòn trái tim con người, biến tình yêu thành bi kịch. Cảm xúc xấu, nếu không được giải tỏa, có thể âm thầm phá hủy chính con người ta – như nước ngầm xói mòn đất đá mà ta chẳng hề hay biết.
4. Nợ nần
Người đời có câu: “Đừng biến chiếc ví thành khu vườn đầy cỏ dại của những món nợ.” Bởi nợ nần, dù nhỏ, cũng như sợi dây mảnh buộc chặt tự do của mỗi người. Shakespeare từng cảnh báo: “Người đi vay trở thành nô lệ của kẻ cho vay.”
Jonathan Swift trong Gulliver’s Travels ví nợ như những sợi chỉ nhỏ – ban đầu tưởng vô hại, nhưng càng ngày càng siết chặt, khiến ta không thể cất bước. Dù là văn chương hay đời thực, bài học vẫn như một: nợ chính là gánh nặng vô hình đè lên vai, khiến tâm bất an, nhà chẳng yên.
Người phương Tây nói: “Tiền không phải gốc rễ của tội ác, lòng tham mới là.” Còn Khổng Tử dạy: “Người quân tử yêu tiền, nhưng phải kiếm bằng chính đạo.” Khi biết phân biệt giữa “muốn” và “cần”, ta mới giữ được sự tỉnh táo trước cám dỗ vật chất.
Tiết kiệm không có nghĩa là keo kiệt, mà là biết trân trọng giá trị của đồng tiền. Cổ ngữ có câu: “Thủy tích thạch xuyên” – nước chảy mãi sẽ xuyên đá. Cũng vậy, sự kiên trì tích lũy từng chút một mới tạo nên nền tảng vững vàng cho cuộc sống.
Một gia đình không vướng nợ nần chính là mái ấm thật sự – nơi có thể an tâm vun đắp hạnh phúc và ươm mầm ước mơ. Như Kinh Thánh từng nói: “Gia đình là điểm tựa của cuộc đời.” Tránh xa nợ nần, sống giản dị và biết đủ – đó chính là bí quyết để giữ phúc, giữ an, và giữ bình yên trong tâm.
