Sự vận hành các hậu vệ biên của Arsenal trong trận gặp Atletico Madrid là minh chứng rõ ràng cho việc chiến thuật không chỉ nằm ở sơ đồ mà ở cách khai thác không gian và hoán đổi vị trí thông minh.
Khi Arteta đưa Jurrien Timber và Myles Lewis-Skelly vào những “vùng đá hậu vệ biên” – tức là vị trí truyền thống của hậu vệ trái và phải song không ở dạng chỉ phòng ngự – thì toàn bộ hệ thống tấn công và kiểm soát bóng của Arsenal được tái cấu trúc.
Điểm đặc biệt là ở cánh trái: Lewis-Skelly không đơn thuần bám biên mà thường xuyên dâng vào giữa sân, chiếm vai trò gần tiền vệ trung tâm. Khi anh làm điều đó, Rice, vốn là tiền vệ trụ, lùi xuống để chiếm khoảng trống hậu vệ trái. Việc này tạo thành một “mảnh ghép” linh hoạt: đôi khi Arsenal như chơi với cầu thủ phụ trách vùng hậu vệ biên (Rice), đôi khi như chơi với hậu vệ trái dâng cao (Lewis-Skelly). Timber ở cánh phải thì giữ vai trò khác nhưng có cùng logic: luôn chiếm khoảng trống phòng ngự gian đoạn chuyển đội hình của Atletico.
Hai hậu vệ biên của Arsenal - Timber và Lewis-Skelly, không đơn thuần phòng ngự theo cách truyền thống mà tạo ra vấn đề cho đối phương. Atletico không thể thoải mái chọn giữa việc chơi 5 hậu vệ hay vẫn chơi với 4 người ở sau. Họ bị kéo giãn cấu trúc, dẫn tới các khoảng trống ở nách giữa trung vệ và hậu vệ cánh. Arsenal khai thác điều đó bằng những đường chuyền hoặc đột phá vào các nách, đặc biệt cánh trái của Martinelli.
Không gian đó được tạo ra bởi sự hoán đổi vị trí: khi Lewis-Skelly di chuyển vào giữa, Rice chớp lấy vùng trống hậu vệ trái; Atletico lúng túng vì không biết nên theo người nào và giữ đội hình nào. Timber và Lewis-Skelly như “mồi nhử” và đồng thời là “máy khai thác” không gian. Hệ quả: hai bàn thắng tiếp theo của Arsenal đều có dấu ấn của khu vực này.
Có thể nói rằng sơ đồ của Arsenal trước và sau đều là 4-3-3, nhưng điều làm nên khác biệt là chi tiết vận hành: hậu vệ biên chiếm trung tuyến và tiền vệ lùi, thay vì tiền vệ dâng và hậu vệ chồng biên như thường lệ.
Với những đội như Atletico, việc Pháo thủ chiếm được vùng hậu vệ biên và làm đối phương “mắc kẹt” trong việc lựa chọn cấu trúc là một cách chơi thông minh. Và Arsenal đã làm được – chiếm phần chủ động trong trận, tạo ra khoảng trống, rồi tung đòn kết liễu. Hình ảnh Timber và Lewis-Skelly không chỉ phòng ngự tốt mà còn tấn công bắt đầu từ vị trí hậu vệ biên – có lẽ là một trong những chìa khóa giúp Arsenal không chỉ kiểm soát thế trận mà còn khai thác tốt đối thủ.
Khi nhìn vào toàn cảnh, có thể thấy rằng việc Arsenal vận hành hậu vệ biên không phải là “đổi vai trò” đơn thuần, mà là mở rộng chức năng: hậu vệ biên trở thành người tạo đột phá, tiền vệ trụ lùi xuống chiếm khoảng trống. Đó là biểu hiện của sự phát triển về chiến thuật và người ta sẽ phải nghiên cứu thêm về ý tưởng mới lạ này của Mikel Arteta.
