Bằng chứng mới từ dữ liệu thực tế
Dựa trên dữ liệu từ Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Hàn Quốc giai đoạn 2019–2021, các nhà nghiên cứu đã phân tích thông tin của hơn 6.600 người trưởng thành, chia nhóm theo tần suất uống cà phê (từ không uống đến 3 ly/ngày trở lên) và loại cà phê tiêu thụ (cà phê đen, cà phê có đường, cà phê pha kem…). Để đảm bảo độ chính xác, họ đã điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu như tuổi, giới tính, chế độ ăn, mức độ vận động và điều kiện kinh tế – xã hội.
Kết quả cho thấy, những người uống khoảng 1–2 ly cà phê mỗi ngày có chỉ số chuyển hóa đường tốt hơn rõ rệt so với nhóm không uống. Cụ thể, mức insulin và chỉ số HOMA-IR – thước đo mức độ kháng insulin – ở nhóm này thấp hơn, phản ánh khả năng cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn – yếu tố then chốt trong việc ngăn ngừa tiểu đường tuýp 2.
Cà phê đen: Lựa chọn tối ưu
Đường và kem có thể “xóa sạch” lợi ích
Điểm nổi bật nhất của nghiên cứu là sự khác biệt rõ rệt giữa cà phê đen và cà phê pha kèm đường hoặc kem. Trong khi cà phê đen nguyên chất giúp cải thiện đáng kể khả năng kiểm soát đường huyết, thì các loại cà phê có thêm đường, sữa đặc hay chất tạo ngọt gần như không mang lại lợi ích tương tự.
Nguyên nhân được cho là do các hợp chất tự nhiên trong hạt cà phê – như polyphenol, axit chlorogenic và các chất chống oxy hóa – có khả năng giảm viêm, cải thiện độ nhạy insulin và hỗ trợ chức năng tế bào beta tuyến tụy. Tuy nhiên, khi thêm đường hoặc chất béo bão hòa, những lợi ích này bị lấn át bởi tác động tiêu cực của lượng calo rỗng và sự gia tăng đột biến glucose sau ăn.
Liều lượng hợp lý: 1–2 ly mỗi ngày
Nghiên cứu cũng cho thấy hiệu quả tốt nhất ở mức tiêu thụ 1–2 ly cà phê mỗi ngày. Uống quá nhiều (trên 3 ly) không mang lại thêm lợi ích rõ rệt và có thể gây tác dụng phụ như lo âu, mất ngủ hoặc tăng huyết áp ở một số người nhạy cảm.
Giới tính và độ tuổi: Không phải ai cũng giống nhau
Phụ nữ hưởng lợi rõ rệt hơn
Một phát hiện bất ngờ là tác dụng hỗ trợ chuyển hóa đường của cà phê thể hiện mạnh mẽ ở phụ nữ, đặc biệt là những người uống từ 2 ly cà phê đen trở lên mỗi ngày. Nhóm này có nguy cơ kháng insulin thấp hơn và khả năng kiểm soát đường huyết ổn định hơn. Trong khi đó, ở nam giới, mối liên hệ này không được ghi nhận rõ ràng.
Các nhà nghiên cứu cho rằng sự khác biệt này có thể liên quan đến hormone sinh dục (như estrogen), ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý glucose và phản ứng với các hợp chất trong cà phê.
Người lớn tuổi cũng được lợi – nhưng cần thận trọng
Người cao tuổi cũng cho thấy xu hướng hưởng lợi từ việc uống cà phê điều độ. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng cần diễn giải kết quả này một cách thận trọng, do người lớn tuổi thường có nhiều bệnh nền, đang dùng thuốc hoặc có chức năng gan – thận suy giảm, có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa caffeine và các hợp chất khác trong cà phê.
Ý nghĩa thực tiễn: Uống cà phê sao cho “đúng và đủ”
Nghiên cứu này không cổ xúy việc uống cà phê như một “liệu pháp”, nhưng khẳng định rằng cà phê – khi được tiêu thụ đúng cách – có thể là một phần trong lối sống phòng ngừa tiểu đường. Thay vì tìm đến các loại đồ uống pha sẵn nhiều đường, người tiêu dùng nên ưu tiên cà phê đen, pha từ hạt nguyên chất, không thêm đường hoặc kem.
Với những người đã có tiền sử rối loạn dung nạp glucose hoặc nguy cơ cao mắc tiểu đường, việc thay đổi nhỏ trong thói quen uống cà phê – như bỏ đường, chọn cà phê phin thay vì cà phê hòa tan có đường – có thể góp phần cải thiện sức khỏe chuyển hóa về lâu dài.
Kết luận
Cà phê không phải là “thần dược”, nhưng cũng không còn là “kẻ đáng nghi” trong mắt giới y học. Bằng chứng mới cho thấy rằng cà phê đen, uống điều độ, có thể hỗ trợ phòng ngừa tiểu đường tuýp 2 – đặc biệt ở phụ nữ và người trung niên. Tuy nhiên, lợi ích này hoàn toàn phụ thuộc vào cách pha chế và thành phần đi kèm. Trong hành trình chăm sóc sức khỏe, đôi khi chỉ cần một tách cà phê “sạch” mỗi sáng cũng đủ để tạo ra khác biệt.
