Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, kế thừa và phát triển các quy định đã được thực tiễn kiểm chứng, đồng thời sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa hợp lý nhằm đảm bảo tính khả thi, dài hạn và thống nhất của hệ thống pháp luật, nâng cao quyền lợi cho người lao động.
Một điểm mới nổi bật là mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện, bổ sung chế độ trợ cấp thai sản bên cạnh hai chế độ hiện hành là hưu trí và tử tuất. Theo khoản 3 Điều 4 Luật BHXH 2024, từ 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng thêm chế độ này.
Quy định này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, đặc biệt khuyến khích lao động tự do và những người làm việc không có hợp đồng lao động chính thức tham gia BHXH tự nguyện.
Các Điều 94, 95, 96 và 97 của Luật BHXH 2024 hướng dẫn chi tiết về chế độ trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện.
Đối tượng và điều kiện hưởng trợ cấp thai sản
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp thai sản nếu đã đóng BHXH tự nguyện, hoặc có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh con. Đối tượng áp dụng bao gồm: lao động nữ sinh con và lao động nam có vợ sinh con.
Trường hợp chỉ mẹ tham gia BHXH nhưng mẹ mất sau khi sinh, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được nhận trợ cấp.
Nếu cả cha và mẹ đều tham gia BHXH đủ điều kiện, chỉ một người trong hai được hưởng trợ cấp.
Trường hợp vừa đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản từ BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc, người đó chỉ được hưởng chế độ từ BHXH bắt buộc.
Trường hợp mẹ đủ điều kiện hưởng BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng BHXH tự nguyện thì mẹ hưởng BHXH bắt buộc, cha hưởng BHXH tự nguyện. Ngược lại, nếu cha đủ điều kiện BHXH bắt buộc và mẹ đủ điều kiện BHXH tự nguyện thì cha hưởng BHXH bắt buộc, mẹ hưởng BHXH tự nguyện.
Mức trợ cấp thai sản
Mức trợ cấp là 2 triệu đồng cho mỗi con, bao gồm trẻ sinh sống hoặc thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung hoặc chết trong khi chuyển dạ.
Ngoài ra, lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con sẽ được hưởng thêm các chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ.
Ngân sách Nhà nước đảm bảo chi trả trợ cấp này, và Chính phủ có thể điều chỉnh mức trợ cấp phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách từng thời kỳ.
