Tuy nhiên, việc trẻ thường xuyên “cãi lời” không nhất thiết là điều tiêu cực. Trái lại, so với những đứa trẻ luôn ngoan ngoãn nghe theo mọi lời dặn mà không phản hồi, thì về lâu dài – có thể sau 20 năm – sự khác biệt giữa hai kiểu tính cách này có thể trở nên rất rõ rệt.
Vậy, điều gì khiến những đứa trẻ hay “cãi lời” trở nên đặc biệt?
1. Trẻ hay cãi cho thấy cha mẹ có tư duy giáo dục cởi mở
Việc một đứa trẻ dám “cãi lại” phản ánh rằng cha mẹ không dùng biện pháp giáo dục hà khắc để bóp nghẹt suy nghĩ cá nhân. Nếu mỗi lần con bày tỏ ý kiến khác biệt mà bị quát mắng hoặc đánh đập, theo thời gian trẻ sẽ thu mình lại, trở nên sợ hãi và mất dần khả năng phản biện.
Ngược lại, những đứa trẻ dám lên tiếng chứng tỏ chúng đang lớn lên trong một môi trường tôn trọng và khuyến khích trao đổi, nơi tiếng nói của con được lắng nghe.
2. Trẻ biết “cãi” thường có tư duy đàm phán và khả năng bảo vệ quyền lợi cá nhân
Những đứa trẻ hay cãi thường sở hữu khả năng ngôn ngữ tốt, nhanh nhạy trong việc phát hiện điểm yếu trong lập luận và biết cách thương lượng để đạt được điều mình mong muốn. Đây là biểu hiện rõ rệt của tư duy đàm phán – một kỹ năng cực kỳ cần thiết trong xã hội hiện đại.
Không chỉ vậy, các em còn thường rất tự tin, linh hoạt, có óc sáng tạo và dễ dàng hòa nhập với bạn bè – những yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển tốt trong môi trường tập thể.
3. Trẻ hay cãi thường có chính kiến và lập trường rõ ràng
Một đứa trẻ dám tranh luận là một đứa trẻ có tư duy độc lập. Các em không ngại bảo vệ quan điểm của mình bằng lý lẽ, sẵn sàng đưa ra luận điểm và tiếp nhận phản biện. Trong quá trình đối thoại, có thể cha mẹ bị thuyết phục theo quan điểm của con, hoặc ngược lại, trẻ cũng học được cách tiếp thu hợp lý và làm theo lời khuyên của cha mẹ một cách tự nguyện.
Nhờ vậy, trẻ sẽ dần hình thành khả năng ra quyết định độc lập và có trách nhiệm với lựa chọn của mình – nền tảng quan trọng giúp chúng vững vàng trong tương lai.
Cha mẹ nên ứng xử như thế nào khi con cãi lại?
1. Nhắc nhở trẻ về thái độ và cách diễn đạt
Khi con cãi lại hoặc bực bội, cha mẹ nên nhẹ nhàng yêu cầu: “Con hãy nói nhỏ lại một chút, giải thích rõ ràng điều con muốn.” Cách này không chỉ thể hiện sự tôn trọng quyền được bày tỏ của trẻ mà còn giúp trẻ học cách diễn đạt ý kiến một cách lịch sự và có kiểm soát.
2. Kiểm soát cảm xúc của bản thân, làm gương cho trẻ
Khi cha mẹ giữ bình tĩnh và phản ứng hòa nhã, trẻ sẽ cảm nhận được sự kiểm soát cảm xúc và dễ dàng noi theo. Phụ huynh nên làm gương trong cách giải quyết xung đột, giúp trẻ học cách trao đổi và thảo luận thay vì nổi nóng và cãi vã.
3. Cho phép trẻ cãi, nhưng không buông lỏng nguyên tắc
Cho phép con có quyền cãi lại không có nghĩa là bỏ qua mọi quy tắc hay phép tắc. Trong những vấn đề nguyên tắc, cha mẹ cần kiên quyết giữ vững lập trường để dạy con về sự tôn trọng, luật lệ và kỷ luật. Trẻ cần biết cách lý luận, biết phép tắc và có chừng mực để có thể trưởng thành, đáng tin cậy và có trách nhiệm trong xã hội.
