Từ thời xa xưa, hình dáng và kích thước đầu từng được xem như “dấu hiệu” để đoán trí tuệ và số phận. Ở một số nền văn hóa, người ta tin rằng hộp sọ càng to thì càng chứa nhiều “chất xám”, đồng nghĩa với việc thông minh hơn. Trẻ đầu tròn thường được khen là “có tướng thông minh”, trong khi trẻ đầu bẹt lại bị lo ngại sẽ kém lanh lợi.
Niềm tin này đã khiến nhiều phụ huynh can thiệp từ rất sớm: cho con nằm gối lõm, điều chỉnh tư thế ngủ, thậm chí bế ẵm theo cách đặc biệt để “nắn” đầu. Họ tin rằng chỉ vài tháng đầu đời là “thời điểm vàng” để định hình hộp sọ, bỏ lỡ giai đoạn này thì sẽ không thể thay đổi.
Tuy nhiên, theo các nghiên cứu y học và thần kinh học, kích thước hay vòng đầu ở trẻ sơ sinh chỉ phản ánh sự phát triển của hộp sọ và não bộ trong giai đoạn đầu, chứ không phải là thước đo trí thông minh. Giáo sư Richard J. Haier – chuyên gia nghiên cứu não bộ tại Đại học California, Irvine (Mỹ) – khẳng định: “Đầu to hơn có thể chứa não lớn hơn, nhưng trí thông minh còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác như cấu trúc não, kết nối thần kinh, di truyền, môi trường sống, dinh dưỡng và giáo dục.”
Nói cách khác, đầu nhỏ không đồng nghĩa với IQ thấp, và đầu to cũng không đảm bảo sẽ trở thành thiên tài.
Về mặt y khoa, hình dạng hộp sọ ở trẻ sơ sinh có thể bị ảnh hưởng bởi việc nằm lâu ở một tư thế, dẫn đến hiện tượng đầu bẹt. Tình trạng này thường chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, không tác động đến chức năng não bộ.
Các bác sĩ nhi khoa khuyến nghị cha mẹ nên:
-
Thường xuyên thay đổi tư thế nằm của trẻ.
-
Cho trẻ nằm sấp khi thức để hỗ trợ phát triển cơ cổ và lưng.
-
Tránh ép “nắn” đầu bằng các phương pháp thiếu an toàn.
Đứa trẻ thực sự thông minh thường có 2 dấu hiệu rõ rệt
Các chuyên gia thần kinh khẳng định: trí thông minh của trẻ không nằm ở việc đầu tròn hay đầu bẹt, mà phụ thuộc nhiều hơn vào cấu trúc não bộ và môi trường nuôi dưỡng. Thực tế, những đứa trẻ được đánh giá là thông minh thường sở hữu hai đặc điểm nổi bật sau:
-
Khả năng quan sát tinh tế và ghi nhớ nhanh Trẻ thông minh thường để ý tới những chi tiết nhỏ, dễ dàng ghi nhớ sự việc và hình ảnh xung quanh. Đây là minh chứng cho thấy não bộ hoạt động linh hoạt, xử lý thông tin nhanh chóng và hiệu quả.
-
Tư duy phản biện và thói quen đặt câu hỏi Không chỉ tiếp thu thông tin một cách thụ động, các em còn biết đặt câu hỏi, tìm hiểu nguyên nhân – kết quả và phân tích vấn đề. Đây chính là nền tảng quan trọng để phát triển trí tuệ và khả năng sáng tạo, bất kể hình dạng hộp sọ thế nào.
Các nhà khoa học nhấn mạnh: IQ không thể “đo” bằng hình dáng đầu, mà được bồi đắp qua trải nghiệm, giáo dục và tình yêu thương. Vì vậy, thay vì lo lắng con đầu tròn hay đầu bẹt, cha mẹ nên chú trọng tạo môi trường giàu kích thích trí tuệ cho con ngay từ những năm tháng đầu đời.
