Khi bước chân ra chợ những ngày thu, dễ dàng nhận thấy các sạp rau trở nên phong phú hơn hẳn. Rau củ mùa này không chỉ dồi dào, mà còn tươi, giòn, vị ngọt thanh và giá cả cũng “mềm” hơn nhiều so với giữa hè hay cuối đông. Người bán cũng vui vẻ hơn, bởi rau thu hoạch tự nhiên, ít sâu bệnh, đỡ tốn công chăm sóc. Người mua thì yên tâm vì rau đúng mùa luôn “lành” – ít phải lo tồn dư thuốc hay hóa chất.
Một vài loại rau quen thuộc của mùa này thường xuất hiện trong bữa cơm gia đình Việt: đậu bắp, mướp, ngó sen, cải xanh non hay đậu nành tươi. Chúng không cầu kỳ, không hiếm, nhưng lại chứa đựng sự giản dị và tinh khiết của mùa vụ tự nhiên – thứ mà rau trái trái mùa khó có thể sánh được.
Đậu bắp – ngọt giòn, ít lo thuốc trừ sâu
Vào thời điểm cuối hè, đầu thu, những luống đậu bắp vẫn sai quả, xanh non và giòn ngọt. Đây là thời điểm lý tưởng nhất để mua về chế biến. Đậu bắp thuộc nhóm cây dễ trồng, chịu hạn tốt, ít sâu bệnh nên thường không cần dùng nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Khi chọn, bạn chỉ cần để ý quả có kích thước vừa phải, cầm chắc tay, vỏ mịn, đó là đậu bắp ngon. Luộc, nấu canh chua hay đơn giản là hấp rồi chấm mắm đều rất đưa cơm, nhất là vào những ngày thời tiết mát mẻ.
Mướp – vị ngọt thanh và tính mát tự nhiên
Nếu để ý, bạn sẽ thấy tháng 10 vẫn còn rất nhiều mướp hương, mướp ta được bán ngoài chợ. Đây là giai đoạn cuối vụ, nhưng quả mướp thường đậm vị, thịt dày và ngọt hơn. Mướp vốn có tính mát, giúp giải nhiệt, làm dịu cơ thể, nên rất hợp cho những bữa cơm thanh đạm. Một bát canh mướp nấu tôm hay mướp xào thịt trong buổi tối đầu thu sẽ khiến bữa ăn trở nên nhẹ nhàng, dễ chịu. Khi chọn, nên chọn quả thẳng, vỏ còn lớp phấn trắng mỏng, cầm chắc tay – đó là mướp tươi, ít phun thuốc.
Đậu nành tươi – món ngon ít người để ý
Không phổ biến như đậu phụ hay giá đỗ, đậu nành tươi (hay đậu tương non) lại là nguyên liệu giàu dinh dưỡng, đặc biệt vào mùa thu. Hạt đậu non, bùi và béo nhẹ, chứa nhiều protein và chất xơ. Ở một số vùng như Nam Định, Thái Bình hay Gia Lai, người dân trồng đậu nành vào vụ thu đông, nên tháng 10 chính là thời điểm hạt đạt độ ngon nhất. Đậu luộc chín với chút muối ăn như món vặt, hoặc tách hạt xào với tôm, thịt đều rất lạ miệng mà bổ dưỡng.
Ngó sen – giòn ngọt, “lành” từ bùn đất
Mùa thu cũng là mùa của những món ăn thanh mát từ sen. Ngó sen được thu hoạch vào thời điểm này thường giòn, ngọt và ít sâu bệnh do mọc tự nhiên dưới bùn nước. Các bà nội trợ khéo tay có thể biến ngó sen thành món gỏi trộn tôm thịt, xào nhanh với thịt bò hay nấu canh chua thanh nhẹ. Ngoài ngon miệng, ngó sen còn giúp thanh lọc cơ thể, giải nhiệt và hỗ trợ tiêu hóa – rất hợp trong giai đoạn giao mùa.
Cải xanh non – rau nhà trồng, ăn mát lành
Tháng 10, tiết trời se lạnh khiến rau cải xanh phát triển mạnh mẽ nhất. Đây là loại rau ngắn ngày, chỉ khoảng ba tuần là có thể thu hoạch, nên ít bị sâu hại và gần như không cần nhiều thuốc trừ sâu. Cải xanh non, lá xanh bóng, thân mập là dấu hiệu rau tươi, ít hóa chất. Rau cải xào tỏi, luộc chấm mắm hoặc nấu canh đều ngon, dễ ăn, mang vị ngọt tự nhiên đặc trưng.
Ăn rau theo mùa – thói quen nhỏ, lợi ích lớn
Không chỉ là cách chọn thực phẩm an toàn, ăn rau theo mùa còn là bí quyết giúp tiết kiệm và tận hưởng trọn hương vị tự nhiên. Rau củ đúng mùa phát triển trong điều kiện khí hậu thuận lợi, hấp thụ đầy đủ dưỡng chất nên luôn ngọt, giòn và đậm đà hơn so với rau trái vụ.
Rau mùa thu – đông ở Việt Nam còn rất đa dạng: súp lơ, bắp cải, rau cần, rau muống cuối vụ, rau dền đỏ, rau cúc, bí đỏ, khoai lang… đều là nguồn dinh dưỡng dồi dào. Đặc biệt, khi thời tiết se lạnh, những món rau củ hầm, canh nóng hay xào nhẹ sẽ giúp cơ thể ấm áp, dễ tiêu hóa và tăng sức đề kháng.
Một mẹo nhỏ khi đi chợ: đừng quá chú ý đến vẻ ngoài “đẹp mắt” của rau. Những bó rau có vài vết đốm, lá hơi sậm màu hay không quá bóng loáng lại thường là rau sạch, ít phun thuốc. Mua rau sớm vào buổi sáng cũng giúp bạn có được thực phẩm tươi nhất và giá tốt nhất trong ngày.
Kết lại, chọn rau đúng mùa là một thói quen nhỏ nhưng mang lại lợi ích lớn. Vừa tiết kiệm, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, lại giúp bữa cơm gia đình thêm trọn vị. Mùa thu này, khi ra chợ, bạn hãy thử nhìn quanh và chọn những loại rau đúng vụ – để cảm nhận rõ hơn hương vị tự nhiên, mộc mạc mà mùa thu mang lại.
