Trong kho tàng tri thức dân gian Việt Nam, có rất nhiều câu nói được ông cha truyền lại mang theo những bài học sâu sắc, kinh nghiệm sống phong phú gắn liền với tự nhiên, đời sống và tâm linh. Một trong những câu nói khiến nhiều người đặc biệt quan tâm là: “Đáng sợ nhất là năm nhuận hai tháng Sáu âm lịch.” Câu nói này không chỉ là lời nhắc nhở, mà còn ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa khiến người xưa luôn dè dặt mỗi khi năm như vậy đến. Vậy tại sao năm nhuận 2 tháng Sáu lại bị xem là "đáng sợ"? Hãy cùng khám phá lý do qua nhiều khía cạnh khác nhau.
Thông thường, mỗi năm âm lịch có 12 tháng. Tuy nhiên, để cân bằng giữa chu kỳ của Mặt Trăng và Mặt Trời, lịch âm cần có năm nhuận (khoảng 2-3 năm một lần), và năm nhuận sẽ có thêm một tháng – tổng cộng là 13 tháng. Tháng được nhuận không cố định, có thể rơi vào bất kỳ tháng nào trong năm – từ tháng Giêng đến tháng Chạp.
Điều đặc biệt là khi tháng Sáu âm lịch bị “nhân đôi” – tức năm nhuận rơi vào tháng Sáu – người xưa cho rằng đây là hiện tượng lệch lạc trong vận hành tự nhiên. Bởi tháng Sáu là thời điểm giao thời giữa mùa Hạ oi ả và mùa Thu đang tới gần. Trong thuyết ngũ hành và triết lý phương Đông, thời gian này được xem là giai đoạn “dương thịnh - âm suy” – nghĩa là dương khí cực mạnh, âm khí bị đẩy lùi. Khi có tới hai tháng Sáu, sự mất cân bằng này càng bị khuếch đại, gây ra âm dương bất ổn, được coi là điềm báo của những điều không lành.
Theo quan niệm cổ, mọi vật trong vũ trụ đều vận hành hài hòa theo nguyên lý âm - dương. Một khi quy luật này bị phá vỡ, sự mất cân bằng có thể kéo theo biến động lớn trong tự nhiên, sức khỏe con người và xã hội. Hai tháng Sáu âm lịch đồng nghĩa với việc mùa hè bị kéo dài hơn, nắng nóng gay gắt hơn, "hỏa khí" tăng cao, dẫn đến hạn hán, cây cối khó sinh trưởng, vật nuôi dễ bệnh tật. Trong một nền nông nghiệp truyền thống như Việt Nam, đây là điều vô cùng đáng ngại.
Không chỉ thời tiết, trong tâm thức người xưa, tháng Sáu âm còn là thời điểm “lưng chừng năm”, mang tính giao thời, dễ xảy ra xáo trộn. Bởi vậy, khi năm có hai tháng Sáu, sự kiêng kỵ lại càng được nhân lên. Người ta thường tránh làm các việc trọng đại như xây nhà, cưới hỏi, khai trương, thậm chí là đi xa hay chuyển nhà.
Năm 2025 cũng là một năm đặc biệt khi có 2 tháng Sáu âm lịch, điều này khiến nhiều người lo ngại và nhắc lại lời dặn dò của tổ tiên. Dù tin hay không, đây vẫn là một phần trong tín ngưỡng văn hóa – phản ánh sự quan sát tinh tế và cách người xưa lý giải thế giới theo triết lý phương Đông.
Nhiều gia đình khi gặp năm nhuận có hai tháng Sáu thường chọn cách “án binh bất động”, sống thận trọng, hạn chế làm việc lớn, tránh đi xa và giữ khoảng cách với những thị phi không đáng có. Từ thói quen ấy mà dân gian mới lưu truyền câu nói: “Năm nào hai tháng Sáu, trăm sự nên dè chừng.”
Trong xã hội hiện đại, quan niệm tâm linh dường như không còn được đặt nặng như xưa. Nhiều người trẻ có xu hướng không tin hoặc ít quan tâm đến những tín hiệu từ thiên nhiên và vận khí. Tuy nhiên, với những ai sống ở vùng quê hoặc thuộc thế hệ đi trước, niềm tin vào những lời truyền dạy của tổ tiên vẫn được giữ gìn và trân trọng. Bởi người xưa sống gần gũi với đất trời, quan sát thiên nhiên tinh tế và cảm nhận sự bất ổn từ những thay đổi rất nhỏ trong không gian sống.
Dù chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh cụ thể về ảnh hưởng tiêu cực của năm có hai tháng Sáu âm lịch, nhưng câu nói xưa vẫn mang một giá trị nhắc nhở: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành.” Tổ tiên không dạy chúng ta sợ hãi, mà dạy sống thuận theo tự nhiên, tránh xung khắc với trời đất, biết hành thiện tích đức, để dù có vận hạn cũng dễ được hóa giải.
Vậy nếu gặp năm có hai tháng Sáu, chúng ta nên làm gì?
-
Giữ tâm an tịnh, hạn chế khởi sự những việc trọng đại như xây nhà, cưới gả, đầu tư lớn.
-
Làm nhiều việc thiện, giúp đỡ người khác, tích công đức để tạo năng lượng tích cực, cân bằng âm dương trong gia đạo.
-
Tránh đi xa, hạn chế lui tới nơi có âm khí nặng như bệnh viện, nghĩa trang, nơi hoang vắng.
-
Không mê tín, nhưng cũng đừng xem nhẹ những giá trị truyền thống đã được đúc kết qua nhiều thế hệ.
Tóm lại, dù tin nhiều hay ít, thì việc sống cẩn trọng, thiện lành, hòa hợp với thiên nhiên cũng chưa bao giờ là thừa. Đó chính là cốt lõi mà ông bà ta muốn gửi gắm qua những lời dạy tưởng như xưa cũ mà vẫn còn nguyên giá trị đến hôm nay.
Hỏi ChatGPT
