Ngày 20/1, thí sinh Lê Thị Tường Vy đăng quang Hoa khôi Sinh viên Việt Nam. Nữ sinh đến từ Cần Thơ trải qua phần thi ứng xử với câu trả lời về antifan. Cô nhận được câu hỏi từ NSND Tự Long: "Bạn nghĩ gì về hiện tượng antifan đang nở rộ trên mạng xã hội hiện nay?".
"Antifan trên mạng xã hội không có gì là sai, điều đó giúp người nghệ sĩ trau dồi bản thân, khắc phục những khiếm khuyết. Nghệ sĩ chưa hoàn toàn đúng hết trong mọi việc, antifan giúp nghệ sĩ hoàn thiện bản thân để thực hiện sứ mệnh người nghệ sĩ của họ tốt hơn", Tường Vy đưa ra quan điểm.
Dẫn dắt từ phần thi ứng xử ở một cuộc thi sắc đẹp dành cho những sinh viên trẻ để thấy hiện tượng antifan đang phát triển lớn mạnh như thế nào. Cuối năm 2020, Hương Giang đã phải tuyên bố tạm dừng hoạt động trước sự tấn công dữ dội của antifan. Hiện câu chuyện giữa Sơn Tùng M-TP và hai cô gái Thiều Bảo Trâm, Hải Tú đang ồn ào dư luận, trong đó, Hải Tú - người bị lập rất nhiều nhóm antifan được cho là khó có đường hoạt động showbiz sắp tới.
Khán giả ngày càng khác
Trước đây, giới quan sát cho rằng khán giả Việt Nam có phần dễ dãi với những nghệ sĩ vướng vào scandal, đặc biệt so với khán giả ở các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc. Phong trào tẩy chay của khán giả Việt từng xuất hiện, nhưng nhanh chóng "xịt" theo thời gian và những nghệ sĩ phạm sai lầm vẫn có thể trở lại hoạt động nghệ thuật như chưa có chuyện gì xảy ra.
Đơn cử như vụ Kiều Minh Tuấn và lùm xùm giả hẹn hò để PR phim. Sau vụ việc, nam diễn viên vẫn tiếp tục nhận phim, xuất hiện trên màn ảnh rộng và khán giả gần như đã quên mất vụ việc rùm beng cùng An Nguy vào năm 2018.
Hương Giang cũng từng vấp phải làn sóng phản đối khi nói chuyện vô lễ với nghệ sĩ Trung Dân, nhưng sau đó giọng ca sinh năm 1991 đã có cú chuyển mình khi giành vương miện Hoa hậu Chuyển giới Quốc tế 2018. Hương Giang hoạt động showbiz rầm rộ, xuất hiện dày đặc ở các game show sau khi là Hoa hậu Chuyển giới.
Khoảng ba năm trở lại đây, hành động tẩy chay nghệ sĩ phạm sai lầm về đạo đức, lối sống của khán giả Việt dần trở nên quyết liệt hơn. Ví dụ điển hình như vụ việc Phạm Anh Khoa phải rút khỏi ngành giải trí sau bê bối quấy rối vũ công Phạm Lịch vào năm 2018.
Minh Béo bị khán giả lên án vì quấy rối tình dục trẻ vị thành niên. Công chúng kiên quyết tẩy chay diễn viên này sau khi chịu án từ Mỹ trở về.
Và mới nhất là vụ Hương Giang phải tạm dừng một số hoạt động nghệ thuật, rút lui khỏi vị trí khách mời ở sự kiện của Hoa hậu Việt Nam 2020. Giọng ca #ADODDA bị tẩy chay vì khán giả cho rằng cô xuất hiện dày đặc ở các game show với những phát ngôn dạy dỗ về đạo đức, lời nói ở game show này trái ngược với những lời cô phát ngôn ở một game show khác.
Nhóm antifan của Hương Giang được đặt tên là "Nhóm nói không phải hoa hậu đạo lý", có tới hơn 140.000 người tham gia. Chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long chia sẻ với Zing một trong những lý do khiến Hương Giang bị tẩy chay dữ dội là cô "dám" tuyên chiến với khán giả.
Cách phát ngôn, ứng xử thách thức của Hương Giang đã đẩy sự kiên nhẫn của khán giả đến mức "quá tải", họ thể hiện sự tẩy chay dữ dội trên diện rộng, thậm chí có kế hoạch, bài bản, buộc Hương Giang phải tạm dừng hoạt động.
Quyền lực ngầm
Giữa tâm bão tẩy chay Hương Giang hồi tháng 11/2020, đạo diễn Trần Nguyễn Bảo Nhân nhận xét: "Lần đầu tiên trong lịch sử showbiz Việt Nam cho thấy rằng thật sự có sức mạnh tẩy chay giống Kbiz hay những nền giải trí lớn khác trên thế giới".
Sở dĩ showbiz Hàn Quốc, Trung Quốc luôn tồn tại lực lượng antifan hùng hậu, bởi khán giả nhận thức rõ quyền lực của đại chúng.
Tờ The Guardian từng nhận xét người hâm mộ, hay rộng hơn là khán giả, chính là thế lực ngầm đứng sau những nền công nghiệp giải trí phát triển hàng đầu châu Á. Tình yêu của khán giả có thể đưa một người lên thành sao chỉ sau một đêm, cũng có thể hủy hoại sự nghiệp của ngôi sao hạng A chỉ trong chớp mắt.
Ví dụ rõ ràng và gần nhất là Trịnh Sảng - ngôi sao "đỉnh lưu" của showbiz Hoa ngữ. Trước khi bị cơ quan quản lý của Trung Quốc cấm sóng mọi phương diện, Trịnh Sảng từng là nghệ sĩ hạng A với nguồn thu nhập khổng lồ, được các nhãn hàng và đạo diễn o bế, người hâm mộ bao che cho mọi lỗi lầm "nho nhỏ" của cô.
Nhưng scandal ký hợp đồng mang thai hộ ở nước ngoài và bỏ rơi hai con đã đẩy Trịnh Sảng xuống đáy vực. Khán giả Trung Quốc nhận định cô đã đạp lên ranh giới cuối cùng về mặt đạo đức, khiến công chúng phẫn nộ.
Làn sóng tẩy chay được đẩy lên đến cao trào của khán giả đã đóng góp phần không nhỏ vào việc Quảng điện (cơ quan quản lý diễn viên và tác phẩm điện ảnh, truyền hình Trung Quốc) phải ra văn bản cấm sóng Trịnh Sảng vào lúc 1h sáng.
Nhiều người nhận định rằng dù Quảng điện không phát văn bản cấm sóng Trịnh Sảng, khán giả cũng không cho cô cơ hội trở lại showbiz. Bởi, ở Trung Quốc, khán giả chính là yếu tố tiên quyết quyết định thành bại của một nghệ sĩ. Và khi khán giả chuyển sang anti ai, người đó khó còn đất để "sống".
Không ít nghệ sĩ vì bị tẩy chay mà sự nghiệp lao đao. Chẳng hạn, Tưởng Kình Phu phải giải nghệ, rời khỏi Trung Quốc vì bị tẩy chay sau scandal bạo hành bạn gái vào năm 2018.
Tiêu Chiến là một trong ba nam diễn viên nổi tiếng nhất năm 2019, anh cũng có lượng antifan đông đảo bậc nhất showbiz Hoa ngữ. Nam diễn viên Trần tình lệnh đã phải tạm dừng hoạt động gần 10 tháng trong năm 2020 vì bị antifan tẩy chay. Tuy đã bắt đầu trở lại showbiz từ cuối năm 2020, nhiều ý kiến nhận định Tiêu Chiến vẫn phải hoạt động cầm chừng vì sợ sức ảnh hưởng quá lớn của antifan.
Ở Việt Nam, lực tượng antifan cũng bắt đầu hùng mạnh lên một cách đáng kể trong năm qua. Bắt đầu từ Hương Giang, lần lượt Thủy Tiên, Khánh Vân (Mắt Biếc), Lan Ngọc, Linh Chi, gần nhất là Hải Tú bị lập nhóm anti trên mạng xã hội.
Diễn viên trẻ của MTP Entertainment chỉ vừa chớm bước chân vào showbiz, thậm chí chưa có vai diễn truyền hình hay điện ảnh nào trong tay. Nếu dư luận tiếp tục anti cô và các hoạt động, nhãn hàng liên quan đến cô mạnh mẽ như cách đã làm với các đàn chị trước đó, khó có đơn vị nào dám mời Hải Tú hợp tác trong tương lai.
Nhìn vào thực tế của scandal "trà xanh", Hải Tú sẽ không dễ dàng tiếp tục hoạt động showbiz, dù sự nghiệp chỉ vừa mới bắt đầu.
Theo các chuyên gia truyền thông, khán giả đang ngày càng khác, họ nghiêm khắc với nghệ sĩ hơn, họ chọn những nghệ sĩ xứng đáng để dành tình cảm hâm mộ, khi nổi giận họ cũng tẩy chay bài bản hơn, quyết liệt hơn. Hệ lụy và cả những biến tướng của antifan cũng theo đó nở rộ, đó là sự tấn công quá đà với những lời lẽ xúc phạm, mạt sát, sự anti theo phong trào, adua theo đám đông...
Các chuyên gia truyền thông dự báo, năm 2021, trào lưu antifan và cả những biến tướng của nó sẽ còn tiếp tục.
