Trong văn hóa đời sống của người Việt, nước uống có vai trò quan trọng trong ứng xử giao tiếp. Trong tập tục thờ cúng thì nước không thể thiếu mỗi lần sửa soạn ban thờ dâng lễ thắp hương. Thờ Phật, thờ gia tiên, hay Thần Tài đều có nước, có thể dùng kỷ nước hoặc chén nước. Hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của dâng nước cúng trong bài viết dưới đây:
1. Nước cúng trên ban thờ mang ý nghĩa gì?
Nước từ lâu đã được coi là biểu tượng của sự thanh khiết, là khởi nguồn của sự sống và là yếu tố đại diện cho sự tinh khiết trong tâm linh. Trong phong thủy, nước còn tượng trưng cho tài lộc, sự luân chuyển dòng năng lượng mang ý nghĩa dồi dào và may mắn.
- Trong thờ Phật, nước không chỉ là vật phẩm dâng cúng mà còn là biểu tượng cho sự thanh tịnh của tâm hồn. Nước nhắc nhở con người sống trong sạch, không phân biệt giàu nghèo, không tham sân si, giữ tâm hướng thiện. Khi dâng nước là lúc Phật tử soi mình.
- Trong thờ gia tiên, nước là biểu hiện cho quan niệm "trần sao âm vậy", mang ý nghĩa là của ăn thức uống dành cho người đã khuất.
- Trong thờ Thần Tài, nước đóng vai trò thu hút tài lộc, giữ vượng khí cho gia chủ.
2. Nước cúng nên dùng là nước gì?
Một trong những thắc mắc phổ biến của nhiều người là nên dùng nước lã hay nước đun sôi để nguội khi cúng, có nên dùng rượu, trà, cà phê, nước ngọt không? Câu trả lời tùy thuộc vào từng loại bàn thờ.
Ban Thờ Phật: Ưu Tiên Nước Tinh Khiết
Với ban thờ Phật, yếu tố quan trọng nhất là sự thanh tịnh. Do đó:
- Nên dùng nước lã sạch hoặc nước suối tinh khiết, tránh dùng nước có màu, nước trà hay nước ngọt.
- Có thể dùng nước đun sôi để nguội, nước đóng chai tuy nhiên nhiều người vẫn giữ quan niệm dùng nước lã vì nó thể hiện sự nguyên sơ, tinh khôi nhất.
- Không bắt buộc phải đặt nhiều ly nước, chỉ cần một chén hoặc ba chén biểu trưng cho Tam Bảo: Phật – Pháp – Tăng.
Bàn Thờ Gia Tiên: Trần Sao Âm Vậy
Trên bàn thờ gia tiên, nước đại diện cho sự kết nối giữa người sống và người đã khuất:
- Có thể dùng nước lã sạch, nước lọc, hoặc nước đun sôi để nguội.
- Trong các dịp giỗ chạp, gia đình có thể dâng loại nước mà người đã khuất khi còn sống ưa thích như nước trà, rượu, hoặc nước ngọt.
- Dân gian có câu "ma uống nước lã", do đó nhiều người vẫn giữ thói quen dâng nước lã như một cách thể hiện sự truyền thống và thành tâm.
Bàn Thờ Thần Tài: Tụ Lộc – Tụ Tài
Bàn thờ Thần Tài là nơi cầu mong tài lộc, làm ăn hanh thông:
- Thường đặt kỷ nước gồm 3 hoặc 5 chén nước sạch.
- Ngoài ra có thể đặt thêm bát nước thả hoa, hoặc một cốc nước lã thủy tinh để tượng trưng cho sự trong lành, thanh tịnh, giúp tụ khí tốt.
- Một số người cũng đặt thêm chén rượu trắng hoặc trà vào các ngày vía, ngày rằm mồng một để thể hiện lòng thành.
3. Cách dâng nước cúng chuẩn tập tục và phong thủy
Số lượng chén nước trên bàn thờ thường là 3 hoặc 5 chén, tùy theo kích thước bàn thờ và quan niệm của mỗi gia đình:
- 3 chén nước: Tượng trưng cho sự thành tâm dâng lên tổ tiên, hoặc Tam Bảo (với bàn thờ Phật), tượng trưng cho 3 cõi, 3 đời
- 5 chén nước: Biểu trưng cho ngũ hành Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ, thể hiện sự hài hòa và đầy đủ trong cúng lễ.
- Trên bàn thờ nhỏ, có thể sử dụng kỷ 3 chén cho gọn gàng mà vẫn không phạm kỵ.
- Dụng cụ dùng để đựng nước nên là chén sứ, chén thủy tinh, không nên dùng đồ nhựa hoặc kim loại.
Nước dâng cúng cần đảm bảo các điều sau:
- Nước phải sạch sẽ, trong vắt, không có cặn bẩn hay mùi lạ.
- Nên thay nước hàng ngày nếu để nước thường xuyên, đặc biệt là vào buổi sáng sớm, trước khi thắp hương.
- Không rót nước quá đầy, tránh việc tràn ra ngoài gây mất mỹ quan và dễ ảnh hưởng năng lượng phong thủy.
- Khi dâng nước cúng, luôn giữ thái độ thành tâm, không làm qua loa, hời hợt.
Việc dâng nước trên bàn thờ tuy nhỏ nhưng lại chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Tùy theo từng bàn thờ mà lựa chọn loại nước phù hợp: nước lã cho sự thanh tịnh, nước lọc cho sự sạch sẽ, nước trà hay rượu cho lòng tưởng nhớ người thân. Dù lựa chọn loại nước nào, điều quan trọng nhất vẫn là sự chân thành và tâm thiện lành trong từng lần dâng cúng.
*Thông tin tham khảo chiêm nghiệm
