Sau mỗi chiến thắng gây sốc trước những gã khổng lồ như Đức, người ta mới hiểu: đằng sau đội tuyển Samurai Xanh là cả một hệ sinh thái bóng đá được xây dựng bền bỉ, kỷ luật và có tầm nhìn xuyên thế kỷ.
Nâng tầm thể chất từ… bữa ăn học đường
Ngay từ năm 1947, Nhật Bản đã ban hành chính sách “Bữa ăn học đường”, không chỉ giải quyết nạn suy dinh dưỡng sau chiến tranh mà còn đặt nền móng phát triển tầm vóc cho thế hệ sau. Tới thập niên 2010, chiều cao trung bình của người Nhật đã tăng hơn 10 cm so với thập niên 1950. Kết quả là những thế hệ cầu thủ Nhật ngày nay đủ thể hình tranh chấp sòng phẳng với đối thủ châu Âu, như cách họ đã đứng vững trước Đức tại World Cup 2022.
Từ Captain Tsubasa đến những sân bóng đầy ắp khán giả
Đối với Nhật Bản, bóng đá không chỉ là môn thể thao mà còn là văn hóa đại chúng. Bộ manga “Captain Tsubasa” ra đời năm 1981 đã truyền cảm hứng bóng đá cho hàng triệu đứa trẻ. FIFA từng ghi nhận 16/23 tuyển thủ Nhật dự World Cup 2002 lớn lên cùng hình tượng Tsubasa.
Cùng lúc đó, hệ thống giải đấu học đường phát triển mạnh mẽ. Giải trung học toàn quốc được tổ chức thường niên, đá ở những sân vận động lớn, phát sóng toàn quốc như một “phiên bản mini World Cup” của học sinh. Có tài năng, học sinh không cần phải rời ghế giảng đường vội, vì bóng đá học đường đã đủ sức phát triển cầu thủ bài bản.
Chiến lược 100 năm: Bóng đá là của cộng đồng
JFA (Hiệp hội Bóng đá Nhật Bản) không “ngồi chờ thần đồng”. Họ xây dựng hệ thống đào tạo khép kín từ trường học, giải trẻ, CLB chuyên nghiệp đến đội tuyển quốc gia. Các CLB thuộc J.League bắt buộc phải gắn với địa phương, không gắn tên doanh nghiệp để khơi dậy tình yêu bóng đá cộng đồng. Mỗi CLB đều duy trì đầy đủ các tuyến U12, U15, U18 và được kiểm toán tài chính nghiêm ngặt. Đây cũng là nền tảng để Nhật Bản trình làng những Kaoru Mitoma tiếp theo.
Song song đó, bóng đá phong trào cũng phát triển cho đủ mọi lứa tuổi. Từ năm 2000–2021, số lượng cầu thủ cao tuổi (40–70+) tham gia các giải phong trào đã tăng gấp 9 lần, nhờ các quy định thi đấu phù hợp.
Cầu thủ Nhật Bản tiếp tục xuất ngoại
Chỉ trong tháng 6/2025, bóng đá Nhật Bản đã chứng kiến thêm nhiều tài năng trẻ ra nước ngoài thi đấu, khẳng định chất lượng đào tạo bài bản của JFA. Nổi bật nhất là Kota Takai (20 tuổi) gia nhập Tottenham với giá 5 triệu bảng, hứa hẹn trở thành chốt chặn đáng tin cậy tại Premier League. Sota Kitano và Takumu Kawamura cùng đầu quân cho Red Bull Salzburg, mở rộng hành lang phát triển ở châu Âu. Yuito Suzuki chuyển sang Freiburg để thử sức tại Bundesliga, còn Ayumu Yokoyama sẽ chính thức khoác áo Genk ở giải VĐQG Bỉ. Xu hướng xuất khẩu cầu thủ không chỉ giúp các ngôi sao trẻ rèn giũa bản lĩnh, mà còn lan tỏa uy tín của bóng đá Nhật trên bản đồ thế giới.
Sự bài bản và tính kỷ luật biến giấc mơ thành hiện thực
Nhật Bản không sản sinh ra những “ngọc thô thiên bẩm”, nhưng họ tạo ra hệ sinh thái để bất kỳ đứa trẻ nào mê bóng đá cũng được rèn giũa tốt nhất. Chính phủ, nhà trường, người dân và các CLB đều cùng chia sẻ trách nhiệm. Thành công không chỉ được đo bằng số bàn thắng hay thứ hạng, mà còn ở việc bóng đá trở thành một phần trong văn hóa sống khỏe, sống kỷ luật.
Hành trình vươn lên số 1 châu Á của bóng đá Nhật Bản là minh chứng rằng: nếu có tầm nhìn dài hạn, sự bền bỉ và sự cộng hưởng của cả xã hội, “vị trí số 1” sẽ không còn là chuyện viển vông.
