"Ông hoàng" xuất khẩu, niềm tự hào của nông sản Việt
Việt Nam tự hào là quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu trong hơn 20 năm qua. Theo số liệu từ Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), Mỹ vẫn là thị trường tiêu thụ hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam trong quý đầu năm 2025, với 10.278 tấn, chiếm 22% thị phần toàn cầu.
Năm 2024, xuất khẩu hồ tiêu sang Mỹ đã đem về cho Việt Nam hơn 400 triệu USD (tương đương gần 10.500 tỷ đồng). Điều ấn tượng là sản lượng hồ tiêu xuất khẩu của Việt Nam gần bằng tổng sản lượng của tất cả các quốc gia còn lại. Với 170.000 tấn hồ tiêu xuất khẩu trong năm 2024, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế là nhà sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới, chiếm 40% sản lượng thu hoạch và 60% thị phần xuất khẩu toàn cầu.
Gia vị quen thuộc, "thần dược" bị bỏ quên
Dù là gia vị quen thuộc trong các gia đình Việt, ít ai biết rằng hồ tiêu còn là một vị thuốc quý mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Một trong những lý do khiến hồ tiêu ít được sử dụng trong nước là sự phong phú của các gia vị khác và quan niệm sai lầm rằng ăn quá nhiều hồ tiêu có thể gây đau dạ dày. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết nếu sử dụng đúng cách, hồ tiêu sẽ mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.
Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, cho biết trong Đông y, hồ tiêu có vị cay, tính nóng, quy vào hai kinh vị và đại tràng. Nó có tác dụng trừ lạnh, giảm đau, giúp tiêu hóa tốt, chống nôn, chữa các chứng đau bụng do lạnh, nôn mửa, và khó tiêu.
Ngoài ra, hồ tiêu còn có tác dụng sát trùng, diệt ký sinh trùng. Mùi hương của hồ tiêu có khả năng đuổi sâu bọ, được sử dụng để bảo vệ quần áo len khỏi sâu bọ. Đặc biệt, nghiên cứu đã chỉ ra rằng hồ tiêu đen, loại phổ biến ở Việt Nam, còn có tác dụng ngăn ngừa ung thư, giúp kiểm soát huyết áp và đốt cháy mỡ thừa.
Hồ tiêu đen chứa nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là piperine, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do. Piperine còn giúp giảm viêm trong cơ thể, điều này có lợi cho sức khỏe tim mạch, vì viêm mạn tính là yếu tố liên quan đến các bệnh tim mạch. Nó còn có tác dụng giảm cholesterol xấu (LDL) và triglyceride trong máu, đồng thời tăng cholesterol tốt (HDL).
Ngoài piperine, hồ tiêu đen còn chứa nhiều chất chống oxy hóa khác như vitamin C, flavonoid và carotenoid. Những chất này giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do, đồng thời cải thiện lưu thông máu đến não, bảo đảm cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho hoạt động của não.
Sử dụng hồ tiêu đúng cách để nâng cao sức khỏe
"Hồ tiêu là một gia vị phổ biến tại Việt Nam, xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới và có giá trị tuyệt vời cho sức khỏe. Tuy nhiên, thật tiếc là người Việt lại sử dụng hồ tiêu một cách hạn chế. Hầu hết chỉ dùng hồ tiêu để rắc vào nước chấm hay một số món ăn, thậm chí còn ít hơn cả mì chính và đường, trong khi tác dụng của nó vượt trội hơn nhiều," ông Sáng chia sẻ.
Ông Sáng khuyến cáo rằng để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe từ hồ tiêu, chúng ta nên kết hợp nó với thực phẩm hoặc các vị thuốc khác, thay vì chỉ dùng làm gia vị trong bữa ăn hàng ngày. Ví dụ, có thể dùng từ 2-4g hồ tiêu sắc lấy nước uống hoặc tán thành bột, hoàn thành viên để chữa các chứng đau bụng do lạnh hay ăn không tiêu.
Ngoài ra, hồ tiêu còn có thể được sử dụng để chữa đau răng. Kết hợp hồ tiêu và tất bát với lượng bằng nhau, nghiền nhỏ, sau đó hòa với sáp ong để tạo thành viên nhỏ. Mỗi lần sử dụng, giã nhỏ viên thuốc và nhét vào khu vực răng đau. Tuy nhiên, ông Sáng cũng lưu ý rằng "do hồ tiêu có tính cay nóng, khi dùng làm thuốc, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia về liều lượng sử dụng để tránh tác dụng phụ."
Ngoài ra, ông cũng cảnh báo những người mắc hội chứng ruột kích thích, bệnh trĩ, hoặc phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng hồ tiêu để tránh tình trạng nóng trong người, táo bón hoặc kích ứng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở người bị trĩ.
