Giai đoạn thành lập và những tranh cãi về nguồn gốc (1861-1905)
Lịch sử của Crystal Palace F.C. bắt đầu từ những năm 1860, với một câu lạc bộ cricket có tên Crystal Palace Cricket Club được thành lập vào năm 1861. Các thành viên của câu lạc bộ cricket này đã thành lập một đội bóng đá vào năm 1861, được biết đến với tên gọi Crystal Palace Football Club, nhằm duy trì hoạt động thể thao trong những tháng mùa đông. Đội bóng đá này đã tham gia vào việc thành lập Hiệp hội Bóng đá (The FA) vào năm 1863 và là một trong những đội bóng sáng lập FA Cup đầu tiên vào mùa giải 1871-72. Crystal Palace Football Club này đã lọt vào bán kết FA Cup hai lần vào các năm 1872 và 1876. Đội bóng đá nguyên thủy này đã giải thể vào khoảng năm 1876.
Tuy nhiên, câu lạc bộ Crystal Palace Football Club hiện tại, được thành lập vào năm 1905, có mối liên hệ gián tiếp với câu lạc bộ ban đầu. Năm 1895, công ty quản lý khu phức hợp Crystal Palace Company đã xây dựng một sân vận động bóng đá mới bên trong khuôn viên Cung điện Pha lê, bao gồm một đường đua xe đạp để tổ chức các trận chung kết FA Cup. Nhận thấy tiềm năng phát triển, Công ty Crystal Palace đã quyết định thành lập một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp riêng, và Crystal Palace F.C. hiện tại đã được thành lập vào ngày 10 tháng 9 năm 1905. Mặc dù có chung tên và địa điểm, mối liên hệ trực tiếp giữa hai câu lạc bộ vẫn là một chủ đề tranh luận, với lập luận chính là câu lạc bộ năm 1905 là một thực thể hoàn toàn mới, được thành lập với mục đích thương mại và chuyên nghiệp.
Những năm đầu chuyên nghiệp và thăng trầm (1905-1958)
Crystal Palace gia nhập Southern League Second Division vào mùa giải 1905-06 và ngay lập tức giành chức vô địch, thăng hạng lên Southern League First Division. Năm 1914, họ giành chức vô địch Southern League First Division, đánh dấu một thành công đáng kể.
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, vào mùa giải 1920-21, Crystal Palace trở thành một trong những thành viên sáng lập của Football League Third Division. Câu lạc bộ tiếp tục thể hiện phong độ ấn tượng khi giành chức vô địch giải đấu này ngay trong mùa giải đầu tiên, thăng hạng lên Second Division. Tuy nhiên, thời gian của họ ở giải hạng Hai không kéo dài, và họ đã xuống hạng trở lại Third Division South vào năm 1925-26. Trong nhiều thập kỷ tiếp theo, Palace chủ yếu thi đấu ở các giải hạng thấp hơn của Football League, trải qua những giai đoạn thăng trầm với một số lần xuống hạng và thăng hạng giữa Third Division South và Fourth Division (sau khi giải đấu này được thành lập vào năm 1958).
Giai đoạn "Golden Age" và những thành công đáng chú ý (1958-1990)
Một trong những giai đoạn thành công nhất của Crystal Palace là dưới sự dẫn dắt của HLV Malcolm Allison vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970. Palace lần lượt thăng hạng từ Third Division lên Second Division vào năm 1964, và sau đó lên First Division (giải đấu cao nhất nước Anh thời bấy giờ) lần đầu tiên trong lịch sử vào năm 1969. Mặc dù họ chỉ tồn tại ở First Division trong 3 mùa giải, nhưng đây được coi là "Kỷ nguyên vàng" của câu lạc bộ, thu hút sự chú ý rộng rãi và đạt được lượng khán giả kỷ lục tại sân nhà Selhurst Park, một trong những sân bóng được đánh giá là có bầu không khí đáng sợ nhất nước Anh.
Sau một giai đoạn xuống hạng trở lại, Crystal Palace lại trải qua một đợt phục hưng dưới sự dẫn dắt của HLV Terry Venables vào cuối những năm 1970. Venables đã xây dựng một đội hình trẻ trung và tài năng, đưa Palace trở lại First Division vào năm 1979. Đội bóng này, thường được gọi là "Team of the Eighties," đã phá vỡ kỷ lục về số lượng khán giả tại Selhurst Park trong một trận đấu ở giải VĐQG.
Thập niên 1980 tiếp tục chứng kiến Crystal Palace trở thành một thế lực ở giải hạng Nhất dưới sự dẫn dắt của HLV Steve Coppell. Dưới thời Coppell, Palace đã đạt đến chung kết FA Cup năm 1990, nơi họ thua Manchester United trong trận đá lại sau khi hòa 3-3 ở trận đấu đầu tiên. Mặc dù không giành được danh hiệu, đây vẫn là một trong những thành tích đáng nhớ nhất của câu lạc bộ.
Kỷ nguyên Premier League và những thách thức hiện đại (1990-nay)
Khi Premier League được thành lập vào năm 1992, Crystal Palace là một trong những thành viên sáng lập. Tuy nhiên, họ đã xuống hạng ngay trong mùa giải đầu tiên của Premier League. Kể từ đó, Crystal Palace đã trở thành một câu lạc bộ "yo-yo," liên tục thăng hạng lên Premier League và xuống hạng trở lại các giải đấu thấp hơn như Championship.
Trong những năm 2000 và 2010, Crystal Palace đã trải qua nhiều giai đoạn tài chính khó khăn, bao gồm cả việc đặt vào diện quản lý tài chính vào năm 2010. Tuy nhiên, một nhóm các nhà đầu tư địa phương đã thành công trong việc mua lại câu lạc bộ, cứu Palace khỏi nguy cơ phá sản.
Từ mùa giải 2013-14, Crystal Palace đã duy trì được vị thế của mình tại Premier League, trở thành một câu lạc bộ có chỗ đứng vững chắc ở giải đấu cao nhất. Họ thường xuyên nằm ở nửa dưới bảng xếp hạng, nhưng vẫn thể hiện được sự bền bỉ và khả năng cạnh tranh với các đối thủ mạnh hơn. Câu lạc bộ nổi tiếng với lối chơi phòng ngự phản công hiệu quả và sự ủng hộ cuồng nhiệt từ người hâm mộ tại Selhurst Park.
Mùa giải 2024/2025 là một mùa giải lịch sử đối với Crystal Palace. Dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Oliver Glasner, câu lạc bộ đã đạt được những thành tích nổi bật:
- Premier League: Crystal Palace kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 12 trên bảng xếp hạng Premier League với 53 điểm sau 38 trận đấu. Đây là số điểm cao nhất mà họ đạt được tại Premier League từ trước đến nay.
- FA Cup: Crystal Palace đã làm nên lịch sử khi giành chức vô địch FA Cup lần đầu tiên trong lịch sử 120 năm của câu lạc bộ. Họ đã đánh bại Manchester City với tỷ số 1-0 trong trận chung kết diễn ra vào ngày 17 tháng 5 năm 2025 tại Sân vận động Wembley. Bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi bởi Eberechi Eze. Thủ môn Dean Henderson cũng đã xuất sắc cản phá một quả phạt đền, góp công lớn vào chiến thắng lịch sử này. Chiến thắng này cũng giúp Crystal Palace giành quyền tham dự vòng bảng UEFA Europa League 2025-26. Đáng tiếc, do vướng những quy định của UEFA, họ đã bị loại một cách tức tưởi vì một lỗi không đáng có, quên kiểm tra email. Mới đây CLB đã gửi kháng cáo lên UEFA.
- EFL Cup (Carabao Cup): Crystal Palace đã lọt vào đến vòng tứ kết của giải đấu này, cho thấy sự cạnh tranh của họ trên nhiều đấu trường.
Những thành tích này đánh dấu một cột mốc quan trọng, khẳng định vị thế và tiềm năng phát triển của Crystal Palace trong tương lai.
Biểu tượng và di sản
Trong suốt lịch sử của mình, Crystal Palace đã sản sinh ra nhiều cầu thủ vĩ đại và có những đóng góp quan trọng cho bóng đá Anh. Những cầu thủ như Ian Wright, Mark Bright, Attilio Lombardo, Wilfried Zaha và nhiều người khác đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người hâm mộ. Linh vật của câu lạc bộ là đại bàng và các biệt danh như "The Eagles" hay "The Glaziers" (những người làm kính, ám chỉ Cung điện Pha lê) đã trở thành biểu tượng của đội bóng.
Crystal Palace F.C. là một minh chứng cho sự kiên cường và đam mê của bóng đá Anh. Từ nguồn gốc không rõ ràng đến những thành công rực rỡ và những thử thách tài chính, câu lạc bộ đã vượt qua tất cả để duy trì vị thế của mình. Với sự ủng hộ mạnh mẽ từ người hâm mộ và một lịch sử đầy màu sắc, Crystal Palace tiếp tục là một phần không thể thiếu của bức tranh bóng đá Anh.
Thông tin chung về Crystal Palace F.C.
📅 Tên đầy đủ: Crystal Palace Football Club
🗓️ Thành lập: 1905 (Một câu lạc bộ nghiệp dư mang tên Crystal Palace được thành lập năm 1861 và là thành viên sáng lập của FA, nhưng không có liên kết rõ ràng, liên tục với câu lạc bộ hiện tại.)
Biệt danh: The Eagles (Những chú Đại bàng), The Glaziers
🏟️ Sân vận động: Selhurst Park (Sức chứa: 25.486)
👔 HLV hiện tại (tháng 7/2025): Oliver Glasner
BỘ SƯU TẬP DANH HIỆU LỊCH SỬ (cập nhật đến tháng 7/2025):
🏆 FA Cup: 1 (2024-2025)
🏆 Giải hạng Nhì Anh (English 2nd tier champion): 2 (1978-1979, 1993-1994)
🏆 Giải hạng Ba Anh (English 3rd tier champion): 1 (1920-1921)
Xem thêm:
