Tuy được xem là loại thực phẩm “ngũ cốc nguyên hạt” lành mạnh và được nhiều người ưa chuộng, nhưng khoai lang thực tế không phù hợp với tất cả mọi đối tượng nếu sử dụng với số lượng lớn. Với một số nhóm người, ăn khoai lang không những không phát huy lợi ích mà còn có thể tạo thêm áp lực cho hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.
Những lợi ích nổi bật của khoai lang
Khoai lang được giới chuyên gia đánh giá cao nhờ hàm lượng dinh dưỡng phong phú. Loại củ này cung cấp nhiều carbohydrate tốt, giàu chất xơ, vitamin A (chủ yếu dưới dạng beta-carotene), vitamin C cùng các khoáng chất thiết yếu, trong khi lại chứa rất ít chất béo.
Lượng chất xơ dồi dào trong khoai lang giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ phòng ngừa táo bón. Beta-carotene có tác dụng bảo vệ thị lực và góp phần duy trì làn da khỏe mạnh. Đặc biệt, khoai lang thuộc nhóm thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp (GI), giúp đường huyết tăng chậm hơn so với các loại tinh bột tinh chế như gạo trắng hay bột mì, vì vậy thường được khuyến nghị là nguồn tinh bột chất lượng trong chế độ ăn lành mạnh.
Vì sao khoai lang tốt nhưng không phải ai cũng nên ăn nhiều?
Khoai lang được đánh giá là thực phẩm lành mạnh, tuy nhiên cũng giống như nhiều loại thực phẩm khác, “cái gì quá cũng không tốt”. Một số đặc tính của khoai lang khiến chúng không phù hợp để sử dụng tùy ý, đặc biệt với một số nhóm người.
Trước hết, khoai lang chứa enzyme amylase – khi vào hệ tiêu hóa sẽ tham gia phân giải tinh bột và dễ sinh khí. Đây là nguyên nhân khiến nhiều người gặp tình trạng đầy hơi, ợ hơi, ợ nóng hoặc khó chịu đường ruột sau khi ăn khoai lang. Bên cạnh đó, hàm lượng đường tự nhiên khá cao trong khoai lang cũng có thể kích thích dạ dày tiết nhiều axit hơn, gây cảm giác nóng rát.
Ngoài ra, cách chế biến cũng ảnh hưởng lớn đến tác động của khoai lang đối với sức khỏe. Khoai lang nướng tuy thơm ngon do đường bị caramel hóa trong quá trình chế biến, nhưng lại có chỉ số đường huyết cao hơn đáng kể so với khoai lang luộc hoặc hấp. Điều này trở thành “cái bẫy ngọt ngào” đối với những người cần kiểm soát đường huyết.
Vì vậy, dù giàu dinh dưỡng, khoai lang nếu ăn sai cách hoặc quá nhiều vẫn có thể gây hại. Đặc biệt, các nhóm dưới đây cần hết sức thận trọng.
Những ai nên hạn chế ăn khoai lang?
Nhóm 1: Người có hệ tiêu hóa kém, dễ đầy hơi
Với những người thường xuyên khó tiêu, viêm dạ dày, loét dạ dày hoặc hay chướng bụng, khoai lang có thể làm các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu muốn ăn, nhóm này nên kiểm soát lượng, ưu tiên khoai lang hấp hoặc luộc, ăn chậm và nhai kỹ.
Nhóm 2: Người mắc tiểu đường kiểm soát đường huyết kém
Khoai lang có thể được sử dụng thay thế một phần tinh bột nếu ăn đúng cách. Tuy nhiên, việc ăn khoai lang nướng hoặc chiên như món ăn vặt rất dễ khiến lượng carbohydrate nạp vào vượt mức, gây tăng đường huyết nhanh. Người bệnh tiểu đường nên ăn với lượng vừa phải, giảm tương ứng khẩu phần tinh bột khác và theo dõi đường huyết sát sao.
Nhóm 3: Người hay bị trào ngược axit, ợ nóng
Đường tự nhiên trong khoai lang có thể kích thích dạ dày tiết nhiều axit. Với người mắc trào ngược dạ dày – thực quản, ăn khoai lang khi đói hoặc trước khi ngủ dễ làm nặng thêm tình trạng ợ nóng, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
Nhóm 4: Người suy giảm chức năng thận
Khoai lang giàu kali – khoáng chất tốt với người khỏe mạnh nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ với bệnh nhân suy thận. Khi thận không đào thải kali hiệu quả, việc ăn nhiều khoai lang có thể dẫn đến tăng kali máu, gây rối loạn nhịp tim nguy hiểm. Nhóm này cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn dinh dưỡng của bác sĩ.
Ăn khoai lang sao cho tốt cho sức khỏe?
Khoai lang không phải thực phẩm “cấm kỵ”, nhưng cần ăn đúng cách:
-
Kiểm soát khẩu phần: Mỗi lần ăn khoảng 100–200g, có thể dùng thay thế một phần cơm hoặc bún.
-
Ưu tiên cách chế biến lành mạnh: Hấp hoặc luộc tốt hơn nướng; kết hợp cùng rau xanh và thực phẩm giàu protein để ổn định đường huyết.
-
Không ăn khoai lang có đốm đen hoặc vỏ bị hỏng, vì có thể gây kích ứng đường tiêu hóa.
Ăn đúng người, đúng lượng và đúng cách, khoai lang mới thực sự phát huy được giá trị “nhân sâm của đất” đối với sức khỏe.
