Ngày 1/7/2025, đại diện cho sự chuyển mình về chính sách an sinh xã hội, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 chính thức có hiệu lực. Theo đó, Điều 75 quy định rõ về các trường hợp tạm dừng, chấm dứt và tiếp tục chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng đối với người đang hưởng. Những điểm mới này nhằm bảo đảm minh bạch, công bằng và hạn chế trục lợi quỹ BHXH.
1. Ba trường hợp bị tạm dừng chi trả
Từ 1.7.2025, nếu rơi vào một trong ba tình huống sau, việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH sẽ tạm dừng:
- Xuất cảnh trái phép: người đang nhận chế độ ra nước ngoài không theo quy định pháp luật sẽ bị ngừng thanh toán khoản trợ cấp hàng tháng
- Bị Tòa án tuyên bố mất tích: do không xác định được vị trí, trạng thái nên chế độ sẽ tạm dừng
- Không xác minh được thông tin định kỳ: căn cứ khoản 2 Điều 11 Luật BHXH 2024, người hưởng phải phối hợp hàng năm với cơ quan BHXH hoặc đơn vị ủy quyền qua tài khoản ngân hàng. Không thực hiện sẽ bị tạm dừng quyền lợi
2. Ba trường hợp bị chấm dứt hưởng chế độ
Nếu thuộc một trong ba tình huống dưới đây, người hưởng sẽ chấm dứt vĩnh viễn việc nhận lương hưu, trợ cấp:
- Qua đời hoặc bị Tòa án tuyên bố đã chết
- Từ chối nhận lương hưu, trợ cấp BHXH bằng văn bản
- Kết luận hưởng BHXH không đúng quy định pháp luật, tức có sai phạm cơ bản về thủ tục, hồ sơ hưởng quyền lợi
3. Khi nào được khôi phục chi trả, kể cả khoản chưa nhận?
Luật cũng chỉ rõ các tình huống sau để phục hồi quyền lợi, bao gồm cả khoản trợ cấp đã bị hoãn:
- Xuất cảnh trái phép: người về nước, tuân thủ pháp luật thì được phục hồi và nhận bù khoản đã bị tạm ngừng
- Tòa án thu hồi quyết định mất tích/death declaration: nếu Tòa đảo ngược quyết định trước đó, quyền lợi được phục hồi và nhận bù
- Xác minh thông tin thành công: khi hoàn thành đúng thủ tục xác minh theo quy định, quyền lợi được nối lại và nhận bù tiền đã ngừng.
- Từ chối nhận trước đó: nếu người hưởng tự nguyện đề nghị hưởng lại bằng văn bản gửi cơ quan BHXH, sẽ được trả từ thời điểm nhận đơn (không bao gồm thời gian từ chối trước đó)
4. Vì sao Luật BHXH 2024 sửa đổi như vậy?
Những quy định mới được ban hành nhằm:
- Ngăn chặn tình trạng trục lợi: vòng ngoài những đối tượng không cư trú, mất tích hay không xác minh được thông tin, quỹ BHXH sẽ không bị rò rỉ.
- Tăng trách nhiệm của người hưởng: quy định xác minh hàng năm giúp đảm bảo chính xác danh sách người đủ điều kiện.
- Minh bạch trong chi trả: cơ chế phục hồi giúp người hưởng không bị thiệt nếu rơi vào các trường hợp tạm dừng không phải lỗi do họ.
5. Hướng dẫn để tránh mất quyền lợi
Để duy trì ổn định việc nhận trợ cấp BHXH và tránh gián đoạn, người hưởng cần thực hiện các bước sau:
- Tuân thủ quy định xuất nhập cảnh: nếu cần ra nước ngoài, hãy thông báo và làm theo quy định.
- Tiếp tục theo dõi hệ thống: nếu có thay đổi như chuyển nơi cư trú, mất giấy tờ, hãy cập nhật ngay với cơ quan BHXH.
- Phối hợp xác minh thông tin hàng năm: giữ liên lạc với ngân hàng, BHXH và tổ chức ủy quyền để hoàn thành xác minh.
- Lưu giữ giấy tờ chính thức: trong trường hợp mất tích bị phục hồi, hãy đưa quyết định của tòa án để ngân hàng/BHXH xử lý nhanh chóng.
