Cảnh giác với đốm lạ trên da
Ngày 1/8, Bệnh viện Da liễu Trung ương thông báo rằng từ đầu năm đến nay, có nhiều bệnh nhân đến khám với tổn thương là các mảng tăng sắc tố đen ở bàn tay và bàn chân, và họ đã được chẩn đoán mắc ung thư tế bào hắc tố.
Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Nguyên Bình, khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ & Phục hồi chức năng, Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết hầu hết các bệnh nhân đến khám đều đã sống chung với những đốm lạ trên da trong nhiều năm mà không đi khám vì chủ quan.
Chẳng hạn như trường hợp của bệnh nhân N.V.T., 74 tuổi. Bệnh nhân chia sẻ rằng có một nốt đen ở vùng gan gần gót chân phải từ nhiều năm trước, nhưng vì không ngứa, không đau và không gây khó chịu, nên bệnh nhân đã không để ý đến.
Tuy nhiên, theo thời gian, nốt đen không chỉ không biến mất mà còn lớn dần và thay đổi hình dạng, loang lổ trên bề mặt da. Chỉ khi tình cờ đọc một bài báo về ung thư da có mô tả tương tự, bệnh nhân mới quyết định đến viện khám.
Kết quả chẩn đoán cho thấy bệnh nhân bị ung thư tế bào hắc tố ở gan bàn chân phải.
Bác sĩ Bình cho biết, trường hợp này may mắn vì qua các xét nghiệm như chụp phim, siêu âm và kiểm tra hạch vùng trong quá trình phẫu thuật, không phát hiện dấu hiệu di căn.
"Người bệnh đã được phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ khối ung thư và tiến hành xét nghiệm mô bệnh học để xác định mức độ xâm lấn và giai đoạn bệnh, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp", bác sĩ Bình chia sẻ.
5 dấu hiệu đặc trưng của ung thư tế bào hắc tố
Theo bác sĩ Vũ Nguyên Bình, ung thư tế bào hắc tố là một loại bệnh ác tính phát triển từ các tế bào hắc tố, những tế bào có nhiệm vụ sản xuất melanin – sắc tố tạo màu cho da.
Bệnh ung thư hắc tố đang có xu hướng gia tăng. Dự báo trong năm 2023, sẽ có khoảng 97.610 ca ung thư ác tính mới được ghi nhận tại Mỹ, dẫn đến khoảng 7.990 ca tử vong. Các thống kê ở một số quốc gia cho thấy tỷ lệ mắc bệnh này đã tăng gấp đôi trong vòng 10-15 năm và cũng tăng dần theo độ tuổi.
Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ghi nhận tại Úc với 40 ca trên 100.000 dân, tiếp theo là Mỹ với 12 ca trên 100.000 dân và ở Việt Nam là 0,4 ca trên 100.000 dân.
Ung thư tế bào hắc tố có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, tuy nhiên, ở người châu Á, bệnh thường xuất hiện ở lòng bàn tay và bàn chân, chiếm khoảng 50% các trường hợp.
Bác sĩ Bình cho biết, phần lớn bệnh nhân mà ông điều trị đều có những dấu hiệu ban đầu là vùng da tăng sắc tố với màu sắc không đồng nhất, thường là màu nâu xen kẽ màu đen xám, không có giới hạn rõ ràng, không gây đau hay ngứa. Các tổn thương này sẽ lan rộng ra xung quanh và có thể loét hoặc nổi lên thành khối u.
Nhiều chuyên gia cho rằng những nốt ruồi xuất hiện ở các vị trí dễ bị va chạm như bàn tay, bàn chân hay vùng cạo râu có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư tế bào hắc tố, và khuyến cáo nên cắt bỏ nốt ruồi ở những khu vực này càng sớm càng tốt.
Thêm vào đó, ung thư tế bào hắc tố cũng có thể phát triển dưới móng, biểu hiện bằng các vùng da tăng sắc tố không đều, có thể chiếm một phần hoặc toàn bộ nền móng. Tuy nhiên, ung thư tế bào hắc tố dưới móng thường được chẩn đoán muộn vì dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như nốt ruồi dưới móng, xuất huyết do sang chấn, viêm quanh móng, nhiễm nấm hay hạt cơm dưới móng.
Do đó, bất kỳ thương tổn nào dưới móng có sự tăng sắc tố cần được khám kỹ lưỡng, đặc biệt là những tổn thương lan rộng toàn bộ chiều dài của móng.
Để nhận diện các dấu hiệu ban đầu của ung thư tế bào hắc tố, bệnh nhân có thể áp dụng quy tắc ABCDE để kiểm tra các tổn thương bất thường trên cơ thể:
A (Asymmetry - Bất đối xứng): Nốt ruồi hoặc vết tăng sắc tố không có hình dạng đối xứng.
B (Border - Bờ tổn thương): Bờ của tổn thương không đều, lởm chởm hoặc mờ.
C (Color - Màu sắc): Màu sắc không đồng đều, có thể bao gồm nhiều màu sắc khác nhau như đen, nâu, đỏ hoặc xanh.
D (Diameter - Đường kính): Đường kính lớn hơn 6 mm.
E (Evolving - Tiến triển): Tổn thương thay đổi về kích thước, hình dạng hoặc màu sắc theo thời gian.
Nếu một tổn thương có bất kỳ dấu hiệu nào trong những đặc điểm trên, bệnh nhân cần đến khám tại bệnh viện chuyên khoa ngay lập tức.
Ung thư tế bào hắc tố là nguyên nhân chính gây tử vong trong các trường hợp ung thư da, do tính chất xâm lấn mạnh mẽ và khả năng di căn nhanh chóng.
"Bệnh ung thư hắc tố xâm lấn và di căn qua các mô, máu và hệ bạch huyết tới các cơ quan khác, phổ biến nhất là não, phổi và gan," bác sĩ Bình cho biết. Tuy bệnh có tỷ lệ di căn cao, nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, tỷ lệ sống 5 năm sẽ rất cao.
Theo số liệu từ Ủy ban Liên hợp về Ung thư Hoa Kỳ năm 2009, tiên lượng của ung thư hắc tố da tại chỗ rất khả quan với tỷ lệ sống 5 năm trên 90%. Đối với các khối u xâm lấn sâu hơn, tỷ lệ sống 5 năm dao động từ 50-90%, tùy thuộc vào độ dày, sự loét của da và tỷ lệ phân chia tế bào của khối u. Khi khối u đã di căn đến hạch vùng, tỷ lệ sống 5 năm sẽ giảm xuống, dao động từ 20-70%. Tỷ lệ sống 5 năm đối với ung thư hắc tố da đã di căn xa chỉ khoảng 10%.
