Cá nướng cháy xém – “Thơm” nhưng ẩn chứa nguy cơ
Ai mà không yêu mùi cá nướng thoang thoảng, lớp da vàng rực, chấm muối ớt hay xì dầu… Nhưng nếu để cá cháy xém, thịt bị đen khét, bạn có thể đang vô tình nạp những chất nguy hại vào cơ thể.
Trong quá trình nướng ở nhiệt độ cao, đặc biệt khi cá bị cháy hoặc cháy xém, một số hợp chất có thể phát sinh – một số trong số đó được cho là có khả năng gây hại đến ADN và làm tăng nguy cơ ung thư. Các bệnh phổ biến thường liên quan gồm có ung thư dạ dày, đại tràng, tuyến tụy… Vì thế, bạn nên điều chỉnh nhiệt độ nướng vừa phải, tránh để cá bị cháy. Có thể chọn tẩm ướp nhẹ nhàng, xen kẽ nướng và hạ lửa, ăn kèm rau củ để cân bằng.
Gỏi cá sống – Món “hot trend” nhưng tiềm ẩn rủi ro
Gỏi cá, sashimi, cá tái chanh… nghe thật hấp dẫn, tươi mát, và hay được nhắc đến như “thức ăn của người sành”. Nhưng ít người để ý rằng, cá sống có thể chứa ký sinh trùng, nhất là loại sán lá gan nhỏ – vốn có thể sống trong người đến 20–30 năm.
Khi ký sinh, chúng ngụ trong đường mật, từ từ gây viêm nhiễm, tổn thương gan, làm tăng nguy cơ ung thư đường mật (tumor cholangiocarcinoma). Thật đáng sợ là nhiều người có thể không phát hiện triệu chứng trong suốt nhiều năm. Dù bạn ngâm cá bằng chanh, giấm, hay uống rượu để “diệt ký sinh”, không có gì đảm bảo hết. Giải pháp an toàn nhất là ăn cá đã được nấu chín kỹ, để bảo vệ cơ thể bạn và người thân một cách chắc chắn hơn.
Cá ướp muối khô – Vị đậm đà, nhưng tiềm ẩn hiểm họa
Cá khô, cá ướp muối… là những món ăn dân dã, tiện lợi, thậm chí là “khoái khẩu” của nhiều người. Tuy nhiên, quá trình muối và phơi khô càng làm tăng lượng nitrit trong cá – và đây là tiền chất có thể chuyển hóa thành nitrosamine trong dạ dày, chất này đã được nghiên cứu là có khả năng gây ung thư, đặc biệt ở vùng họng, dạ dày, đại trực tràng.
Nếu bạn thích những lát cá khô mặn mòi, ăn với cơm nóng hay làm gỏi, hãy cố gắng giới hạn. Tối đa 2–3 lần mỗi tháng là hợp lý, và trước khi ăn, nhớ ngâm cá thật kỹ, thay nước vài lần, để giảm lượng muối và các chất có hại. Điều này không hẳn làm món ăn “lành mạnh” hoàn toàn, nhưng sẽ giảm thiểu phần nào rủi ro cho sức khỏe.
Cá chứa nhiều thủy ngân – Ăn nhiều không hẳn là tốt
Cá biển lớn như cá ngừ đại dương, cá kiếm, cá mập… thường được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng, thịt chắc, nhiều đạm. Thế nhưng, bởi là những loài săn mồi lớn đứng chót chuỗi thức ăn, chúng dễ tích tụ lượng thủy ngân đáng kể trong cơ thể.
Mỗi lần bạn thưởng thức loại cá này, cũng là lúc bạn nạp một lượng thủy ngân nhỏ vào cơ thể. Nếu ăn thường xuyên, tích lũy lâu dần có thể ảnh hưởng tới hệ thần kinh, tim mạch và theo một số nghiên cứu, có thể gia tăng nguy cơ ung thư. Vậy nên, dù vẫn nên ăn cá nhưng hãy ưu tiên cá chứa ít thủy ngân, như cá hồi, cá mòi, cá thu trắng. Một tuần khoảng 2 khẩu phần (tương đương 340g) là hợp lý để vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa duy trì an toàn.
Thích cá thì “chọn lọc” chứ không chỉ “ăn cho đã”
Ăn cá là thói quen tốt bởi cá giàu đạm, giàu omega-3, tốt cho tim, tốt cho sức khỏe tổng thể. Nhưng như mọi điều tốt đẹp khác, cần có chừng mực và thông thái. Cá nướng cháy, gỏi cá sống, cá khô/cá muối, hoặc cá tích lũy thủy ngân đều có thể trở thành hiểm họa nếu không cẩn trọng.
Mình gợi ý cách nhìn nhẹ nhàng nhất: hãy biến cá thành người bạn thân - thưởng thức, hưởng vị, nhưng cũng biết dừng đúng lúc, biết lựa chọn kỹ loại nào nên ưu tiên, loại nào nên giảm. Quan trọng hơn nữa là hiểu cách chế biến sao cho an toàn - nướng vừa, nấu chín, nêm ít muối, ưu tiên cá tươi, ít độc tố.
Bạn có thể thưởng thức cá mỗi tuần, nhưng có chừng mực, có hiểu biết để mỗi bữa ăn không chỉ ngon, mà còn là sự yêu thương dành cho chính mình và người thân. Chúc bạn luôn khỏe, thưởng thức ngon lành mà an tâm nhé!
