Hình ảnh những hàng rào xanh tươi với cây đinh lăng đã trở nên quá đỗi quen thuộc trong ký ức của nhiều người Việt, đặc biệt là ở các vùng quê. Trước đây, ít ai ngờ rằng loài cây mọc dại này lại ẩn chứa giá trị dinh dưỡng cao và có thể trở thành món ăn đặc sản được ưa chuộng.
Ngày nay, đinh lăng không chỉ xuất hiện ở nông thôn mà còn góp mặt trong không gian sống của nhiều gia đình thành thị, mang theo hương vị đồng quê vào cuộc sống hiện đại.
Đinh lăng - Vị ngon độc đáo từ lá và rễ
Lá đinh lăng có hình dáng mảnh mai, mọc so le và tỏa ra mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu. Lá non có vị chát nhẹ pha chút đắng, nhưng khi nhai kỹ, bạn sẽ cảm nhận được vị bùi và cay nồng đặc trưng. Trong ẩm thực Việt Nam, lá đinh lăng được coi là một loại rau gia vị quý, thường xuất hiện trong nhiều món ăn truyền thống của cả ba miền.
Miền Bắc: Lá đinh lăng thường được dùng kèm với món thịt chua Phú Thọ hay các món gỏi cá, giúp tạo nên sự cân bằng hương vị và làm tăng độ ngon cho món ăn.
Miền Trung: Món bánh tráng cuốn thịt heo nổi tiếng hay bánh tráng phơi sương Trảng Bàng không thể thiếu lá đinh lăng, góp phần tạo nên hương vị đặc trưng.
Miền Tây: Lá đinh lăng thường xuất hiện bên cạnh những chiếc bánh xèo giòn rụm, tạo nên hương vị khó quên.
Không chỉ là một loại rau ăn kèm, lá đinh lăng còn được sử dụng trong y học dân gian với công dụng bồi bổ cơ thể và hỗ trợ tiêu hóa. Hiện nay, lá đinh lăng tươi có giá khá cao, dao động khoảng 90.000 đồng/kg.
Ngoài lá, rễ đinh lăng cũng được chế biến thành món mứt có hương vị đặc biệt, gây sốt trên thị trường trực tuyến trong những năm gần đây. Mứt rễ đinh lăng có giá khá cao, khoảng 400.000 đồng/kg. Để làm ra 1kg mứt, người ta phải sử dụng đến 7-8kg củ đinh lăng vì chỉ sử dụng phần mềm nhất của rễ. Quá trình chế biến mứt đinh lăng cũng rất kỳ công, hoàn toàn thủ công và tốn nhiều thời gian.
Các bước làm mứt đinh lăng tương tự như các loại mứt truyền thống. Đầu tiên, người ta chọn những củ đinh lăng chất lượng, rửa sạch rồi đem bào. Công đoạn khó nhất là bào rễ cây sao cho miếng mứt vừa mỏng, đủ ăn mà không bị dính tia gỗ của rễ.
Rễ đinh lăng phải được chọn từ cây đinh lăng lá nhuyễn (hay còn gọi là lá nếp), có tuổi đời trên 5 năm. Vị ngọt của mứt đến từ mật ong và cỏ ngọt, kết hợp với vị ngọt tự nhiên của rễ đinh lăng, giúp người bị tiểu đường cũng có thể thưởng thức.
Thành phần dinh dưỡng và công dụng tuyệt vời của đinh lăng
Cây đinh lăng chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quý giá như alkaloid, glycosid, saponin, flavonoid, tannin, vitamin B, và các axit amin thiết yếu như lysine, cysteine, methionine. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mọi bộ phận của cây đinh lăng đều có giá trị dược liệu cao và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:
Hỗ trợ điều trị dị ứng và ngộ độc thực phẩm: Uống nước lá đinh lăng hãm hàng ngày giúp làm giảm các triệu chứng dị ứng như ngứa, nổi mề đay và mẩn đỏ.
Tốt cho phụ nữ sau sinh: Canh lá đinh lăng nấu với thịt hoặc cá giúp tăng khả năng hấp thu dưỡng chất và hỗ trợ phục hồi cơ thể sau sinh.
Chữa tắc tia sữa và ít sữa ở mẹ sau sinh: Sắc lá đinh lăng tươi uống giúp kích thích tuyến sữa và giảm tình trạng tắc tia sữa.
Giải nhiệt, trị mụn nhọt và lở ngứa: Nước sắc lá đinh lăng giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị mụn nhọt và mẩn ngứa ngoài da.
Hỗ trợ điều trị đau đầu: Kết hợp thân và lá đinh lăng với bạch chỉ sắc uống giúp giảm các triệu chứng đau đầu.
Giảm sưng đau do chín mé: Lá đinh lăng tươi giã nát đắp lên vùng bị sưng giúp giảm đau và viêm nhiễm nhẹ.
Hỗ trợ điều trị phong thấp, đau nhức xương khớp: Sử dụng hỗn hợp lá, thân, rễ đinh lăng kết hợp với lá lốt và ké đầu ngựa sắc uống giúp giảm đau nhức do phong thấp.
Điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh: Nước sắc lá và cành đinh lăng giúp điều hòa kinh nguyệt, ổn định nội tiết và giảm đau bụng kinh.
Hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa: Sắc lá đinh lăng uống giúp cải thiện các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu và tiêu chảy nhẹ.
Lưu ý khi sử dụng đinh lăng
Mặc dù đinh lăng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng người dùng cần lưu ý không lạm dụng lá đinh lăng. Lá cây chứa saponin, nếu sử dụng quá liều có thể gây hoa mắt, chóng mặt hoặc suy nhược cơ thể. Vì vậy, cần dùng đúng cách và đúng liều lượng để phát huy hiệu quả mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
