1. Tổng quan về vàng
Việc nắm được tổng quan các loại vàng và đặc điểm của chúng là cơ sở để bạn hiểu rõ nguyên lý của các cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà.
1.1. Vàng giả là gì? Vàng thật là gì?
Trước khi tìm hiểu cách phân biệt vàng 18K thật giả tại nhà, bạn cần hiểu được vàng giả là gì và vàng thật là gì. Cụ thể:
- Vàng giả: Vàng giả là loại vàng được chế tác từ kim loại nặng thay vì sử dụng vàng nguyên chất. Nó chỉ được phủ một lớp vàng mỏng bên ngoài để đánh lừa thị giác. Chính vì vậy, nếu nhìn bằng mắt thường, rất khó để bạn có thể phân biệt được. Sau đó, loại vàng này sẽ được bán ra thị trường với giá cao như vàng thật.
- Vàng thật: Đây là loại vàng có giá trị cao, phần lớn được cấu tạo từ vàng nguyên chất. Vàng thật thường được kèm theo cùng với giấy tờ xác minh phần trăm vàng nguyên chất có trong sản phẩm.
1.2. Phân loại các loại vàng trên thị trường
Trên thị trường Việt Nam có 3 loại vàng chính được mọi người biết đến nhiều là:
- Vàng ta: Vàng ta còn được gọi là vàng 24K, vàng 9999. Đây là loại vàng có giá trị cao nhất bởi hàm lượng vàng nguyên chất chiếm 99,99%. Tạp chất và các hợp kim còn lại chỉ chiếm 0,01%. Vàng ta thường được dùng để tích lũy tài sản.
- Vàng tây: Đây là cách gọi khác của vàng 18K, vàng 14K, vàng 10K, được chế tác từ phần lớn vàng tinh khiết và các loại hợp kim khác. Loại vàng này được ứng dụng phổ biến trong chế tác đồ trang sức do có độ cứng nhất định.
- Vàng hồng/Vàng trắng: Loại này được chế tác từ vàng 24K và các kim loại khác như đồng, Platin, Paladi,...
1.3. Đặc điểm của vàng
Một số sự khác nhau giữa đặc điểm của vàng thật và vàng giả bạn cần nắm rõ:
- Vàng thật: Nhiệt độ nóng chảy của vàng thật là 1064 độ C. Vàng có tính dẻo, dễ uốn, dễ dát mỏng và có màu ánh kim. Vàng là kim loại có giá trị cao, thường được dùng làm đồ trang sức.
- Vàng giả: Do không chứa nhiều hàm lượng vàng tinh khiết nên vàng giả thường không láng mịn trên bề mặt, xuất hiện nhiều vết lồi lõm. Hơn nữa, lớp vàng bên ngoài của vàng giả thường không đều màu do được pha trộn với nhiều kim loại khác.
2. Cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà
Có nhiều cách để nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà nhờ đặc trưng của kim loại này. Bạn có thể tham khảo các cách dưới đây:
2.1. Quan sát dưới ánh sáng
Cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà bằng cách quan sát dựa trên màu sắc của vàng dễ thực hiện nhưng chỉ mang tính chất tương đối. Thông thường, trên bề mặt của vàng giả thường có những đốm li ti màu đỏ và trắng kèm các vết lồi lõm.
2.2. Quan sát độ xỉn màu
Một trong những cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà bạn có thể áp dụng chính là quan sát độ xỉn màu của vàng. Vàng giả sẽ phai màu sau một thời gian vì chỉ có một lớp mạ vàng mỏng bên ngoài.
2.3. Các ký hiệu trên vàng
Dựa vào các ký hiệu khắc trên vàng cũng là cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà hữu ích. Khi chế tác vàng thật, người thợ sẽ tạo các ký hiệu trên vàng để đặt tên thương hiệu và độ tuổi của vàng như 10K, 14K, 18K,... Ngược lại, vàng giả hoàn toàn không có đặc điểm này.
2.4. Sử dụng giấm
Phương pháp này chỉ có thể áp dụng với vàng 24K (99,99% hàm lượng vàng tinh khiết). Bạn hãy thả trang sức vào giấm và đợi khoảng 15 - 30 phút, sau đó quan sát màu nước trong cốc. Vàng giả thường sẽ làm giấm chuyển sang màu xanh đen, nâu khói, còn vàng thật không làm đổi màu giấm.
2.5. Sử dụng gốm
Bạn hãy dùng vàng chà xát lên bề mặt gốm màu trắng không tráng men. Khi tiếp xúc với vàng thật, bề mặt gốm sẽ xuất hiện màu vàng nhưng với vàng giả, trên bề mặt gốm sẽ xuất hiện vệt màu đen.
2.6. Sử dụng lửa
Dùng lửa cũng là một cách nhận biết vàng 18k thật giả tại nhà. Phương pháp này dựa trên nguyên lý nhiệt độ nóng chảy của vàng cao hơn các kim loại khác. Vàng giả tiếp xúc với nhiệt lượng lớn sẽ tan chảy và tạo ra một lớp bám trên bề mặt vàng.
2.7. Sử dụng máy thử vàng điện tử
Việc sử dụng máy thử vàng sẽ mang lại kết quả chính xác. Tuy nhiên, cách này khá tốn kém, chỉ nên áp dụng khi bạn thường xuyên mua bán và tích trữ vàng.
2.8. Kiểm tra giấy giám định
Khi mua vàng, các sản phẩm có giá trị cao thường đi kèm giấy tờ xác minh, đảm bảo chất lượng và trọng lượng của vàng, qua đó bảo vệ quyền lợi của người mua. Một số giấy tờ giám định đối với vàng thật: Chứng chỉ vàng, chứng chỉ tinh khiết, chứng chỉ xuất xứ, chính sách bảo hành và đổi trả.
2.9. Cắn thử vàng
Một cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà đơn giản là cắn trực tiếp lên bề mặt vàng. Vàng thật có tính dẻo, dễ uốn nên khi bạn cắn nhẹ lên bề mặt, vàng sẽ xuất hiện vết lõm và không có màu khác xuất hiện.
2.10. Sử dụng nam châm
Vàng là kim loại không có từ trường. Dùng nam châm đặt cạnh vàng thật sẽ không có hiện tượng xảy ra, còn vàng giả sẽ bị nam châm hút.
2.11. Xem trọng lượng của vàng
Khi mua vàng, ngoại trừ số liệu trên giấy tờ, bạn có thể kiểm tra trọng lượng của vàng bằng cân chuyên dụng. Nếu trọng lượng của vàng chênh lệch so với thông tin của người bán, đó có thể đó là vàng giả, vàng kém chất lượng.
2.12. Kiểm tra ánh sáng tử quang (UV)
Dùng tia cực tím (UV) để kiểm tra vàng có phát sáng dưới tác động của tia tử quang hay không là cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà bạn có thể cân nhắc. Vàng thật thường không có hiện tượng gì dưới tác động của tia cực tím, còn vàng giả sẽ có hiện tượng phát sáng hoặc thay đổi màu sắc.
2.13. Cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà dựa trên độ bền màu
Vàng có khả năng chống lại tác động của oxi hoá khá tốt và giữ được màu ánh kim theo thời gian. Hơn nữa, nếu bị xỉn màu, vàng thật cũng dễ lấy lại màu ban đầu bằng cách lau chùi và đánh bóng.
2.14. Kiểm tra độ dẫn điện
Do vàng có tính dẫn điện tốt nên bạn có thể đặt một đầu dây điện hở lên vàng, sau đó dùng bút thử điện để kiểm tra. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý an toàn của bản thân khi thực hiện phương pháp này.
2.15. Sử dụng Axit nitric kiểm tra
Dùng Axit nitric loãng để kiểm tra chất lượng vàng là một trong những cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà và cả ở các tiệm vàng hiệu quả. Để thực hiện, bạn hãy mài vàng lên một tấm mài chuyên dụng, sau đó nhỏ axit nitric loãng lên vết vàng để tránh làm hư hại trực tiếp sản phẩm.
2.16. Kiểm tra độ phản xạ ánh sáng trên vàng
Khi chiếu sáng vào bề mặt vàng thật, hiện tượng phản xạ ánh sáng sẽ tạo ra một dải ánh sáng đẹp mắt mà vàng giả không thể “bắt chước”.
2.17. Kiểm tra độ cứng trên thang Mohs
Chỉ số độ cứng của vàng thật khá thấp, chỉ khoảng 2.5 - 3 trên thang độ cứng Mohs. Bạn có thể dựa vào cách này để kiểm định vàng.
2.18. Một số cách phân biệt khác
Ngoài những cách trên, bạn có thể cầm thử vàng để xem độ nặng nhẹ hoặc gõ nghe tiếng kêu, thậm chí cắn vàng. Vàng có màu sắc, độ nặng, độ mềm và tiếng kêu khá riêng biệt nên dựa vào những yếu tố này, bạn cũng nhận biết được đâu là vàng thật.
Riêng đối với vàng miếng, người dùng có thể dùng lực uốn hoặc xung lực tác động (dùng búa gỗ hoặc nhựa). Nếu là vàng thật, miếng vàng sẽ cong đều, còn vàng giả sẽ rất cứng thậm chí có thể gãy ngang.
3. Lưu ý khi mua bán vàng
Bên cạnh việc tìm cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà, bạn cũng nên lưu ý một số điểm sau:
- Bạn nên sử dụng nhiều cách khác nhau để có kết quả phân biệt khách quan và chính xác nhất.
- Lựa chọn thương hiệu uy tín và lâu năm trên thị trường để mua vàng.
- Luôn yêu cầu người bán cung cấp đầy đủ giấy tờ đi kèm với sản phẩm.
Có khá nhiều cách nhận biết vàng 18K thật giả tại nhà tại nhà dễ dàng và chính xác. Hiện nay, việc chế tác vàng giả càng trở nên tinh vi hơn, khó phát hiện hơn. Chính vì vậy, bạn không nên chủ quan, tránh mua phải những sản phẩm làm từ vàng kém chất lượng.
