Thông tin UBND Thành phố Hà Nội lập quy hoạch tái thiết khu vực quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, phá bỏ tòa nhà "Hàm cá mập" đã trở thành tâm điểm dư luận quan tâm thời gian qua.
Tại sao gọi là "Hàm cá mập"?
Tên gọi Hàm cá mập không phải tên gọi chính thức của tòa nhà này mà được hình thành như một cách giễu cợt khi tòa nhà được xây dựng. Có lẽ do lúc đầu tòa nhà được sơn đen xì và kiến thúc có nhiều có nhiều khối nhô ra như hàm răng cá mập. Tòa nhà này là trung tâm thương mại ở vị trí số 7 Đinh Tiên Hoàng.
Tòa nhà Hàm cá mập có từ bao giờ?
Tòa nhà này được xây dựng từ khoảng năm 1990-1993 trên nền nhà xe điện cũ và do Tổng công ty vận tải Hà Nội (Transerco) quản lý, vận hành tòa nhà này. Vị trí tòa nhà nhìn ra hồ Gươm và Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục nên được xem là vị trí thu hút khách nhất là vào dịp lễ quan trọng diễn ra ở khu vực này. Hiện nay, từ tầng 2 đến tầng 6 là mặt bằng kinh doanh của các nhà hàng, quán cà phê... với ban công có tầm nhìn bao quát trung tâm Thủ đô.
Chuyện liên quan tới thiết kế tòa nhà Hàm cá mập
Ý tưởng ban đầu được kiến trúc sư Tạ Xuân Vạn thiết kế. Báo chí đưa thông tin rằng tòa nhà này được ông ấp ử khi đi dạo bước từ hồ Gươm, băng qua những con phố cổ. Công trình này được thiết kế với những đường cong, mang lại sự hài hòa với các tháp nước xung quanh. Tuy nhiên trong quá trình xây dựng thì thiết kế đã được thay đổi so với ý tưởng ban đầu.
Ngay khi tòa nhà được hoàn thành thì tòa nhà thành tâm điểm được bàn tán. Nhiều tranh cãi xoay quanh tòa nhà này.
Tòa nhà Hàm cá mập cao 6 tầng và mặt sàn khoảng 390 m2, trong đó tầng 1 cho thuê bán giày, túi xách; từ tầng 2 trở lên bán đồ ăn, uống. Quanh tường tòa nhà được treo các biển quảng cáo của nhiều thương hiệu lớn.
Công trình tòa nhà Hàm cá mập từng chịu nhiều chỉ trích từ giới chuyên môn và công chúng. Báo chí từng viết rằng KTS Tạ Xuân Vạn chia sẻ công trình này không giống thiết kế ban đầu và ông thấy buồn vì điều đó. Trong phác thảo thiết kế của KTS Tạ Xuân Vạn thì tòa nhà là nét cong như làn khói dâng để "hô ứng" với khối trụ của tháp nước Hàng Đậu, phù hợp hình hài Hồ Gươm và không quá phô trương ra phía quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.
Năm 1993 công trình thi công gần xong, ông Vạn vào Nghệ An công tác đến khi trở về Hà Nội thấy tòa nhà bọc kín bằng vải dứa, nhiều chỗ cơi rộng, nham nhở, ông kể đã ngồi khóc vì uất ức "không hiểu sao người ta lại đối xử với tác phẩm kiến trúc như thế".
Chủ đầu tư đã yêu cầu người khác thay đổi thiết kế và không tham khảo ý kiến ông Vạn. Khi có làn sóng chỉ trích dữ dội thì chủ đầu tư lại mời ông Vạn xử lý hậu quả. Vị kiến trúc sư cố nhẫn nhịn, không yêu cầu đập đi xây lại như thiết kế ban đầu mà điều chỉnh gọn vào, cho sơn màu trắng như ngày nay. Ông còn mua mấy con cóc gốm gắn vào cột nóc tư thế ngước lên trời, ngụ ý "cậu ông trời mà không kiện được ai, cứ kêu thế thôi". Đến khi cải tạo thì người ta dỡ mấy con cóc đi. Sau này cải tạo, người ta dỡ mấy con cóc đi, xóa bỏ kỷ niệm của KTS Vạn. KTS Tạ Xuân Vạn đã qua đời năm 2020.
Tòa nhà Hàm cá mập bị dự kiến phá dỡ trong tháng 4/2025
Mặc dù tòa nhà gây ra tranh cãi suốt nhiều năm nhưng nó vẫn là một điểm nhấn của khu vực Hà Nội. Và sau 30 năm tòa nhà này đã hoàn thành sứ mệnh, sắp tới ngày bị phá dỡ.
Dự kiến tòa nhà Hàm cá mập được phá dỡ và giải phóng mặt bằng Đông Kinh Nghĩa Thục trước ngày 30/4 và hoàn thành việc xây dựng phần nổi của khu vực quảng trường trước ngày 2/9/2025. Khái toán tổng tiền phá dỡ 18 tỷ đồng từ ngân sách thành phố, chưa bao gồm chi phí di dời hai trạm biến áp tại tầng 1 của tòa nhà. Công ty Điện lực Hoàn Kiếm được giao di dời hai trạm biến áp xong trước ngày 20/4.
Trước thông tin này nên nhiều người nườm nượp kéo tới tòa nhà này chụp ảnh check in lưu giữ kỷ niệm về tòa nhà Hàm cá mập.
Thông tin mới đăng trên báo Tuổi Trẻ ngày 1/4 thì thông tin phá dỡ tòa nhà Hàm cá mập chưa được quyết định chính thức, và có thể thực hiện sau ngày 30/4.
