Trái cây có thể tốt… hoặc gây hại – tất cả nằm ở cách ăn
Chị Lan Phương (36 tuổi, Hà Nội) từng nghĩ mình rất "healthy" khi mỗi sáng đều uống nước cam, ăn dưa hấu, rồi chiều lại nhâm nhi vài múi sầu riêng – tất cả đều là trái cây mà! Nhưng sau một lần khám sức khỏe, bác sĩ báo men gan tăng, chị mới giật mình nhìn lại chế độ ăn “bổ quá đà” của mình.
Nhiều người tin rằng ăn thật nhiều trái cây sẽ giúp cơ thể thải độc, thậm chí thay luôn cả bữa chính bằng hoa quả. Tuy nhiên, theo bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp – nguyên Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, việc tiêu thụ trái cây không đúng cách, đặc biệt là ăn quá nhiều, có thể khiến gan phải làm việc quá mức và dễ bị tổn thương. (Nguồn VnExpress)
Trái cây họ cam, quýt – bổ nhưng không phải ăn càng nhiều càng tốt
Cam, chanh, bưởi... đều giàu vitamin C, chất chống oxy hóa và rất được ưa chuộng. Nhưng nếu ăn quá nhiều, đặc biệt là khi bụng đói hoặc đang gặp vấn đề tiêu hóa, acid citric trong chúng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, đồng thời làm gan bị kích thích tiết mật quá mức.
Theo bác sĩ Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, chia sẻ trên Vietnamnet: “Việc lạm dụng nước cam hoặc nước ép bưởi mỗi ngày có thể làm mất cân bằng axit–bazơ trong cơ thể, làm gan phải hoạt động nhiều hơn để điều chỉnh.”
Gợi ý: Mỗi ngày chỉ nên uống một ly nhỏ nước cam tươi, không cho đường, và nên uống sau bữa ăn để giảm tác động lên gan và dạ dày.
Trái cây chứa nhiều đường – đừng để vị ngọt đánh lừa
Nhãn, vải, xoài chín, mít... là những loại quả “đốn tim” người Việt vì vị ngọt đậm đà. Nhưng chính lượng đường fructose cao trong chúng lại là thủ phạm thầm lặng gây rối loạn chuyển hóa mỡ tại gan nếu ăn thường xuyên với số lượng lớn.
Fructose khi đi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa chủ yếu tại gan. Khi lượng đường nạp vào quá mức, gan sẽ chuyển hóa thành chất béo, lâu dần dẫn đến gan nhiễm mỡ – một bệnh lý đang có xu hướng trẻ hóa ở Việt Nam.
Đối với những người đang gặp vấn đề về gan như gan nhiễm mỡ hay rối loạn chuyển hóa, bác sĩ Trần Quốc Khánh (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) khuyên nên tránh xa các loại trái cây quá ngọt. Thay vào đó, hãy ưu tiên những loại trái cây có lượng đường thấp hơn như thanh long trắng, kiwi hoặc dâu tây để giảm gánh nặng cho gan.
Trái cây để lâu, bị mốc – độc tố nấm mốc âm thầm hủy hoại gan
Rất nhiều người có thói quen tiếc của nên vẫn ăn trái cây đã để lâu, thậm chí chỉ cắt bỏ phần mốc rồi ăn tiếp phần “còn tươi”. Đây là sai lầm cực kỳ nguy hiểm!
Nấm mốc thường sinh ra aflatoxin – một chất độc có khả năng gây ung thư gan mạnh mẽ. Chất này không bị phân hủy ở nhiệt độ thường và có thể tồn tại ngay cả khi phần quả bên ngoài có vẻ vẫn ăn được.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), aflatoxin là một trong những tác nhân gây ung thư gan hàng đầu tại khu vực Đông Nam Á – nơi điều kiện bảo quản thực phẩm còn hạn chế.
Lời khuyên: Trái cây nên được ăn trong vòng 1–2 ngày sau khi chín, không nên tích trữ lâu. Bất kỳ dấu hiệu mốc, nhớt, có mùi lạ… đều nên bỏ, tuyệt đối không ăn tiếp.
Trái cây nhiều chất béo – "sát thủ ngọt ngào" với người có gan yếu
Sầu riêng, bơ, dừa… là những loại quả chứa hàm lượng chất béo thực vật khá cao. Dù chất béo không bão hòa trong bơ tốt cho tim mạch nếu dùng điều độ, nhưng nếu lạm dụng, đặc biệt là ở người có vấn đề về gan, lại gây tác động ngược.
Đặc biệt, sầu riêng không chỉ giàu chất béo mà còn nhiều đường – một sự kết hợp “kép” khiến gan phải làm việc vất vả hơn để chuyển hóa.
Nếu bạn đang trong giai đoạn điều trị men gan cao, gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan virus, hãy cân nhắc kỹ trước khi ăn những loại trái cây này thường xuyên.
Kết luận: Yêu trái cây là tốt, nhưng hãy yêu một cách thông minh
Trái cây là món quà thiên nhiên quý giá – điều này không thể phủ nhận. Nhưng điều gì quá cũng không tốt. Gan là cơ quan âm thầm nhưng cực kỳ quan trọng trong cơ thể. Đừng để những thói quen ăn trái cây sai cách “bào mòn” gan từng ngày.
Hãy lắng nghe cơ thể, hiểu rõ đặc tính của từng loại trái cây, và ăn trong chừng mực – đó mới là cách bảo vệ sức khỏe từ gốc.
