Củ sắn, loại cây lương thực quen thuộc của người Việt, đang trở thành mặt hàng xuất khẩu tỷ đô, với 91% sản lượng được "bao tiêu" bởi thị trường Trung Quốc. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, củ sắn còn ẩn chứa nhiều lợi ích bất ngờ cho sức khỏe.
Theo dữ liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, tính đến cuối tháng 11 năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 2,3 triệu tấn sắn cùng các sản phẩm chế biến từ sắn, mang về cho đất nước hơn 1,04 tỷ USD.
Mặc dù xuất khẩu giảm 13% về lượng và 10% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái, sắn và các sản phẩm từ sắn vẫn nằm trong số 9 mặt hàng nông sản có kim ngạch xuất khẩu vượt trên 1 tỷ USD.
Hiện tại, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chính, chiếm tới hơn 91% tổng lượng sắn và sản phẩm sắn mà Việt Nam xuất khẩu.
Người dân Việt Nam trồng sắn không chỉ để phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa mà còn để xuất khẩu, tuy nhiên, giá cả vẫn rất phải chăng. Theo Hiệp hội Sắn Việt Nam, trong giai đoạn thu hoạch hiện nay, sản lượng sắn cung cấp cho các nhà máy đang gia tăng. Từ đầu tháng 11 đến giữa tháng 12, giá thu mua sắn củ ở một số tỉnh miền Trung và Tây Nguyên dao động từ 1.900 đến 2.300 đồng/kg, trong khi giá thu mua sắn tươi tại miền Bắc khoảng 2.000 đến 2.050 đồng/kg.
Người dân Việt Nam trồng sắn không chỉ để phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa mà còn để xuất khẩu, tuy nhiên, giá cả vẫn rất phải chăng
Dinh dưỡng từ củ sắn
Củ sắn là một loại thực phẩm giàu tinh bột với hương vị thơm ngon đặc trưng. Sắn không chỉ cung cấp năng lượng mà còn chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất bổ dưỡng. Cụ thể, trong 100g sắn có khoảng 27g carbohydrate, 1g chất xơ cùng với một lượng nhỏ protein, chất béo, đường, natri, thiamine, phốt pho, canxi và riboflavin. Ngoài ra, củ sắn khi được luộc cũng cung cấp một lượng nhỏ vitamin C, niacin và vi chất sắt.
Lợi ích sức khỏe từ củ sắn
Củ sắn không chỉ là một loại thực phẩm ngon miệng mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho người tiêu dùng. Dưới đây là một số điểm nổi bật:
- Giảm nguy cơ phát triển hội chứng chuyển hóa: Hội chứng chuyển hóa bao gồm những vấn đề sức khỏe như lượng đường trong máu cao, cholesterol tăng và vòng bụng lớn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường và tim mạch. Với hàm lượng flavonoid và chất xơ dồi dào, củ sắn giúp bảo vệ cơ thể khỏi hội chứng này cũng như các biến chứng đi kèm.
- Tăng cường khả năng chữa lành vết thương: Sắn rất giàu vitamin C, một tiền chất quan trọng trong việc sản xuất collagen – thành phần cần thiết cho sự tái tạo mô da. Việc bổ sung vitamin C từ thực phẩm sẽ giúp cơ thể cải thiện tốc độ hồi phục.
- Ngăn ngừa tình trạng suy dinh dưỡng: Nếu bạn đang sống ở các quốc gia đang phát triển, củ sắn có thể là giải pháp hữu hiệu để chống lại suy dinh dưỡng. Cây sắn có khả năng chịu hạn và kháng sâu bệnh, mang lại năng suất cao, trở thành nguồn thực phẩm dự trữ quý giá khi các loại cây trồng khác trở nên khan hiếm.
- Hỗ trợ giảm huyết áp: Với hàm lượng kali cao, củ sắn giúp hạ huyết áp và duy trì sự cân bằng natri trong cơ thể, từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Với hàm lượng kali cao, củ sắn giúp hạ huyết áp và duy trì sự cân bằng natri trong cơ thể, từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe tim mạch
Lưu ý quan trọng khi sử dụng sắn
Sắn là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, nhưng cần lưu ý rằng trong củ và lá sắn có chứa một lượng acid cyanhydric - một chất độc hại. Chất này có hàm lượng cao nhất ở vỏ sắn, phần xơ của ruột và hai đầu củ, có khả năng gây ngộ độc nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Tất cả các loại sắn đều chứa acid cyanhydric với hàm lượng trung bình từ 3mg% đến 5mg%. Đặc biệt, những củ sắn đắng thường có hàm lượng acid cyanhydric cao hơn, có thể lên tới 10-15mg%.
Do đó, việc chế biến sắn đúng cách là rất quan trọng để tránh ngộ độc. Các triệu chứng ngộ độc sắn có thể khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào lượng sắn tiêu thụ. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, đau bụng, nôn mửa, và tiêu chảy.
- Rối loạn thần kinh: Chóng mặt, nhức đầu. Trong trường hợp nặng, có thể gặp triệu chứng co cứng, co giật, giãn đồng tử và thậm chí hôn mê.
- Rối loạn hô hấp: Xuất hiện tình trạng ngạt thở, da xanh tím, khó thở dẫn đến nguy cơ tử vong.
Tuy nhiên, đặc tính của chất độc trong sắn khá dễ bay hơi và hòa tan nhanh chóng trong cả nước lạnh lẫn nước nóng. Khi trải qua quá trình oxy hóa hoặc kết hợp với đường kính, độc tố này sẽ được chuyển đổi thành dạng không độc hại. Dựa trên những đặc điểm này, nếu biết cách chế biến đúng, phần lớn chất độc trong sắn có thể được loại bỏ.
Để tẩy độc cho sắn, mọi người nên tuân thủ một số bước sau:
- Bạn nên hạn chế việc sử dụng sắn đắng và sắn cao sản (cả phần củ lẫn phần lá) trong quá trình chế biến thực phẩm.
- Lột lớp vỏ hồng bên ngoài, đồng thời cắt bỏ hai đầu củ sắn.
- Ngâm sắn vào nước sạch trong vài giờ, lưu ý thay nước định kỳ.
- Khi nấu cần mở nắp nồi để chất độc có thể bay hơi ra ngoài.
- Trẻ em dưới 3 tuổi không nên ăn sắn.
- Tuyệt đối không ăn nhiều sắn khi bụng đói.
- Khi ăn sắn, nên kết hợp với đường hoặc mật ong để hạn chế nguy cơ ngộ độc.
- Nếu phát hiện sắn có vị đắng, hãy loại bỏ ngay, vì sắn càng đắng thì càng chứa nhiều acid cyanhydric.
