Hạt tiêu là quả của cây hồ tiêu, tên khoa học là Piper nigrum L., còn được biết đến với các tên gọi như tiêu ăn, cổ nguyệt, hắc cổ nguyệt hay bạch cổ nguyệt. Đây là một loại cây leo có hoa, chủ yếu được trồng để thu hoạch quả và hạt, thường sử dụng ở dạng khô hoặc tươi làm gia vị.
Không chỉ là một loại gia vị phổ biến, hạt tiêu còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe mà không phải ai cũng biết.
Có thể giúp ngăn ngừa ung thư
Tiến sĩ, Lương y Phùng Tuấn Giang – Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển Y dược Cổ truyền Việt Nam – cho biết: nghệ nổi tiếng với nhiều công dụng chữa bệnh, nhưng khi kết hợp cùng hạt tiêu đen, hiệu quả có thể tăng lên đáng kể.
"Hoạt chất piperine trong hạt tiêu đen giúp cơ thể hấp thu tối đa lợi ích từ nghệ", ông Giang chia sẻ.
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy sự kết hợp giữa nghệ và tiêu đen có thể làm giảm nguy cơ ung thư nhờ cơ chế hỗ trợ loại bỏ các tế bào bất thường. Hạt tiêu đen chứa piperine – một hợp chất có tính chất sinh học mạnh mẽ tương tự như capsaicin – giúp kích hoạt quá trình apoptosis (chết tế bào có kiểm soát), từ đó ngăn chặn sự phát triển của khối u.
Một nghiên cứu tại Đại học Dalhousie (Canada) cũng phát hiện rằng piperine có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư đại tràng và kích hoạt quá trình apoptosis. Đây là bằng chứng cho thấy piperine có thể là một thành phần hỗ trợ hữu ích trong việc điều trị ung thư đại tràng.
Hỗ trợ tiêu hóa
TS Giang cho biết: "Hạt tiêu đen có khả năng kích thích dạ dày tiết ra axit clohydric – một loại axit quan trọng giúp cải thiện tiêu hóa". Nhờ đó, hạt tiêu đen có thể giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu, hay ợ nóng.
Axit clohydric có vai trò quan trọng trong việc phân giải thức ăn tại dạ dày, tạo điều kiện cho các chất dinh dưỡng được hấp thu hiệu quả hơn ở ruột non.
Tốt cho bệnh nhân tiểu đường
Theo TS Giang, hạt tiêu đen không chỉ có đặc tính kháng khuẩn mà còn là một nguồn chất chống oxy hóa mạnh mẽ, góp phần ổn định đường huyết và bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa.
Một báo cáo công bố trên Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy: piperine có thể giúp tăng tốc độ trao đổi chất cơ bản, hỗ trợ kiểm soát cân nặng, từ đó giảm nguy cơ béo phì và bệnh tiểu đường.
Giúp giảm cân
Nhiều nghiên cứu cho thấy hạt tiêu có thể hỗ trợ giảm cân nhờ vào hợp chất piperine – thành phần hoạt tính có khả năng thúc đẩy quá trình đốt cháy chất béo.
Chẳng hạn, một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dược học Ấn Độ đã thử nghiệm trên chuột được cho ăn chế độ giàu chất béo nhằm tạo mô hình rối loạn chuyển hóa do béo phì. Các nhóm chuột được bổ sung piperine và một loại thuốc hỗ trợ giảm cân trong vòng 3 tuần.
Kết quả cho thấy piperine giúp giảm rõ rệt cân nặng, nồng độ chất béo trung tính, cholesterol toàn phần, LDL (cholesterol xấu), đồng thời làm tăng HDL (cholesterol tốt) mà không ảnh hưởng đến lượng thức ăn tiêu thụ. Từ đó, các nhà khoa học kết luận rằng piperine có thể hỗ trợ điều hòa mỡ máu và hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Ngoài ra, hạt tiêu còn là lựa chọn thay thế lý tưởng cho các loại sốt giàu calo như sốt kem, phô mai. Nhờ chứa lượng calo thấp, hạt tiêu vừa giúp món ăn đậm đà hơn, vừa không gây tăng cân.
Giảm huyết áp cao
Thêm hạt tiêu vào món ăn có thể giúp giảm tổng lượng muối tiêu thụ – yếu tố góp phần làm tăng huyết áp. Việc cắt giảm muối sẽ hạn chế tình trạng giữ nước và giảm áp lực lên hệ tim mạch.
Bạn có thể kết hợp hạt tiêu với các loại gia vị tự nhiên như gừng, tỏi, lá nguyệt quế, rau mùi… để làm tăng hương vị món ăn mà không cần thêm muối.
Một nghiên cứu tại Đại học Comenius (Slovakia) trên chuột đã chỉ ra rằng piperine có thể ngăn ngừa sự tăng huyết áp. Kết quả tương tự cũng được xác nhận trong nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dược lý Tim mạch, khẳng định tác dụng hạ huyết áp của piperine.
Tác dụng kháng khuẩn
Piperine – một phytochemical có trong hạt tiêu đen – sở hữu đặc tính chống viêm và kháng khuẩn mạnh. Trong các nghiên cứu trên chuột, hợp chất này đã chứng minh khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh từ thực phẩm và môi trường.
