3 lễ cúng lớn nhất tháng Chạp, thắp hương để may mắn kéo dài, gia chủ hưởng phước

Tháng Chạp - tháng 12 âm lịch - rất quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt vì đây là khoảng thời gian kết thúc một năm, chuẩn bị đón Tết Nguyên đán. Trong tháng này có 3 lễ cúng rất quan trọng mà mọi gia đình đều thực hiện.

Lễ cúng Rằm tháng Chạp

Lễ cúng tháng chạp vào dịp rằm là mâm cỗ Rằm cuối năm nên với nhiều gia đình, mâm cỗ cúng ngày này luôn được chuẩn bị vô cùng tươm tất, nhiều gia đình còn đặt hàng giò chả thật sớm hay đi chợ đặt hàng từ trước để mâm cỗ được đầy đặn, ngon mắt.

Nếu như những ngày cúng rằm khác trong năm, người ta thường chỉ dâng hương hoa, trái cây lên bàn thờ cúng thì mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp là mâm cơm mặn, gồm nhiều món, trong đó có thêm bánh chưng. Theo phong tục truyền thống thì một mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp đúng chuẩn thường sẽ có các món chính như bánh chưng, gà trống luộc, giò chả, măng miến, canh măng. Tùy theo thói quen và điều kiện của các gia đình mà sẽ có thêm các món ăn khác nữa. Ngày này, nhiều người còn chọn thật kĩ từng bông hoa cúc, hoa huệ hay trái phật thủ để dâng lên thờ cúng ông bà, tổ tiên.

Lễ cúng ông Công ông Táo

Có lẽ không người con đất Việt nào là không biết sự tích về ông Công ông Táo. Trong tháng cuối năm này, lễ cúng ông Công ông Táo cũng là 1 trong 3 lễ cúng lớn không thể thiếu được theo văn hóa Việt. Lễ cúng tiễn ông Táo chầu trời thường được tiến hành bắt đầu từ tối ngày 22 tháng Chạp âm lịch. Dân gian quan niệm rằng lễ cúng ông Táo phải được tươm tất xong xuôi trước khi ông Táo bay về trời báo cáo mọi việc lớn nhỏ của gia đình trong một năm qua với Ngọc Hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp.

Tuy nhiên điều này cũng có thể du di theo vùng miền, theo thói quen sinh hoạt của từng nơi. Nhiều gia đình vẫn tổ chức làm cơm cúng ông Công ông Táo vào buổi chiều, nhưng thường sẽ cố gắng hoàn thành trước khi trời tối. Với lễ cúng này, nếu gia chủ có đặt ban thờ Táo quân gần bếp thì phải thắp hương cúng lễ ở ban thờ này. Nhưng thường các gia đình ít người có ban thờ riêng mà sẽ thắp hương chung ở ban thờ gia tiên.

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo không cần quá cầu kì nhưng cần phải thể hiện được lòng thành của gia chủ. Tùy theo gia cảnh mà gia chủ sẽ chuẩn bị lễ mặn hoặc lễ chay dâng lên. Ngoài ra, theo tục xưa, nếu gia đình có trẻ con thì mâm cỗ cúng ông Táo sẽ có thêm gà trống choai, ngụ ý nhờ Táo quân xin với Ngọc hoàng để đứa trẻ lớn lên được mạnh mẽ, cứng cỏi, dũng cảm hiên ngang như chú gà. Đồ lễ đi kèm sẽ có 3 bộ mũ áo cho 2 Táo ông và 1 Táo bà. Ở miền Bắc, người ta cúng thêm 1 con cá chép để làm phương tiện cho các Táo về trời, cá chép ở đây mang ý nghĩa “cá chép hóa Rồng”.

Tới miền Trung, người dân cúng 1 con ngựa bằng giấy với yên cương đầy đủ. Riêng miền Nam thì có phần đơn giản hơn, chỉ cúng mũ áo và đôi hia là đủ. Bày biện đồ lễ tươm tất xong xuôi, gia chủ thắp hương khấn vái, chờ hương tàn thì thắp thêm một tuần hương nữa để lễ tạ, sau đó đem vàng mã đi hóa. Cá chép sẽ được mang ra sông hồ gần nhà để thả cho ông Táo về trời. Ngoài ra, nhớ đừng phạm phải điều nên tránh cúng ông Công ông Táo nhé.

Lễ cúng Tất niên

Lễ cúng Tất niên thường được tổ chức vào chiều 30 Tết như để kết thúc một năm, chuẩn bị đón chào những ngày năm mới. Tuy nhiên, với cuộc sống tất bật hiện nay, nhiều gia đình vì điều kiện mà thường tổ chức trước đó một hai ngày.

Mâm cơm cúng Tất niên thường được các gia đình làm rất thịnh soạn. Gia chủ sẽ mời ông bà, tổ tiên và những người đã khuất về ăn Tết cùng với con cháu. Tùy theo mỗi vùng miền mà mâm cơm cúng Tất niên cũng có những đặc trưng riêng. Chẳng hạn, ở miền Bắc hay có bánh trưng, giò, canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, giò xào... Miền Trung hay có bánh tét, giò lụa, gà bóp rau răm... Miền Nam hay có canh măng, gỏi tôm thịt, thịt kho tàu... Ngoài ra, lễ cúng còn có mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, trầu cau, rượu, trà, đèn nến…

Tục xưa vẫn rất coi trọng bữa cơm tất niên chiều 30 Tết. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình đoàn tụ và nếu gia đình nào càng đông đủ các thế hệ cùng dự bữa tất niên chứng tỏ gia đình đó "phúc lộc đề đa".

Ngoài ý nghĩa gia đình đoàn tụ sum vầy, bữa cơm tất niên còn là nghi thức tiễn biệt năm cũ và mời ông Công Ông Táo trở lại trần gian để tiếp tục công việc của mình là coi sóc bếp lửa cho các gia đình nơi trần thế. Sau bữa cơm tất niên, các thành viên trong gia đình chuẩn bị làm lễ cúng giao thừa đón chào một năm mới.