Từ xa xưa, trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt, hình ảnh hoa cúc vàng xuất hiện thường xuyên trên bàn thờ gia tiên, trong những ngày rằm, mùng một, lễ Tết hay các dịp giỗ chạp. Trong khi nhiều loài hoa khác như hoa nhài, hoa đại, hoa ly... bị kiêng kỵ khi dâng cúng, thì hoa cúc vàng lại được người xưa ưu ái lựa chọn để thắp hương, dâng lễ. Vậy vì sao lại như vậy? Bài viết sau sẽ lý giải những ý nghĩa sâu sắc đằng sau việc người xưa hay thắp hương bằng hoa cúc vàng.
1. Hoa cúc vàng - Biểu tượng của sự trường thọ và thanh cao
Hoa cúc là một loại trong bộ "tứ quý" trong văn hóa phương Đông gồm: tùng, cúc, trúc, mai. Trong đó, hoa cúc đại diện cho mùa thu, mang nét đẹp nhẹ nhàng, thanh khiết, thể hiện sự bình an và trường thọ. Người xưa tin rằng, hoa cúc có thể kéo dài tuổi thọ, chống lại tà khí và mang lại sự an yên trong tâm hồn.
Trong văn hóa Trung Hoa và Việt Nam, hoa cúc gắn liền với hình ảnh của người quân tử, sống ngay thẳng, không màng danh lợi, giữ khí tiết trong mọi hoàn cảnh. Chính vì vậy, việc dâng hoa cúc vàng trên bàn thờ tổ tiên không chỉ là để bày tỏ lòng thành kính, mà còn là một lời cầu chúc cho sự trường thọ, đức độ và thanh cao – những giá trị mà người xưa luôn hướng đến.
2. Màu vàng của hoa cúc mang ý nghĩa tôn nghiêm và phúc lộc
Trong quan niệm Á Đông, màu vàng là màu của vua chúa, quyền lực và sự cao quý. Khi được sử dụng trong không gian thờ cúng, hoa cúc vàng thể hiện sự trang trọng, linh thiêng, phù hợp để dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh.
Ngoài ra, màu vàng còn đại diện cho phúc lộc, may mắn và tài khí. Bởi vậy, nhiều gia đình tin rằng thắp hương hoa cúc vàng không chỉ là hành động tưởng niệm, mà còn là cách thu hút vượng khí, đón điều lành, tránh điều dữ vào nhà.
3. Hoa cúc dễ giữ tươi lâu, thể hiện sự bền vững
Một lý do thực tế khiến người xưa ưa chuộng hoa cúc vàng là bởi hoa có độ tươi lâu, không nhanh tàn như nhiều loài hoa khác. Điều này tượng trưng cho sự bền bỉ, dẻo dai và kiên cường – những phẩm chất quý báu mà người xưa mong muốn gửi gắm vào đời sống tâm linh và các thế hệ sau.
Ngoài ra, việc giữ hoa cúc tươi lâu trên bàn thờ cũng thể hiện sự chỉn chu và lòng thành tâm của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Người Việt xưa luôn tin rằng, thành tâm đến đâu thì phúc lộc đến đó.
4. Ý nghĩa phong thủy của hoa cúc vàng trong thờ cúng
Theo phong thủy, hoa cúc vàng thuộc hành Kim, mang tính dương, đại diện cho ánh sáng, sự phát triển và tài lộc. Khi đặt trên bàn thờ, hoa cúc giúp cân bằng âm dương, xua đuổi tà khí, mang lại không khí an lành, ấm cúng cho không gian gia đình.
Không chỉ vậy, hoa cúc còn được xem là loài hoa có linh khí, có thể kết nối giữa cõi trần và cõi thiêng liêng. Nhờ đó, việc thắp hương bằng hoa cúc vàng trong các dịp cúng lễ giúp gia chủ thể hiện sự kính trọng và mong được thần linh, tổ tiên phù hộ.
5. Truyền thống văn hóa lưu truyền qua nhiều thế hệ
Thói quen thắp hương hoa cúc vàng không chỉ bắt nguồn từ yếu tố tâm linh hay phong thủy, mà còn gắn bó với truyền thống văn hóa lâu đời. Ông bà ta từ đời trước đã sử dụng hoa cúc vàng trong lễ cúng, truyền dạy cho con cháu như một nét đẹp cần gìn giữ.
Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại đã thay đổi nhiều, nhưng hoa cúc vàng vẫn giữ nguyên vị trí trang trọng trên bàn thờ mỗi dịp lễ Tết. Việc duy trì phong tục thắp hương bằng hoa cúc vàng không chỉ là sự kết nối tâm linh, mà còn là cách lưu giữ hồn cốt văn hóa của người Việt.
*Thông tin tham khảo chiêm nghiệm
