Tại sao nhân loại vẫn chưa nhận được tín hiệu nào từ người ngoài hành tinh? Câu hỏi ấy đã khiến giới khoa học trăn trở suốt nhiều thế kỷ. Mới đây, một nhà vật lý thiên văn của NASA cho rằng, rất có thể người ngoài hành tinh đã từng tìm kiếm chúng ta – nhưng nay họ đã... chán và bỏ cuộc.
Theo Dailymail, Tiến sĩ Robin Corbet, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Bay Không gian Goddard (NASA) và Đại học Maryland (Mỹ), các nền văn minh ngoài Trái đất có thể chỉ tiên tiến hơn con người đôi chút, chứ không hề sở hữu công nghệ “siêu cấp” như ta vẫn tưởng tượng.
“Ở góc nhìn thực tế, khi các nền văn minh khác không quá vượt trội, họ sớm đạt đến giới hạn của công nghệ và dừng lại, giống như chúng ta hôm nay,” – ông Corbet nói.
“Người ngoài hành tinh cũng mệt mỏi như con người”
Trong bài nghiên cứu mới, ông Corbet nhận định người ngoài hành tinh có thể đã đạt tới giới hạn của kỹ thuật khám phá vũ trụ, nhận ra việc tìm kiếm sự sống ở các hành tinh xa xôi là quá tốn kém, rồi mất hứng thú.
Ông gọi giả thuyết này là “lý thuyết tầm thường cực đoan” (radically mundane theory) – cách nhìn cho rằng các nền văn minh khác không nhất thiết siêu việt, mà có thể cũng gặp phải những rào cản tương tự như nhân loại.
Ví dụ, hành tinh Proxima Centauri b, cách Trái đất 4 năm ánh sáng, được xem là nơi tiềm năng có sự sống. Nhưng với tốc độ tàu vũ trụ hiện nay, con người cần hơn 100.000 năm mới đến được đó.
“Nếu công nghệ của họ cũng chỉ nhỉnh hơn chúng ta một chút – chẳng hạn như iPhone 42 so với iPhone 17 – thì việc xuyên qua khoảng cách khổng lồ giữa các vì sao là điều bất khả thi,” – ông Corbet ví von.
Công nghệ chưa đủ “vượt trội” để vượt không gian
Trong hàng chục năm, phim ảnh và truyện khoa học viễn tưởng đã khiến công chúng tin rằng người ngoài hành tinh có thể phóng tàu siêu tốc, gửi tín hiệu khắp dải Ngân hà hay thậm chí ghé thăm Trái đất.
Nhưng Tiến sĩ Corbet lại cho rằng điều này khó xảy ra, bởi công nghệ của họ có thể chưa đạt đến “bước nhảy” mang tính cách mạng, tương đương việc loài người phát minh ra điện hay nắm bắt những quy luật vật lý mới.
Ngay cả khi họ có thể phát đi tín hiệu mạnh mẽ, việc duy trì truyền phát trong hàng triệu năm chỉ để hy vọng một ngày nào đó có ai phát hiện, là điều gần như vô nghĩa.
“Việc khám phá hay thuộc địa hóa vũ trụ chỉ có ý nghĩa nếu lợi ích vượt trội chi phí. Nếu không, giống như con người, họ sẽ từ bỏ,” ông nói thêm.
Giải mã nghịch lý Fermi – vì sao vũ trụ im lặng?
Lý thuyết của Corbet được cho là lời giải mới cho nghịch lý Fermi – câu hỏi nổi tiếng trong thiên văn học: “Nếu vũ trụ có vô số nền văn minh, vì sao ta chưa thấy dấu vết của họ?”
Theo ông, câu trả lời có thể đơn giản hơn ta nghĩ: Tất cả các nền văn minh đều đang ở mức công nghệ trung bình – không ai đủ khả năng đi xa hơn.
Hoặc cũng có thể, một vài nền văn minh tiên tiến thực sự tồn tại, nhưng ở khoảng cách xa đến mức mọi tín hiệu đều bị nuốt chửng trong không gian.
“Nghịch lý Fermi có thể được giải thích nếu thiên hà chỉ có một số ít nền văn minh công nghệ, trình độ tuy cao hơn Trái đất nhưng chưa đạt đến mức ‘siêu khoa học’ để tạo ra các công trình dễ nhận biết,” – ông Corbet kết luận.
Giới khoa học tranh luận gay gắt
Không phải ai cũng đồng tình. Giáo sư Michael Garrett, Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn Jodrell Bank (Anh), cho rằng giả thuyết của Corbet mang quá nhiều màu sắc “con người”.
“Lý thuyết này gán cho cả vũ trụ một kiểu thờ ơ rất nhân loại. Tôi khó tin rằng mọi nền văn minh thông minh đều tẻ nhạt đến vậy,” – ông nói với The Guardian.
Trong khi đó, các giả thuyết khác lại cho rằng người ngoài hành tinh e ngại con người. Tiến sĩ Gordon Gallup (Đại học Albany, Mỹ) từng viết: “Nếu có sự sống thông minh ở nơi khác, họ có thể coi con người là loài nguy hiểm. Có lẽ vì thế mà họ tránh xa.”
Một hướng lý giải khác cho rằng người ngoài hành tinh đã tiến hóa vượt khỏi hình thái vật chất, tồn tại trong một chiều không gian khác nên chúng ta không thể nhận ra.
Hy vọng vẫn còn
Dù câu trả lời nào là đúng, giới khoa học tin rằng việc liên lạc giữa các nền văn minh trong vũ trụ có thể thành hiện thực trong tương lai.
Hiện nay, con người đã từng phát tín hiệu vô tuyến và ánh sáng hướng về các hệ sao khác – tương tự như việc gửi “email” ra ngoài vũ trụ.
Theo nhà vật lý Mark Buchanan (Anh), ánh sáng là phương tiện phù hợp nhất để tìm kiếm người ngoài hành tinh:
“Tín hiệu ánh sáng di chuyển rất nhanh và ít bị nhiễu bởi các hiện tượng tự nhiên. Nếu một nền văn minh khác nhận được, họ sẽ biết rằng đó là sản phẩm của trí tuệ,” – ông nói với Daily Mail.
Có thể người ngoài hành tinh đã ngừng tìm kiếm chúng ta. Nhưng biết đâu, một ngày nào đó, chính con người sẽ là bên gửi đi tín hiệu đầu tiên – và được trả lời từ nơi xa xôi nào đó giữa dải Ngân hà.
