Tháng 7 âm lịch hằng năm là mùa Vu Lan hiếu hạnh, gợi nhắc mỗi người con nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ. Đây là dịp để chúng ta bày tỏ lòng hiếu thảo, tri ân đấng sinh thành, cũng như hướng đến những giá trị nhân văn sâu sắc của đạo Phật. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, không ít người vẫn hiểu sai về ý nghĩa báo hiếu, cho rằng mâm cao cỗ đầy hay việc đốt thật nhiều vàng mã mới thể hiện được lòng thành với những người đã khuất. Thực tế, báo hiếu chân chính không nằm ở vật chất, mà ở tình yêu thương, sự quan tâm và hành động cụ thể của con cái đối với cha mẹ.
Vu Lan – mùa hiếu hạnh trong văn hóa Việt
Vu Lan bắt nguồn từ tích Bồ tát Mục Kiền Liên cứu mẹ thoát khỏi cảnh khổ. Từ đó, tháng 7 âm lịch trở thành mùa báo hiếu, mùa mà Phật tử cùng người dân Việt Nam tưởng nhớ công ơn sinh thành của cha mẹ. Đây không chỉ là nghi lễ trong cộng đồng những người theo đạo Phật mà đã lan rộng và là nét đẹp văn hóa được duy trì qua hàng trăm năm, khắc sâu trong tiềm thức mỗi người.
Trong dịp này, nhiều gia đình làm mâm cỗ cúng, đi chùa cầu an cho cha mẹ hiện còn sống được mạnh khỏe, cầu siêu cho cha mẹ đã khuất sớm được siêu thoát. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không nằm ở hình thức lễ vật, mà ở tâm hiếu hạnh của mỗi người con.
Hiếu không phải mâm cao cỗ đầy hay đốt nhiều vàng mã
Trong xã hội hiện đại, nhiều gia đình vẫn có quan niệm “cúng càng to càng tốt”, bày mâm cao cỗ đầy, đốt thật nhiều vàng mã để “gửi” cho người đã khuất. Thậm chí, có người còn coi đó là thước đo lòng hiếu thảo. Nhưng theo các bậc chân tu không ít lần nói trên các kênh truyền thông thì báo hiếu không phải bằng hình thức phô trương, mà bằng hành động chân thành, bằng đạo đức và tình yêu thương trong cuộc sống hằng ngày.
Không ít lần Giáo hội Phật giáo cũng đã kêu gọi nhắc nhở Phật tử không nên đốt nhiều vàng mã. Việc làm mâm cỗ to, đốt vàng mã tràn lan đôi khi còn gây ra những hệ lụy: lãng phí tiền bạc, gây ô nhiễm môi trường, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ hỏa hoạn nguy hiểm.
Quan trọng hơn cả, đó không phải là thước đo chuẩn mực của hiếu hạnh. Cha mẹ khi còn sống thì cần sự quan tâm chăm sóc chia sẻ, cha mẹ đã qua đời thì cần con cái làm việc thiện hồi hướng công đức.
Việc đốt vàng mã còn trái với tinh thần Phật giáo. Thế nên nếu nương theo Phật, học Phật hãy chăm sóc cha mẹ mình thật tốt, sống thiện lành để tích phúc đức.
Báo hiếu bằng hành động thiết thực
Hiếu hạnh không cần những nghi thức rườm rà, mà cần sự chân thành trong từng hành động. Đó có thể là:
Quan tâm, chăm sóc cha mẹ: dành thời gian hỏi han sức khỏe, cùng cha mẹ ăn một bữa cơm, đưa cha mẹ đi khám bệnh khi cần.
Sống tốt, sống có đạo đức: làm người tử tế, biết yêu thương, tránh xa điều xấu để cha mẹ an lòng.
Chia sẻ gánh nặng: giúp cha mẹ việc nhà, phụng dưỡng khi tuổi già, để cha mẹ được an nhàn.
Cầu nguyện và hồi hướng công đức: đi chùa, tụng kinh, làm việc thiện và hồi hướng công đức cho cha mẹ, đó mới là cách báo hiếu bền vững.
Những hành động này tuy giản dị nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc, giúp cha mẹ cảm nhận được tình yêu thương chân thật của con cái.
Tháng 7 Vu Lan chỉ là dịp để chúng ta nhắc nhở bản thân, còn hiếu thảo phải được thực hành mỗi ngày. Đừng để đến mùa Vu Lan mới nhớ báo hiếu, bởi hiếu là việc không thể chờ đợi. Cha mẹ có thể không cần chúng ta tổ chức linh đình, nhưng chắc chắn luôn mong mỏi sự quan tâm, hiếu thuận trong đời thường.
Tinh thần hiếu hạnh thực sự là nếu cha mẹ còn sống, hãy làm cho người vui vẻ hạnh phúc, nếu cha mẹ đã đi xa, hãy sống tốt, làm việc thiện để cha mẹ được nương nhờ phước báu.
