Tết Đoan Ngọ - ngày lễ độc đáo giữa mùa hè oi ả
Mỗi năm khi mùa hè bước vào giai đoạn nắng gắt nhất, người Việt lại đón Tết Đoan Ngọ vào mùng 5 tháng 5 âm lịch. Ngày này còn được gọi là "Tết giết sâu bọ", thể hiện truyền thống phòng bệnh và xua đuổi tà khí. Đây là dịp đặc biệt trong văn hóa Á Đông, có nguồn gốc từ nhiều truyền thuyết và tín ngưỡng khác nhau.
Không chỉ là ngày để ăn bánh tro, uống rượu nếp và treo ngải cứu, Tết Đoan Ngọ còn mang hàm nghĩa về sự chuyển giao âm dương, có tác động mạnh đến sức khỏe con người. Dân gian xem đây là thời khắc "dương khí cực thịnh", rất dễ gây rối loạn năng lượng trong cơ thể nếu không cẩn trọng.
Truyền thuyết và niềm tin cổ xưa gắn liền với ngày mùng 5 tháng 5
Một trong những điển tích nổi tiếng nhất về Tết Đoan Ngọ gắn liền với nhà thơ Khuất Nguyên – trung thần của nước Sở. Sau khi đất nước rơi vào tay giặc, ông đã gieo mình xuống sông tự vẫn. Người dân thương tiếc, chèo thuyền thả bánh tro xuống sông để cúng ông. Từ đó, đua thuyền và ăn bánh tro trở thành tục lệ quen thuộc.
Ngoài ra, theo các nhà nghiên cứu văn hóa, ngày 5/5 còn là thời điểm tín ngưỡng Rồng lên cao nhất trên trời, đại diện cho sức mạnh và thịnh vượng. Đồng thời, đây cũng là giai đoạn sinh sôi của các loại độc trùng – biểu tượng cho điều xui xẻo. Vì vậy, người xưa gọi tháng 5 là “tháng độc”, còn mùng 5 là “ngày độc”, cần đặc biệt phòng ngừa.
Tết Đoan Ngọ 2025 – Năm Ất Tỵ có gì đặc biệt?
Tết Đoan Ngọ năm nay rơi vào ngày 31/5 dương lịch, đúng vào năm Ất Tỵ theo chu kỳ 60 năm của lịch Can Chi. Trong phong thủy, tổ hợp Thiên Can “Ất” kết hợp Địa Chi “Tỵ” có ảnh hưởng nhất định đến năng lượng vận hành trong năm, tác động tới từng cá nhân theo tuổi và mệnh khác nhau.
Đặc biệt, khi ngày lễ này cận kề Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6, không khí gia đình thêm phần sôi động. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui, vẫn có những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua, nhất là với ba nhóm người dưới đây.
Ba nhóm người không nên ra đường buổi trưa trong ngày Đoan Ngọ
Trong quan niệm dân gian, khung giờ trưa (khoảng 11h–13h), tức giờ Ngọ, là thời điểm dương khí đạt đỉnh. Người có thể chất hoặc vận khí yếu nếu tiếp xúc với thời tiết oi bức và năng lượng mạnh trong khung giờ này rất dễ bị ảnh hưởng. Cụ thể, ba nhóm người được khuyên tránh ra ngoài vào buổi trưa Tết Đoan Ngọ bao gồm:
1. Người có thể trạng yếu, dễ cảm nắng
Những người cao tuổi, trẻ em hoặc người đang ốm được xem là đối tượng nhạy cảm nhất. Vào ngày Đoan Ngọ, khí hậu thay đổi thất thường, cộng với yếu tố “dương khí thịnh”, có thể khiến cơ thể mệt mỏi, chóng mặt, thậm chí say nắng.
Lời khuyên: Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nắng gắt, ưu tiên nghỉ ngơi trong nhà, nơi thoáng mát. Có thể treo ngải cứu, uống nước thanh nhiệt như nước lá vối, lá dấp cá để tăng cường đề kháng.
2. Người thuộc tuổi xung khắc với năm Tỵ
Năm Ất Tỵ đặc biệt không hợp với các tuổi Thân, Dần, Hợi và Thìn. Những người mang tuổi này được xem là xung khắc với năng lượng năm, dễ gặp điều không may hoặc bị vận khí lấn át nếu không cẩn trọng.
Lời khuyên: Tránh tham gia các hoạt động đông người trong khung giờ trưa. Nên đeo bùa hộ mệnh, túi thơm thảo dược để trung hòa năng lượng. Tránh tranh cãi, ký kết hợp đồng hay quyết định quan trọng trong ngày này.
3. Người đang rơi vào trạng thái cảm xúc tiêu cực
Theo Đông y, tâm trạng và sức khỏe liên kết chặt chẽ với nhau. Vào ngày Tết Đoan Ngọ – khi năng lượng dương cực mạnh, những người đang lo âu, căng thẳng hoặc có cảm xúc tiêu cực dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng tâm sinh lý.
Lời khuyên: Nên dành thời gian tĩnh tâm, nghe nhạc nhẹ, thiền định hoặc nói chuyện với người thân để giải tỏa cảm xúc. Không nên ra ngoài trong giờ trưa, tránh tiếp xúc với môi trường hỗn loạn dễ gây kích động.
Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày lễ truyền thống, mà còn là dịp để con người hòa hợp với thiên nhiên, chú trọng chăm sóc sức khỏe và tinh thần. Dù không hoàn toàn tin vào các quan niệm kiêng kỵ, việc chủ động phòng tránh và duy trì lối sống lành mạnh vẫn luôn mang lại lợi ích thiết thực.
Thay vì chúc nhau "vui vẻ" – điều không phù hợp với ý nghĩa xua tà của ngày này – bạn có thể gửi lời chúc "an khang", "bình an" hay "điềm lành" để thể hiện sự thấu hiểu và trân trọng giá trị văn hóa truyền thống.
