Rằm tháng 4 âm lịch – Vì sao ông bà ta gọi đây là ngày "đáng sợ nhất"?
Rằm tháng Tư âm lịch từ lâu đã gắn liền với câu nói truyền miệng: “Tháng Tư âm sợ nhất ngày rằm”. Nghe qua có vẻ nhuốm màu mê tín, nhưng thực chất, quan niệm này phản ánh sự giao thoa sâu sắc giữa tín ngưỡng tôn giáo và kinh nghiệm sống dân gian được đúc kết qua nhiều thế hệ.
Ngày Rằm tháng 4 hằng năm chính là ngày lễ Phật Đản – một trong ba ngày lễ lớn nhất của Phật giáo, bên cạnh lễ Vu Lan và lễ Thành đạo. Đây là dịp tưởng niệm sự ra đời của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni tại vườn Lâm Tỳ Ni. Trong Phật giáo, lễ này còn được gọi là Phật Đản Sanh, tương ứng với tháng Vaisakha (theo tiếng Phạn) hoặc Vesak (theo tiếng Pali).
Từ năm 1999, Liên Hiệp Quốc đã chính thức công nhận ngày lễ Phật Đản (15/4 âm lịch) là Lễ hội Văn hóa và Tâm linh Thế giới – Vesak Day, bao gồm ba sự kiện trọng đại trong đời Đức Phật: Đản sinh, Thành đạo và Nhập Niết bàn. Năm 2025, Rằm tháng 4 âm lịch rơi vào ngày 12/5 dương lịch.
Không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc, ngày Phật Đản còn là dịp để mỗi người hướng thiện, sống chậm lại và chiêm nghiệm về giá trị đạo đức. Trong ngày này, người dân thường kiêng kỵ sát sinh, tránh tranh cãi, xung đột hay làm rơi vỡ đồ đạc, bởi họ tin rằng những hành động tiêu cực sẽ ảnh hưởng xấu đến vận khí cả năm. Vì vậy, nỗi "sợ" mà ông bà ta nhắc đến không đơn thuần là mê tín, mà còn xuất phát từ lòng tôn kính với điều thiêng liêng và mong muốn giữ gìn sự thanh tịnh trong tâm hồn.
Bên cạnh yếu tố tâm linh, kinh nghiệm dân gian cũng góp phần hình thành quan niệm kiêng kỵ ngày Rằm tháng 4. Thời điểm này thường trùng với giai đoạn chuyển mùa – lúc dễ xảy ra giông lốc, mưa đá, sấm sét và các hiện tượng thiên nhiên khắc nghiệt.
Trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp truyền thống, đây là mối đe dọa thực sự đến con người và mùa màng. Chính vì thế, cha ông ta thường nhắc nhở con cháu phải “giữ mình”, sống cẩn trọng để tránh rủi ro, xui rủi bất ngờ trong thời điểm nhạy cảm này.
Rằm tháng 4 âm lịch: Những kiêng kỵ cần biết và ý nghĩa sâu xa trong lời dạy của ông bà xưa
Câu nói “Tháng Tư âm sợ nhất ngày rằm” không đơn thuần là một lời truyền miệng vô căn cứ. Đó là sự kết tinh giữa tín ngưỡng tâm linh và kinh nghiệm dân gian, phản ánh một hệ tư tưởng sống hài hòa giữa con người, thiên nhiên và đạo lý. Tư duy ấy hướng con người đến sự an nhiên, cẩn trọng và sống đúng mực trong từng hành động.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học, nhiều hiện tượng tự nhiên đã được lý giải rõ ràng. Tuy nhiên, những kinh nghiệm quý báu được ông bà ta đúc kết từ hàng nghìn năm vẫn giữ nguyên giá trị. Việc tiếp thu có chọn lọc và linh hoạt vận dụng những điều này trong cuộc sống hiện đại sẽ góp phần gìn giữ truyền thống, đồng thời giúp mỗi người sống tích cực và bình an hơn.
Một số điều kiêng kỵ trong ngày Rằm tháng Tư âm lịch mà nhiều người vẫn lưu tâm:
Kiêng sát sinh, câu cá: Người xưa tin rằng sát sinh vào ngày Phật Đản sẽ mang lại nghiệp xấu, dễ khiến sức khỏe suy yếu, cuộc sống gặp nhiều trắc trở.
Tránh để đáy thùng gạo trống rỗng: Hành động này mang ý nghĩa tránh lãng phí, đồng thời cầu mong sự no đủ, sung túc lâu dài.
Kiêng kỵ chuyện vợ chồng: Việc tránh quan hệ vợ chồng trong ngày này xuất phát từ quan niệm giữ gìn nguyên khí, tránh hao tổn năng lượng trong thời khắc thiêng liêng.
Không nói lời xui xẻo, chửi tục, cãi vã: Lời nói trong ngày rằm được tin là có ảnh hưởng lớn đến vận khí cả tháng, thậm chí cả năm. Giữ gìn lời ăn tiếng nói để tránh thị phi và rắc rối.
Hạn chế mặc đồ trắng hoặc đen: Đây là hai màu thường gắn liền với tang lễ, nên thường được tránh trong các ngày lễ tôn giáo, tâm linh quan trọng như Phật Đản.
Tránh cho vay mượn tiền bạc: Theo dân gian, cho mượn tiền trong ngày này đồng nghĩa với việc cho đi tài lộc, dễ hao hụt về tài chính.
Không đến nơi âm khí nặng: Mồ mả, nghĩa địa, bệnh viện là những nơi được cho là nhiều âm khí, nhất là với người yếu vía, dễ bị ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.
Tránh làm vỡ đồ đạc: Đổ vỡ được xem là điềm báo xui, có thể kéo theo tổn thất về tài lộc hoặc tinh thần.
Không trả giá rồi bỏ đi: Việc kỳ kèo giá rồi không mua được xem là "phá lộc" của người bán, gây ảnh hưởng đến tài vận của cả đôi bên.
